Expo schilderijen Hansje de Reuver

04 februari 2015 door Manuel Kneepkens

Openingsrede uitgesproken door Manuel Kneepkens - Beste Hansje, toen we laatst je schilderijen bekeken, kwam natuurlijk de vraag hoe lang we elkaar al kenden. En we kwamen uit op het jaar 1981. Toen draaide Bob Visser de film het Veld van Eer voor de VPRO, een film over de Eerste Wereldoorlog. Daarin was een scene waarin twee Franse soldaten – dichters (Frans Vogel en ik) in de loopgraven een Duitse piloot-dichter (Jules Deelder) onder schot moesten houden. Er zou dan ‘vanzelf’ een goed gesprek over poëzie ontstaan(!)

Loopgraven

Die scene moest opgenomen op het terrein van de wijk Zevenkamp, die toen nog niet was aangelegd. Wel waren daar al allerlei gleuven gegraven voor het storten van beton. En die kon Bob dus goed als loopgraven gebruiken.
Het was mijn eerste stap op mijn pad als onbezoldigd filmster - later heb ik nog een rol gehad in het VPRO-docudrama ‘De Bewaarders’ van Pieter Verhoef - en het was geen gelukkige stap.

De Franse soldaat de poilu is klein van stuk. Ik ben dat bepaald niet. Het poilupak dat ik aan moest trekken moest dan ook fiks worden uitgeweid en zelfs open geknipt op de rug en met veiligheidsspelden worden vastgemaakt. De broek evenzo.
Het budget voor de film was beperkt.

Homoscene
We hadden ook een sergeant, wijlen Cor van de Akker. Hij had de dag van zijn leven. Er was namelijk een homoscene in de film ingevlochten – ja, het was een voor die tijd gedurfde film. Hij mocht in de liefdesclinch met een soldaat, met een van ons dus. Die scene werd uiteindelijk door Bob Visser zelf uitgevoerd, want daar hadden noch Frans Vogel noch ik zin in.
En dan hadden we nog Fons Burger. Die moest een stervende soldaat verbeelden die in zijn darmen geraakt was. Daartoe kwam er een lint van plastic worstjes (de darmen) onder zijn soldatenjas uit.
Een getrainde tamme rat moest daaraan snuffelen.
Maar toen de rat op hem afkwam, hield Fons het niet langer, stond op en rende richting Ommoord, al gillend: ,,Dit kan ik niet! En mijn relatie is ook al uit.’’ De regisseur, de catering, Hansje, iedereen er achter aan.
We hebben hem terug weten te halen voordat hij de eerste huizen van Ommoord had bereikt. Ook die scene heeft Bob Visser toen maar zelf gedaan.

Fotograaf
Wat bleek nu? Voor Hansje was het ook de eerste keer. Zij trad die middag namelijk voor het eerst officieel op als fotograaf om stills te maken van de opnamen voor het Veld van Eer.
Sindsdien heeft Hansje veel fraais met haar camera verricht. Ik herinner mij de serie ‘Dichters met hun moeders’ afgedrukt in het prachtblad-met-het-korte-bestaan Rotterdams Mooi.
En vooral ook haar fameuze serie ‘Dichters bij de Hef’, pas nog weer eens geëxposeerd in Galerie Wind op het Noordereiland.

Zojuist nog zei iemand tegen mij. ,,Je gaat een schilderijenexpositie van Hansje de Reuver openen in het Rijk van Kralingen. Maar die is toch fotograaf?!''
Zeker, maar Hansje is sinds enige tijd ook schilder. Zij is nu eenmaal niet iemand die in een hokje is te vangen, noch als vrouw noch als kunstenaar.

Zwanen
Dat ze is gaan schilderen, komt door een opmerking die kunstenaar Willem van Drunen maakte naar aanleiding van haar foto van de Erasmusbrug, van de Zwaan, met een flottielje zwanen toevallig statig daarvoor.
,,Daar zou je ook een aquarel van kunnen maken.'' Zo is het begonnen. En na het aquarelleren kwam vervolgens het schilderen op linnen.
Zo vreemd is dat overigens niet, een schilderende fotografe. De kunstfotografie is immers als een cross over van de schilderkunst begonnen. Als je de foto’s van Stieglitz en Steinlen ziet, de eerste Amerikaanse fotografen, dan zijn dat bv. impressies van een besneeuwd New York. Heel duidelijk door de Franse impressionisten geïnspireerd.

Foto’s
Pas exposeerde Marlene Dumas in het Stedelijk Museum in Amsterdam. Haar schilderijen zijn nageschilderde foto’s van wereldschokkende gebeurtenissen. Zo raakt de cirkel rond.
En ook Hansje maakt gebruik van fotografie, Voornamelijk haar eigen foto’s als een soort van ‘werktekeningen’ voor het schilderen. Maar zij voegt daar op het doek een interessant picturaal extra aan toe. Zij laat het grof linnen waarop geschilderd wordt als zelfstandig element in het haar schilderij doorwerken. Dat geef die merkwaardige verstorven kleur daaraan – als van fin de siècle foto’s zou ik haast zeggen.