Over doofpotten en kweekvijvers
Hoe was het in vredesnaam toch mogelijk dat in het beschaafde Europa, waarin kunst en cultuur tot grote bloei waren gekomen, de twintigste eeuw tot een barbaarse eeuw kon uitgroeien, zo vraagt de hedendaagse beschouwer zich vertwijfeld af. Twee vernietigende oorlogen met miljoenen slachtoffers, gevolgd door een zogenaamde Koude Oorlog tussen twee ideologische machtblokken die gepaard ging met een ongekende wapenwedloop. Beschaving in Europa is gebleken geen garantie tegen barbarij te zijn.
Na die verschrikkelijke oorlogen klonk er enige tijd steevast de roep “Dat nooit meer!”. Maar die roep verdween al weer snel in een grote doofpot. Kennelijk bestaan er machten en mechanieken die niet gebaat zijn bij vrede en geweldloze conflicthantering. Steeds doken er weer nieuwe vijanden, al of niet virtueel, op. Weet U het nog? Het jaar 1990. De Muur was gevallen, de Sovjet Unie was uiteen gevallen. Met alle mogelijke middelen en al of niet geheime (CIA)-operaties was het communistische Rijk van het Kwaad dan toch verslagen door het rijke kapitalistische Westen. Ook nu weer verdween het veelbelovende “vredesdividend” waarvan even sprake was, in de welbekende doofpot.
Want een wereldmacht zonder vijand gaat uiteindelijk toch weer op zoek naar een nieuwe vijand. Al was het maar om de kapitalistische economie en de bewapeningsindustrie, als grote drijfveer daarvan, te laten bloeien en groeien. De war on terror werd uitgeroepen. Met het islamitisch terrorisme dacht men een ideale vijand te hebben gevonden. Want daarmee kon nu de dreiging van alle kanten komen en tot maximale waakzaamheid worden opgeroepen. Goed middel ook om bij de burgers angst en wantrouwen aan te wakkeren. Bovendien kunnen allerlei (orwelliaanse) controlemethoden ingevoerd worden om iedere potentiële terrorist op te kunnen sporen. En daarmee gelijk de eigen burgers in de gaten houden.
Geïnspireerd door de neoconservatieve ideologie werd in het kader van die oorlog tegen het terrorisme door het Westen al snel een agressieve politiek tegenover islamitische landen in het Midden-Oosten gevoerd. De strategie daarvan is gebaseerd op het militaire principe van Shock and Awe (bedreigen en bombarderen) en gericht op het verjagen van onwelgevallige regeringen of despoten. Dat werd in het orwelliaanse taalgebruik regime change genoemd. Opvallend daarbij was dat de meest fundamentalistische staat Saudi - Arabië daarbij gespaard werd.
De Amerikaanse onderzoeksjournalist Robert Parry vroeg zich af (in Consortiumnews, 7.9.2015) Wie zou er ooit aan gedacht hebben dat de neoconservatieven er in zouden slagen om niet alleen het Midden-Oosten maar ook Europa te destabiliseren?
De oorlog tegen het terrorisme is gebleken zodoende een kweekvijver van terroristen te zijn. Volgens de Franse politicoloog Gilbert Achcar lijken we daarmee terecht gekomen in de “natuurlijke staat” die ooit door Thomas Hobbes werd beschreven als een oorlog van allen tegen allen.
Rein Heijne
Bestuurslid Huis van Erasmus
.gif)
