'Straatje erbij' is onvoldoende. Bouw meer en stimuleer herverdeling

Een 'straatje erbij' in elke gemeente van het land om de woningnood op te lossen, bekt lekker simpel. Maar in de praktijk is het niet alleen een slecht en lomp idee - sommige kleine gemeenten gaan er op achteruit met dat straatje - het werkt ook niet. We hebben circa een miljoen woningen erbij nodig. Met dat straatje-erbij-principe komen er maximaal 95.000 woningen bij de woningvoorraad. Dat is dus zo'n 900.000 te weinig.
'Straatje erbij' Bestaande woonkernen krijgen dan aan de rand één extra straat. Deze aanpak vraagt beperkt extra ingrijpen: voorzieningen en infrastructuur zijn er immers al, voordeel is dat in de lokale vraag naar woningen wordt voorzien. Bij ruim tweeduizend dorpen en steden kan een ‘straatje erbij’ komen, berekende het Planbureau voor de Leefomgeving. Dit kan in de komende jaren ongeveer 10 procent van de woningbouwopgave lenigen. Deze berekening houdt rekening met ruimtelijke restricties zoals geluidhinderzones van luchthavens, beschermde landschappen en natuurgebieden. Deze gebieden komen niet in aanmerking voor woningbouw en dus ook niet voor een ‘straatje erbij’. Daarnaast zijn er veel andere randvoorwaarden, zoals milieugerelateerde gezondheidsrisico’s en de criteria voor ‘water en bodem sturend’, die ervoor zorgen dat woningbouw op bepaalde locaties geen reële optie is. |
Stimuleer splitsing en faciliteer onderverhuur!
Slim zou het zijn te kijken naar de woonbehoefte (steeds meer alleenstaanden en kleine gezinnen) en de bestaande woningvoorraad (relatief veel grote woningen). Daar zou je een deel van de oplossing op moeten baseren. Naast een toch nog behoorlijk groot volume aan nieuwbouw moet je kijken naar bde bestaande voorraad bouwvolumes: utiliteitsgebouwen die leeg komen, bestaande woningen en hoe die bewoond worden. Voor die laatsten geldt dat het voor veel mensen een aanwinst kan zijn als ze in hun nabijheid nieuwe bewoners krijgen. Dat moet dan wel op een aantrekkelijke manier kunnen. stimuleer daarom in toepasselijke gevallen woning splitsing en faciliteer onderverhuur!
Straatje erbij helpt beetje
‘Straatje erbij’ kan een bescheiden bijdrage leveren aan de woningbouwopgave, concludeert het PBL. Voordelen van de aanpak zijn de mogelijkheden waarmee dorpen en steden kunnen voorzien in de lokale woningbehoefte en de naar verhouding lage kosten om nieuwe woningen te realiseren. Daartegenover staan zorgen over de aantasting van het landschap door nieuwe bebouwing. Ook wordt gevreesd dat de nieuwe woningen duur zullen zijn, dat het landbouwareaal afneemt en dat de nieuwe bewoners aan de randen van dorpen en steden meer gebruik zullen maken van de auto.
De discussie over ‘straatje erbij’ als bijdrage aan de woningbouwopgave moet ook worden bezien in een bredere context van klimaatadaptatie, economie, duurzaamheid, leefbaarheid, ruimtelijke kwaliteit en transities in de landbouw en energievoorziening. Deze maatschappelijke opgaven vragen ook om ruimte, stelt het PBL.
Benut bestaande bouw beter
“‘Straatje erbij’ is allereerst een politieke afweging. We zien dat deze aanpak kan bestaan naast andere verstedelijkingsopties, zoals verdichting van de stad, het efficiënter benutten van bestaande woonruimte of van uitleg, het aanleggen van compacte stadswijken buiten de bebouwde kom”, aldus Arjan Harbers van het PBL, hoofdonderzoeker van de studie.
Een op het gebied van verdichting valt nog een wereld te winnen geef meer kansen aan woningsplitsing.