Groei productiviteit arbeid in Nederland blijft achter in EU en helemaal vergeleken met de VS
‘Productivity isn’t everything, but in the long run it is almost everything’ De uitspraak is van econoom, Nobelprijswinnaar en NYT columnist Paul Krugman.
Nederland is nog steeds welvarend maar het gaat slecht met de groei van de productiviteit. Nederland hangt onderaan het Europese lijstje en Europa ligt weer een heel stuk achter bij de VS waar de welvaart de laatste jaren sterk is toegenomen (de productiviteitsgroei nadert daar de 2%).
Een paar verschillen tussen de VS en de EU zouden zijn dat werknemers makkelijker van baan verhuizen, vaker thuiswerken en dat digitalisering en AI er een hogere vlucht genomen hebben. En ook de overheid kan sturen en impulsen geven. Met het wegstemmen van het Groeifonds in de nieuwe Tweede Kamer is al vast een slecht signaal gegeven.
Onderaan in de EU
De laatste tien jaar groeide de arbeidsproductiviteit in Nederland minder dan het gemiddelde van de Europese Unie. Vijf landen hadden een lagere groei of zelfs een krimp van de arbeidsproductiviteit. De overige landen hadden een hogere groei van de arbeidsproductiviteit. In Ierland groeide de arbeidsproductiviteit het sterkst, met gemiddeld 5 procent per jaar. In Luxemburg kromp de arbeidsproductiviteit met gemiddeld 0,4 procent per jaar.
Hoe?
De arbeidsproductiviteit is een belangrijke economische indicator: een groeiende arbeidsproductiviteit verhoogt de welvaart van een land en de winst van ondernemingen. De arbeidsproductiviteit kan bijvoorbeeld verhoogd worden door meer of beter gebruik te maken van machines, automatisering en AI; door een andere manier van werken met bijvoorbeeld minder reistijd zoals bij thuiswerken of doordat werknemers en werkgevers meer keuze hebben bijvoorbeeld door een flexibeler arbeidsmarkt.
Maar er zijn grote verschillen in arbeidsproductiviteit tussen bedrijfstakken. Niet alles kan (of moet) altijd productiever.
Het CBS zegt erover: De arbeidsproductiviteit van de totale economie is de toegevoegde waarde per gewerkt uur. De productiviteit kan worden verhoogd door bijvoorbeeld de inzet van beter opgeleid of meer ervaren personeel, meer machines of door innovatie. Binnen de dienstverlening is over het algemeen sprake van minder arbeidsproductiviteitgroei omdat het bij deze bedrijfstakken lastiger is om technologie en innovatie toe te passen. Binnen de Nederlandse economie is het aandeel van dienstverlenende sectoren steeds groter geworden in de afgelopen 50 jaar. |
Mondjesmaat sinds 2013
De arbeidsproductiviteit groeide in de laatste jaren minder sterk dan de decennia daarvoor. In de afgelopen 50 jaar is de arbeidsproductiviteit meer dan verdubbeld. Deze toename is vooral behaald tussen 1974 en 2013, toen de arbeidsproductiviteit jaarlijks met gemiddeld 1,5 procent toenam. In de afgelopen tien jaar nam de arbeidsproductiviteit met gemiddeld 0,4 procent per jaar toe. De vertraging van de productiviteitsgroei speelt in de meeste bedrijfstakken. Dit blijkt uit een analyse van het CBS in het kader van het 125-jarig jubileum.
In 2023 daalde de arbeidsproductiviteit met ruim 1,3 procent ten opzichte van het jaar daarvoor. Dit is de een na grootste daling van de arbeidsproductiviteit in de afgelopen 50 jaar. Alleen in 2009 was tijdens de financiële crisis de daling van de arbeidsproductiviteit groter, namelijk 2,2 procent.
Arbeidsproductiviteit Bld. CBS
Lager in haast alle bedrijfstakken
De afnemende groei van de arbeidsproductiviteit vond plaats in bijna alle bedrijfstakken. In de delfstoffenwinning sloeg de groei van de arbeidsproductiviteit om in een krimp. Dit komt door het afbouwen van de gaswinning in Groningen. In het decennium na 2014 is de arbeidsproductiviteit binnen deze bedrijfstak gemiddeld gedaald met bijna 16 procent per jaar, terwijl er in de periode tot 2014 nog sprake was van gemiddeld 0,7 procent groei. Binnen de overheid en zorgorganisaties daalde de arbeidsproductiviteit ook na 2014.
Arbeidsproductiviteit per bedrijfstak Bld. CBS
De minder sterke groei van de arbeidsproductiviteit vond naast de delfstoffenwinning vooral plaats in de landbouw, de financiële dienstverlening en de industrie. In de bouwnijverheid, zakelijke dienstverlening en culturele en recreatieve diensten was de groei van de arbeidsproductiviteit vanaf 2014 juist hoger dan de decennia daarvoor.
Groei economie met name door toename in gewerkte uren
De economie kan groeien doordat er meer uren worden gewerkt of doordat er meer toegevoegde waarde wordt gecreëerd per gewerkt uur. De economische groei van de afgelopen tien jaar is met name behaald door een toename van de gewerkte uren.
--Foto-Rob-Mieremet---Anefo---Nationaal-Archief-cco--S.jpg)
.gif)
