Balanceeract van Putters: 'programkabinet' op hoofdlijnen
Direct aan het begin van het vandaag uitgebrachte eindverslag van informateur Kim Putters staat de volgende zin: 'De verkiezingsuitslag en de analyse van de grote verschuivingen die daarbij hebben plaatsgevonden, maken duidelijk dat het van groot belang is dat een nieuw kabinet de maatschappelijke vraagstukken effectief ter hand neemt. Het vertrouwen van Nederlanders in de politiek om dat te doen staat onder grote druk.' Het geeft dat benadrukte informateur Kim Putters bij zijn presentatie de urgentie die ook hij geveld heeft.
In het rapport wordt het 'Grip' rapport van de WRR geciteerd: Langjarige trends op het terrein van onder meer vergrijzing, migratie en economie onderstrepen de urgentie om op de problemen die daarmee samenhangen en die iedereen raken een politiek antwoord te formuleren.
Een 'programkabinet' wat is dat?
Het is een losse vorm van buitenparlementair debat met wat Putters noemt: 'gestructureerde afspraken'.
Dat zijn (1) samenwerkingsafspraken tussen de 4 fracties: Putters in het verslag : ' Bij de vorming van een kabinet van welke vorm dan ook zijn de samenwerking onderling en met de buitenwereld medebepalend voor het slagen. Deze raken het onderlinge vertrouwen en daarmee de onderlinge binding die een significant onderdeel vormden van de gesprekken die ik ter uitvoering van mijn opdracht heb gevoerd. In dit verband heb ik erop gewezen dat betrokkenen er goed aan zouden doen uitingen in de (sociale) media tijdens de formatie tot een minimum te beperken.'
Hoofdlijnen akkoord
Die samenwerking en vertrouwen moeten leiden tot (2) een hoofdlijnen akkoord. Putters ineventariseerde voorlopig en allemaal heel voorwaardelijk een agenda van PVV, VVD, NSC en BBB op de volgende punten:
Asiel en migratie
Stikstof, natuur, water, landbouw, visserij en voedselzekerheid
Bestaanszekerheid, koopkracht
Zorg
Volkshuisvesting
Goed bestuur
Veiligheid
Financiën
Rechtsstaat
Internationaal en vestigingsklimaat
De samenwerkende fracties van PVV, VVD, NSC en BBB dienen dan concrete afspraken maken over te bereiken doelen, de problemen die daarvoor moeten worden opgelost en de richting waarin die oplossing moet worden gezocht.
Regeerprogramma
Na het bereiken van overeenstemming over de samenwerkingsafspraken en de hoofdlijnen kunnen de samenwerkende fracties aan het kabinet vragen om de hoofdlijnen uit te werken naar concrete maatregelen en te vertalen in een regeerprogramma (3) dat past binnen het hoofdlijnenakkoord. Het regeerprogramma van dit `programkabinet’ wordt vervolgens, na beëdiging, aan de Tweede Kamer gepresenteerd ten behoeve van een debat, waarbij het vertrouwen van de Tweede Kamer in het kabinet en regeerprogramma moet blijken.
Regeringsploeg
Putters: Op basis van de gevoerde gesprekken acht ik het verstandig om te streven naar een verdeling van bijvoorbeeld 50% politieke verankering en 50% van buiten bij de samenstelling van de bewindspersonenploeg.
Hoe verder?
Op grond van het voorgaande adviseer ik u, met instemming van de voorzitters van de fracties van PVV, VVD, NSC en BBB, om in een debat op basis van art. 11.1, eerste lid, van het reglement van orde de aanwijzing te bespreken van een (in)formateur met enige afstand tot de dagelijkse politiek. Deze zou als opdracht kunnen krijgen om, met inachtneming van dit verslag, de mogelijkheid te onderzoeken van een programkabinet, op basis van een akkoord op hoofdlijnen tussen de fracties van PVV, VVD, NSC en BBB, dat kan rekenen op zo breed mogelijke steun in de volksvertegenwoordiging.
Met de aanbieding van dit verslag beschouw ik mijn werkzaamheden als informateur als beëindigd.
Knappe balanceeract
De urgentie is één. Maar gaandeweg de persconferentie krijg je de indruk dat het toch een knappe balanceeract is. Zeker als je ziet dat Wilders op de ochtend van de presentatie van het informatieverslag roept dat het ondemocratisch dat hij geen premier kan worden. Dat is twee, daar vliegt het vertrouwen, in ieder geval tussen de vier formatterende partijen, weer voor een deel weg. Zo blijft het een cliffhanger , leuk als circusact, maar of dit lukt met vier partijen die elkaar in koppels van NSC, VVD enerzijds en BBB, PVV anderzijds niet geweldig vertrouwen - zal, ook gezien de eerste commentaren van Wilders - niet meevallen.
Tot zover. Maar mocht het toch lukken dan wordt 'programkabinet' woord van het jaar. Zo niet dan komen er nieuwe verkiezingen met zoals het er nu uitziet in peilingen, een nog grotere PVV maar ook een kleinere BBB en NSC, dus of dat veel uitmaakt is de vraag.
Zie hieronder een video van de persconferentie
Meer info: Eindverslag informateur Putters