De economische oorlog: 5 maatregelen van Von der Leyen
We moeten snijden in de inkomsten van Rusland, die Poetin gebruikt om zijn gruwelijke oorlog in Oekraïne te financieren, zei commissievoorzitter Von der Leyen afgelopen week in Brussel. ''Daarom zullen we een prijsplafond voor Russisch gas voorstellen"
De Russische president Vladimir Poetin die op dat moment in Vladivostok was, zei diezelfde dag: We zullen niets, geen gas, olie, kolen, stookolie leveren als het tegen de belangen van Rusland zou zijn.
Hieronder eerst de redevoering van Ursula von der Leyen.
Von der Leyen op 7 september: "We worden geconfronteerd met een buitengewone situatie, niet alleen omdat Rusland een onbetrouwbare leverancier is, zoals we de afgelopen dagen, weken, maanden hebben gezien, maar ook omdat Rusland actief de gasmarkt manipuleert.
Drie stappen
Ik ben er diep van overtuigd dat we met onze eenheid, onze vastberadenheid en onze solidariteit zullen zegevieren. En we hebben de afgelopen zes maanden, tijdens deze oorlog, onze paraatheid enorm vergroot en we hebben de greep die Rusland had op onze economie en ons continent verzwakt. We hebben zoals u zich herinnert drie dingen gedaan:
De eerste was vermindering van de vraag. Vraagreductie, dus gas besparen om het in de opslag te bewaren. We hebben een gezamenlijke opslag gecreëerd en dit is echt een succesverhaal, want nu zitten we met de gezamenlijke opslag in Europa al op 82%. Zoals u weet, was ons doel om eind oktober 80% te bereiken. We schieten er dus overheen, en dat is goed.
De tweede stap die we hebben gezet was: Diversifieer weg van Russische fossiele brandstoffen. En u weet dat we de invoer van Russische steenkool hebben stopgezet. We zijn de Russische olie aan het afbouwen. En we hebben heel hard gewerkt om van Rusland te diversifiëren naar andere betrouwbare leveranciers, zoals bijvoorbeeld de Verenigde Staten of Noorwegen, Azerbeidzjan, Algerije en anderen. Eigenlijk levert Noorwegen tegenwoordig meer gas aan de Europese Unie dan Rusland."
"En natuurlijk is de derde stap de belangrijkste. Dit zijn enorme investeringen in hernieuwbare energiebronnen. We hebben REPowerEU op tafel. De hernieuwbare energiebronnen zijn goedkoop, ze zijn van eigen bodem, ze maken ons onafhankelijk. We zullen dit jaar hernieuwbare energiebronnen inzetten die overeenkomen met ongeveer 8 miljard kubieke meter. Dus de hernieuwbare energiebronnen zijn echt onze energieverzekering voor de toekomst.
Russische manipulatie
Maar we zien ook dat de Russische manipulatie van de gasmarkt overloopeffecten heeft op de elektriciteitsmarkt. Er is dus enerzijds de Russische manipulatie, maar er zijn ook andere factoren tijdens deze zomer. We zien de effecten van klimaatverandering. We zien de droogte. Waterkracht is in de Europese Unie met 26% verminderd en in Portugal met 46%. En we hebben het feit dat we momenteel minder kernenergie hebben in de Europese Unie. En dit is de reden waarom we nu worden geconfronteerd met astronomische elektriciteitsprijzen voor huishoudens en bedrijven, en met een enorme marktvolatiliteit. Daarom zullen we een reeks van vijf verschillende onmiddellijke maatregelen voorstellen.
1 Besparen
De eerste is slim besparen van elektriciteit. Wat er in de loop van de zomer is veranderd, vanwege de elementen die ik net noemde, is dat we zien dat er een wereldwijde schaarste aan energie is. Dus wat we ook doen, één ding is zeker: we moeten elektriciteit besparen, maar dan wel op een slimme manier. Als je kijkt naar de kosten van elektriciteit, zijn er piekvragen. En dat is wat duur is, want in deze piekvraag komt het dure gas op de markt. Dus wat we moeten doen is de curve afvlakken en de piekvraag vermijden. We zullen een verplichte doelstelling voorstellen om het elektriciteitsverbruik tijdens de piekuren te verminderen. En we zullen zeer nauw samenwerken met de lidstaten om dit te bereiken.
2 Winsten naar huishoudens
De tweede maatregel: we zullen een plafond voorstellen voor de inkomsten van bedrijven die elektriciteit produceren tegen lage kosten. De koolstofarme energiebronnen leveren in deze tijd – omdat ze lage kosten hebben maar hoge prijzen op de markt – enorme inkomsten op. Inkomsten waarmee ze nooit hebben gerekend; inkomsten waar ze nooit van hadden gedroomd; en inkomsten die ze in die mate niet kunnen herinvesteren. Deze inkomsten weerspiegelen niet hun productiekosten. Het is dus nu tijd voor de consumenten om te profiteren van de lage kosten van koolstofarme energiebronnen zoals bijvoorbeeld hernieuwbare energiebronnen. We zullen voorstellen om deze onverwachte winsten door te sluizen naar de lidstaten, zodat de lidstaten de kwetsbare huishoudens en kwetsbare bedrijven kunnen steunen.
3 Winsten laten bijdragen
De derde maatregel is dat hetzelfde geldt natuurlijk voor de onverwachte winsten van fossiele brandstofbedrijven. Ook olie- en gasmaatschappijen hebben enorme winsten gemaakt. Daarom zullen we voorstellen dat er een solidariteitsbijdrage komt voor fossiele brandstofbedrijven. Want alle energiebronnen moeten helpen om deze crisis te boven te komen. De lidstaten zouden deze inkomsten moeten investeren om, zoals ik al zei, kwetsbare huishoudens en kwetsbare bedrijven te ondersteunen, maar ook om ze te investeren in schone energiebronnen van eigen bodem, zoals hernieuwbare energiebronnen bijvoorbeeld.
4 Garanties voor energielevering
Het vierde punt is de aanpak van de energiebedrijven die moeten worden ondersteund om de volatiliteit van de markten het hoofd te kunnen bieden. Hier is het een probleem om termijnmarkten veilig te stellen. En daarvoor is liquiditeit nodig. Deze bedrijven worden momenteel gevraagd om nu onverwacht grote bedragen te verstrekken, wat niet alleen hun handelsvermogen bedreigt, maar ook de stabiliteit van de termijnmarkten. Het is een liquiditeitsprobleem. Daarom zullen we helpen om de liquiditeitssteun van de lidstaten voor energiebedrijven te vergemakkelijken. We actualiseren ons tijdelijke kader en zorgen ervoor dat staatsgaranties snel kunnen worden geleverd.
5 Prijsplafond voor Russisch gas
Het vijfde en laatste punt: we streven naar verlaging van de gaskosten. Daarom zullen we een prijsplafond voor Russisch gas voorstellen. Natuurlijk is het doel hier heel duidelijk. We weten allemaal dat onze sancties diep doordringen in de Russische economie, met een zware negatieve impact. Maar Poetin buffert gedeeltelijk door inkomsten uit fossiele brandstoffen. Dus hier is het doel: we moeten snijden in de inkomsten van Rusland, die Poetin gebruikt om zijn gruwelijke oorlog in Oekraïne te financieren. En nu werpt ons werk van de afgelopen maanden echt zijn vruchten af. Want aan het begin van de oorlog, als je kijkt naar het geïmporteerde gas, 40% daarvan was al heel lang Russisch gas. Vandaag zitten we nog maar op 9%.
Dit zijn dus de vijf maatregelen die we vrijdag met de lidstaten zullen bespreken tijdens de informele Raad van ministers van Energie. Het zijn moeilijke tijden en ze zullen niet snel voorbij zijn. Maar ik ben er diep van overtuigd dat, als we solidair zijn, de eenheid tonen en we de vastberadenheid daarvoor hebben, we de economische kracht hebben, we de politieke wil hebben, dat we dan zullen overwinnen.''
Bron European Commission