Libelle als kanarie in de kolenmijn

40.000 soorten met uitsterven bedreigd
(IUCN) – De vernietiging van libelles is symptomatisch voor de soorten die met uitsterven bedreigd worden. De vernietiging van wetlands zorgt voor de achteruitgang van libellen wereldwijd. Dat staat in een nieuwe update van december van de IUCN Red List of Threatened Species. De achteruitgang van libellen is een gevolg van het wijdverbreide verlies van de delta's, moerassen en vrij stromende rivieren waarin de diertjes broeden, een verlies dat vooral ontstaat door de mondiale uitbreiding van niet-duurzame landbouw en verstedelijking.
Met de update van de Red List van begin december is het aantal soorten dat met uitsterven wordt bedreigd op de Rode Lijst voor het eerst boven de 40.000 uitgekomen. Op de Rode Lijst van de IUCN staan nu 142.577 soorten waarvan er 40.084 met uitsterven worden bedreigd.
Wetlands verdwijnen nog sneller dan bossen
“Door het wereldwijde verlies van libellen te belichten, onderstreept de update van de Rode Lijst van vandaag de dringende noodzaak om de wetlands en het rijke leven dat ze herbergen te beschermen. Wereldwijd verdwijnen deze ecosystemen drie keer sneller dan bossen”, zegt dr. Bruno Oberle, directeur-generaal van de IUCN. “Moerassen en andere wetlands lijken misschien onproductief en onherbergzaam voor mensen, maar in feite voorzien ze ons van essentiële functies. Ze slaan koolstof op, geven ons schoon water en voedsel, beschermen ons tegen overstromingen en bieden leefgebieden voor een tiende van 's werelds bekende soorten.”
Palmolie, boskap, pesticiden, klimaatverandering
Uit de beoordeling van de libellen en waterjuffers in de wereld blijkt dat 16% van de 6.016 soorten met uitsterven wordt bedreigd, omdat hun broedplaatsen in zoet water steeds verder verslechteren. In Zuid- en Zuidoost-Azië wordt meer dan een kwart van alle soorten bedreigd, voornamelijk door het opruimen van wetland en regenwouden om plaats te maken voor gewassen zoals palmolie. In Midden- en Zuid-Amerika is de belangrijkste oorzaak van de achteruitgang van libellen het kappen van bossen voor woningbouw en commerciële bouw. Pesticiden, andere verontreinigende stoffen en klimaatverandering vormen een groeiende bedreiging voor soorten in alle regio's van de wereld en vormen de grootste bedreiging voor libellen in Noord-Amerika en Europa.
Libel is als de kanarie in de kolenmijn
"Libellen zijn heel gevoelige graadmeters voor de toestand van zoetwaterecosystemen. Dit wereldwijde onderzoek laat voor het eerst de omvang van hun achteruitgang zien," zei Viola Clausnitzer een van de libelle-specialisten van het IUCN. Het is daarom van cruciaal belang dat regeringen, landbouw en industrie wetland-ecosystemen in ontwikkelingsprojecten beter beschermen.
Pyreneese Desman een na laatste van zijn soort
De Pyreneese desman (Galemys pyrenaicus), een semiaquatisch zoogdier dat alleen in rivieren in Andorra, Frankrijk, Portugal en Spanje voorkomt, is van kwetsbaar naar bedreigd. Deze ongewone soort is verwant aan de mollen en heeft een lange snuit en grote zwemvliezen. Het is een van de laatste van zijn evolutionaire lijn; een van de twee overgebleven desman-soorten ter wereld. De desmanpopulatie van de Pyreneeën is sinds 2011 in het hele verspreidingsgebied met maar liefst 50% afgenomen, grotendeels als gevolg van menselijke effecten op zijn leefgebieden. De bedreigingen zijn talrijk: verlaagde waterstanden, illegale visserij met gif, netten en explosieven, toenemende droogte als gevolg van klimaatverandering, het uitgraven van rivierbeddingen en oevers en watervervuiling vormen een verdere bedreiging voor de desman.
Pyreneese Desman Foto Lorenzo Quaglietta
Het behoud en herstel van de natuurlijke stroming van rivieren en de omringende vegetatie, het beheersen van invasieve uitheemse soorten en het aanpakken van klimaatverandering zijn essentieel voor het herstel van deze soort.