Nobelprijs scheikunde 2021 voor slim bouwen van moleculen
Moleculen bouwen is een moeilijke tak van sport. Benjamin List en David MacMillan krijgen de Nobelprijs voor Scheikunde 2021 voor hun ontwikkeling van een nauwkeurig nieuw hulpmiddel voor de constructie van moleculen. Dat hulpmiddel heet organokatalyse, waarin een katalysator uit koolstof, zuurstof, waterstof, zwavel fosfor en stikstof wordt gebruikt om organische verbindingen te veranderen.
Spiegelbeeld moleculen
De ontdekking die de Nobelprijs voor Scheikunde 2021 wordt toegekend, heeft de moleculaire constructie naar een geheel nieuw niveau getild. Het heeft niet alleen de chemie groener gemaakt, maar het ook veel gemakkelijker gemaakt om asymmetrische moleculen te produceren.
Dit heeft een grote impact gehad op het farmaceutisch onderzoek en heeft de chemie groener gemaakt. Voordien waren bijvoorbeeld in de farmacie onbedoelde spiegelbeeld moleculen een bijproduct in medicijnen dat ongewenste bijwerkingen kon veroorzaken. Dit kan nu niet alleen voorkomen worden maar ook kunnen onderzoekers met behulp van organokatalyse nu relatief eenvoudig grote volumes van verschillende asymmetrische moleculen maken. Ze kunnen bijvoorbeeld kunstmatig potentieel geneeskrachtige stoffen produceren die anders slechts in kleine hoeveelheden uit zeldzame planten of diepzee-organismen kunnen worden geïsoleerd.
Veel moleculen bestaan in twee varianten, waarbij de ene het spiegelbeeld is van de andere. Deze hebben vaak totaal verschillende effecten in het lichaam. Een versie van het limoneenmolecuul heeft bijvoorbeeld een citroengeur, terwijl het spiegelbeeld naar sinaasappel ruikt. (afb. The Nobel Committee)
De aankondiging van de Nobelprijs voor scheikunde:
-20090804-S.JPG)
.gif)
