Maktoeb is het lot: Interview met kunstenaar Laftmonk
In het Schiedamse Open Art Centre hangt tot 6 december een interessante tentoonstelling met werk van de veelzijdige kunstenares Laftmonk, pseudoniem voor de Frans-Vlaamse Latifa Medjdoub. Na omzwervingen van een kleine twintig jaar, met langdurig verblijf in San Francisco en een veel korter in Portland, keerde zij terug naar haar geboorteplaats Valenciennes. Die ligt niet ver van de Belgische grens en dichter bij Schiedam dan Groningen.
Wie is kunstenaar Laftmonk?
Voor de expositie in het Schiedamse Open Art Exchange selecteerde Latifa schilderijen én textiele objecten vervaardigd uit zelf gesponnen en geverfde wol. Het zijn stuk voor stuk werken die bij de beschouwers tal van uiteenlopende associaties wekken. Jeffrey Burger, medewerker van het Centrum en zelf kunstenaar, herkende elementen van geboorte, leven en dood. Bezoekster Richtje Haarsma zag in de abstract lijkende textielkunst een vrouwenfiguur, die Latifa zelf nog niet was opgevallen. Aan de andere kant: zulke associaties zijn wel de bedoeling. Ze moeten dan wat haar betreft wel vallen binnen het kader van een groot vertoog dat zij sinds het begin van haar kunstenaarschap ontwikkelt. Hoog tijd dus om de Laftmonk in Latifa Medjdoub bloot te leggen.
Werk Laftmonk in Schiedam Foto RH
Individu en wereld
“Laftmonk is een anagram van mijn voornaam Latifa. Er zit ook het onderdeel “monk” in. Dat verwijst naar monniken en heeft te maken met mijn alleen zijn in die zin dat ik vrede heb met mijzelf. Het verwijst ook naar de verheffing die ik nastreef. Als het erom gaat om mijzelf of mijn thuis te definiëren, dan ben ik gelaagd. Ik ben geboren in Valenciennes maar mijn familie heeft een Algerijnse achtergrond. Mijn grootmoeder was de enige met wie ik Arabisch sprak. Voor de rest waren we in huis allemaal Franstalig. Mijn kinderen zijn geboren in San Francisco. Die zijn opgegroeid met Engels maar ze spreken ook perfect Frans. Die gelaagdheid bij ons heeft te maken met cultuur en de integratie van ideeën, hoe wij voor ons zelf een ideologie scheppen, hoe wij relaties aangaan, hoe wij communiceren, hoe wij functioneren oog in oog met een geglobaliseerde wereld, hoe wij daarbij gebruik maken van de beschikbare technologie en instrumenten. We worden stuk voor stuk een nieuwe sociale en politieke context binnen gezogen. We zien ons net als proefdieren gedwongen de instrumenten te gebruiken die ons worden opgedrongen. Wij moeten tegenover de massale hoeveelheid informatie die over ons wordt uitgestort, onze eigen identiteit leren begrijpen. We worden geconfronteerd met twee polen, aan de ene kant wie we zijn als individu en aan de andere kant, wat de wereld ons voorhoudt.
Sociale sculptuur
Dat maakt mijn werk op zijn beurt gelaagd, mooi en complex tegelijk. Daarvoor heb ik een soort practicum ontwikkeld. Ik vraag mensen van zeer verschillende achtergrond rond een werk van mij te mediteren over gezamenlijkheid. Dus niet om daarover na te denken maar om te mediteren. Ik gebruik daarvoor mijn textiele objecten want dan nodigt het materiaal het publiek als het ware uit deel te worden van een ervaring. Textiel vóel je tenslotte. Zo vormen de deelnemers aan het practicum gezamenlijk een sociale sculptuur. Dat heeft een zeer krachtige impact”.
De westkust van de VS als tweede vaderland
Latifa is sterk beïnvloed door haar lange verblijf in Californië, waar ze haar twee kinderen kreeg. Ze woonde het grootste deel van die tijd in San Francisco en bracht ook nog een jaar door in Portland, Oregon omdat daar de weiden graziger leken. Wij in Nederland kennen Portland vooral als toneel van heftige Black Lives Matter betogingen, maar Latifa ontmoette de zachte, culturele en artistieke kant van de stad. “Portland is een open, zeer proactieve stad. Ik ben er bevriend geraakt met opmerkelijke geesten. Er zijn veel activisten die iets met hun stad willen doen. Dat heb ik in mijn tijd op de State University wel gemerkt. Ik was aangenaam verrast. Je komt daar geweldige vrienden tegen die je op een alternatief niveau brengen”.
Textielwerk Laftmonk Foto RH
Valienciennes, Nood-Frankrijk
De terugkeer naar Valenciennes was eveneens een aangename verrassing. “Het is een veelzijdige stad geworden, een uur van Lille en anderhalf uur van Parijs. Onze burgemeester heeft de laatste jaren bijzonder werk verricht. De verschillen met vroeger zijn enorm. Het is een fijne omgeving voor kunstenaars. Ik denk er nu over workshops te geven om belangstellenden nieuw technieken te leren en ze te helpen bij zichzelf vrijheid van handelen tot ontwikkeling te brengen.
Kleur en geluk
Voorlopig heb ik mijn handen vol aan mijn eigen werk. Als ik iets nieuws aanpak, begint dat over het algemeen met een emotie. Vervolgens kies je voor een medium. Er komen vage ideeën naar boven die zich in mijn geest nestelen. Soms maak je dan schetsen maar altijd heel minimaal. Je laat op het papier een soort sporen ontstaan. Mijn werk groeit op het doek of terwijl ik met de draden bezig ben. Ik stel groot vertrouwen in mijn intuïtie. De dingen ontwikkelen zich niet noodzakelijkerwijs volgens plan. De ervaring van het moment is belangrijker. Iedere dag leg ik die bloot met verschillende materialen op hetzelfde doek: olieverf, acryl, laatst ook met textiel erbij. Ik heb liever niet meer dan twee werken tegelijk onder handen. Anders raakt de focus zoek. En ik ben er een maand of twee mee bezig voor ik tevreden ben. Ik gebruik vaak fosforescerende kleuren om onze relatie tot geluk aan te geven. Donkere tonen brengen de diepte terug. Chiaro-oscuro, clair-obscur, zoals ze in de Renaissance zeiden. Clair-obscur resoneert in ons leven van ochtend tot avond.
Innerlijke taal
In mijn denken ben ik zeker mystiek al hang ik niet één bepaalde religie aan. Om tot mijn spiritualiteit te komen neem ik alle religies samen. Je wordt alléén geboren. Je zult alléén sterven. Je hebt je eigen spiritualiteit. Van mijn grootmoeder heb ik het begrip maktoeb geleerd. Fatum zeiden de oude Romeinen. Dat is het lot. Of noem het kharma. Er is voor ieder wezen een weg. Die is voor je ontworpen. Mede daarom probeer ik in mijn werk de symboliek te overstijgen. Het is een taal. Het is een innerlijke taal. ”
IJs en corona dienende is de expositie van Laftmonk geopend op donderdag, vrijdag en zaterdag en voorlopig ook zondag van 14.00 tot 17.00 uur. Ze loopt tot 6 december. Lokatie: Open Art Exchange, Hoogstraat 85, 3111 HC Zie hier de website van Open Art Exchange voor info en hier de site van kunstenaar Laftmonk
Textielwerk Laftmonk Foto RH
.gif)
