'Mosquito': Epische openingsfilm IFFR
Mozambique 1917. Het land is als kolonie deel van Portugees Oost-Afrika. Ook hier woedt de Eerste Wereldoorlog. De Portugezen vechten hier tegen de Duitsers die zich -laat gearriveerd- alsnog in het koloniale landjepik gestort hebben. In 'Mosquito'' van de Portugese filmer João Nuno Pinto worden Mozambique, het Portugese leger, de Duitsers vooral gezien door de koortsdromen van de jonge soldaat Zacharias (João Nunes Monteiro) die gescheiden raakt van zijn compagnie.
Het begin schetst beeldend de lokale verhoudingen gezien door de ogen van Zacharias. De lokale bevolking is vee, draagvolk hooguit, om de soldaten droog aan land te sjouwen. Vanaf de kust begint de tocht te voet landinwaarts op zoek naar de Duitsers. De hitte en tropische ziekten zijn even grote vijanden. Veel soldaten zijn nog geen achttien. Zacharias raakt gescheiden van zijn peloton en moet zich alleen zien te redden in de uitgestrekte wildernis.
João Nunes Monteiro als soldaat Zacharias Foto IFFR
Hij lijkt gered te zijn als hij in een klein fort een groep Portugese militairen vindt. Maar die redding blijkt een luchtspiegeling, de soldaten aldaar hebben ver van de hoofdkwartieren hun eigen koninkrijkje gevestigd met aan het hoofd een kapitein, die wel wat weg heeft van Kurz uit Conrad’s Heart of Darkness. Zijn tocht weg daarvan brengt de nu door koorts overmande Zacharias aan de rand van de afgrond. Als hij overleeft wordt hij gevangen genomen door een groep inheemse bewoners die alleen uit vrouwen en kinderen bestaat. Mannen zijn onverklaard afwezig.
Scherp portretteert Pinto de wreedheid van het koloniaal schrikbewind, een wreedheid waar niemand aan ontsnapt, zeker de jonge en relatief onbeschreven Zacharias niet. De film ziet de landschappen door de koortsdromen van Zacharias. Die kiest geen partij gaat op zijn instincten gaat en uiteindelijk vallen daarbij onvermijdelijk slachtoffers. In het klein is hij ook met goede bedoelingen het pars pro toto van een pervers systeem en oorlog.
Wee de vijand die in handen valt van een ongeregelde troep militairen, belaagd door ontberingen op veldtocht, wee de bewoner die hen voor de voeten loopt. Een ander perspectief op diezelfde oorlog bood indertijd Stanley Kubrick’s 'Paths of Glory'(1957), die weliswaar niets met het kolonialisme te maken heeft, maar wel met perversie waar een militair disciplinair systeem met als zijn legitimatie van de oorlog voor individuen kan uitmonden. Het was dezelfde oorlog van de oude Europese grootmachten, waarvan er vier van het toneel zouden verdwijnen en die tot ver onder de evenaar hun bloederige sporen nalieten.
Portugal vecht in 1917 dus in het Zuid-Oosten van Afrika tegen de Duitsers. Beestachtigheden van beide militaire zijden vieren hoogtij. De landen zijn wingewesten, zones van exploitatie. Dat geldt ook voor de bevolking. Met brede maar precieze gebaren, die doen denken aan de Braziliaanse films van Werner Herzog als ‘Aguirre’(1972) Fitzcarraldo(1982), schildert Pinto in 'Mosquito', de malariabrenger, de zoektocht van Zacharias naar zijn eenheid. Misschien dat een koortsdroom wel het beste perspectief daarop biedt.
Al met al een waardige en indrukwekkende openingsfilm van het IFFR 2020
-S.jpg)
.jpg)
.jpg)
.gif)
.jpg)