Aboutaleb voor ethische journalistiek
Het lijkt enerzijds nogal rigoureus dat de gemeente Rotterdam een ‘klokken luidende’ ambtenaar heeft ontslagen vanwege schending van de geheimhoudingsplicht. Anderzijds is deze ambtenaar nogal slordig te werk gegaan. Hij had net zo goed - samen met de journalist – zijn identiteit goed geheim kunnen houden zodat de gemeente niet kon achterhalen wie de informatie naar buiten heeft gebracht.
Indirect stelt burgemeester Aboutaleb van Rotterdam de ethische vraag of journalisten kijken naar de motieven van mensen die belastende informatie lekken naar de officiële pers. We gaan er maar even vanuit dat allerlei burgersites, die denken een ‘scoop’ te maken, niet al te serieus genomen moeten worden.
Discussie
Aboutaleb deed de uitspraak deze week bij het in ontvangst nemen van het boek ‘Onthullingen van een nieuwsjager’ van de Rotterdamse Telegraaf-verslaggever Theo Jongedijk. Aboutaleb zou een discussie over dit onderwerp binnen de journalistiek zeer toejuichen omdat de aandacht te vaak uitsluitend uitgaat naar de persoon (of situatie) over wie is gelekt.
Welnu, om de voorzichtige burgemeester op zijn wenken te bedienen, er zijn maar weinig beroepshalve journalisten van vooraanstaande media die niet afwegen welke consequenties de informatie van de klokkenluider kan hebben voor hem- of haarzelf en voor overheid of bedrijf. Ook is de journalist gehouden aan hoor en wederhoor en zal daar niet zo snel een loopje mee willen nemen. Media en de betreffende journalist kunnen voor de Raad voor Journalistiek of zelfs de rechter worden gedaagd als een miskende organisatie of persoon zich ernstig tekort gedaan voelt. In de praktijk van het laatste decennium is dat enkele tientallen keren in Nederland voorgekomen.
Halve waarheden
Een heel ander verhaal wordt het als zomaar iemand – niet een beroepshalve journalist die voor een krant, radio/tv of (tegenwoordig een officiële nieuwssite werkt – halve waarheden of zelfs leugens op het internet zet. De benadeelde partij kan dan rechtstreeks naar de rechter stappen.
In de praktijk echter doen ze dat meestal niet omdat de verspreide roddels niet de moeite waard zijn om zich daartegen te gaan verweren. Alleen in extreme beschuldigingen neemt men die stap, die overigens vaak op zich weer publiciteit in de officiële media te weeg brengt.
Het mooiste voorbeeld hierin is complotdenker Wim Dankbaar die beweert dat de moordenaar van Marianne Vaatstra uit het Friese Veenklooster niet Jasper S. is maar dat Justitie de echte moordenaars heeft beschermd. Een onzinverhaal dat door journalist Peter R. de Vries in het tv-programma ‘De Wereld Draait Door’ al helemaal onderuit is gehaald.
Wim Dankbaar verschuilt zich achter een (oud) dagboek van de moeder van Marianne Vaatstra dat hij heeft bemachtigd dankzij een vriendin van haar. De moeder heeft tegen
Dankbaar een kort geding aangespannen. Terecht naar mijn mening. Deze manipulator, die zich niet aan de ethiek van de journalistiek houdt, denkt overal mee weg te komen.
Zorgvuldigheid
Voor Aboutaleb, overheden en bedrijven is het echter de vraag of een werknemer in het uiterste geval zijn geheimhoudingplicht moet schenden om een misstand in de officiële media aan de kaak te stellen. Het antwoord daarop is uiteraard ‘ja’ als de betreffende journalist zorgvuldig te werk gaat.
De ontslagen ambtenaar heeft de publiciteit gezocht bij tekortschietend gemeentelijk toezicht op mosliminternaten. NRC Handelsblad, dat de onthulling deed, houdt zich terecht erg op de vlakte dat deze krant het te danken heeft aan het uit de school klappen van de betreffende ambtenaar.
In een cryptisch commentaar neemt de NRC het voor de klokken luidende ambtenaar op. De betreffende journalisten Andreas Kouwenhoven en Esther Rosenberg van NRC Handelsblad zijn met hun serie artikelen over onveilige moskee-internaten mede genomineerd voor de Persprijs Rotterdam die a.s. woensdag wordt uitgereikt.
In het boek ‘Onthullingen van een nieuwsjager’ schrijft Theo Jongedijk over een aantal zaken in zijn inmiddels langdurige journalistieke carrière bij De Telegraaf. Het is het eerste boek van de jonge uitgeverij ‘Het Journalistieke Boek’ van voormalige hoofdredacteuren Dennis Mulkens en Dick van der Meer bij de AD-groep. Jongedijk maakt de grap dat derhalve ‘tweemaal AD is De Telegraaf’.
De prijs van het 224 pagina’s tellende boek is €14,95. Digitaal kost het €9,95.
Aan een eerdere versie van het boek waarin eveneens Rotterdamse kwesties zijn behandeld, hebben we op Vandaag & Morgen ook aandacht besteed. Zie hier.
.gif)
