Veilige Rotterdamse haven niet vrij van ongevallen
René de Vries (Rijks)Havenmeester van Rotterdam en zijn team mogen terugkijken op een veilig 2023 zonder ernstige ongelukken, maar dat betekent niet dat de scheepvaart in de haven ongeschonden het jaar is doorgekomen. .Het aantal serieuzere ongevallen steeg van 137 naar 159. De Nautische Safety Index - de index die de mate van veiligheid aangeeft - steeg van 6,39 naar 7,51. Zoveel is zeker: een totaal ongevallenvrije haven bestaat nog steeds niet.
Megagrote zeeschepen, binnenvaartschepen en zeer kleine beroeps- en pleziervaart maken immers gebruik van hetzelfde vaargebied en dat vereist goed vaargedrag van alle gebruikers. De bijna fataal aflopende aanvaring tussen een watertaxi en een Spido rondvaartschip in 2021 heeft aangetoond dat goede scheiding van grote schepen met kleine gebruikers van het vaargebied hard nodig is. Vandaar dat de Rotterdamse Havenmeester aparte vaarstroken voor kleine vaartuigen wil hebben ingevoerd.
“Fietspad”
“We hebben dat een fietspad op de Nieuwe Maas genoemd”, zegt De Vries die over de invoering al langer met het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat praat. Hij hoopt dat er nog dit jaar concrete maatregelen kunnen worden genomen over de noodzakelijke vaarstroken voor de kleinere vaartuigen. De snelheid waarmee de scheepvaart in de haven zou moeten varen, zou niet hoger dan 50 kilometer per uur moeten zijn. In de praktijk scheuren RIBs (rubber inflatatable boats) in voorkomende gevallen met 100 kilometer per uur over de Nieuwe Maas en laten de donkerblauw-gele watertaxi’s zien dat ze harder dan de wenselijke 50 kilometer per uur kunnen.
Aanbevelingen Onderzoeksraad
Natuurlijk is strikte wet- en regelgeving en handhaving daarvan nodig om de haven veilig te houden nog veiliger te maken. De Havenmeester en zijn medewerkers onderschrijven wat dat betreft de aanbevelingen van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid. Deze gaan in het kort over het bewaken van goed vaargedrag en vakbekwaamheid, de toepassing van wet- en regelgeving en (marifoon)communicatie en aanspreekbaarheid.
De Vries voegt daaraan de nodige voorlichting over vaarregels aan de pleziervaart toe. Het is nog steeds mogelijk om een bootje te huren zonder het bezit van een vaarbewijs. In de praktijk is gebleken dat een rijbewijs hebben geen garantie biedt om zonder ongelukken de binnenwateren te bevaren; zeker niet als het vaargebied moet worden gedeeld met de grote beroepsvaart.
Verkeersdruk
Daarbij komt dat gebruikers in de recreatieve vaartsector en de passagiersvaart de verkeersdruk in vaarwater in de Rotterdamse stadsregio behoorlijk hebben opgevoerd. Dat gegeven maakt bewaking van veiligheid in de haven alleen maar groter.
De haven moet bovendien nog schoner worden en vrij van lozingen en lekkages door de scheepvaart. Alweer is het een kwestie van handhaving om dit soort gewilde en ongewilde vervuilingen van het oppervlaktewater terug te dringen.
Walstroom
De gewenste energietransitie hoort ook bij de inspanningsverplichtingen van de Divisie Havenmeester. Desondanks gaat de invoering van de walstroom infrastructuur trager dan zelfs de Havenmeester veronderstelde. In werkelijkheid kunnen cruiseschepen pas eind dit jaar gebruik maken van walstroom in plaats van de gedachte ingebruikname rond het midden van 2024. De Havenmeester is wel tevreden over het gebruik van walstroom door de binnenvaart langs het Noordereiland en de Maashaven. Het gebruik van walstroom in het westelijk havengebied is nog zo goed als nul. Het geplande generatorverbod zal daarin verandering moeten brengen.
De Havenmeester blijft vooralsnog sceptisch als het over de geplande aanleg van de Stadsbrug gaat maar betuigt zijn loyaliteit aan de gemeente nu het stadsbestuur heeft besloten dat deze nieuwe oeververbinding bij De Esch er moet komen ”als de pyloon maar niet in de vaarweg zal worden geplaatst.”