Anytime Now in TENT
Groepstentoonstelling Anytime Now in TENT Rotterdam.
Pedro Gómez-Egaña, Olphaert den Otter, Thomson & Craighead, Anton Vrede
19 april – 10 juni 2018
Opening: donderdag 19 april, 19:00 uur in TENT, Witte de Withstraat 50 Rotterdam
Op donderdag 19 april opent in TENT Anytime Now, een groepstentoonstelling waarin spanning en mondiale instabiliteit centraal staan. De tentoonstelling haakt in op het alomtegenwoordige gevoel dat mensen in de wereld van vandaag door oorlog, terroristische dreiging, klimaatverandering, polarisatie en het verlies van sociale zekerheden steeds minder vaste grond onder de voeten hebben. Tegelijkertijd bevraagt de tentoonstelling het gevoel dat het einde van een tijdperk nadert. Met indrukwekkende beelden roepen de kunstenaars een gevoel op van onmiddellijke dreiging, maar ook dat van een onvoorstelbaar en diep tijdsbesef.
De vraag naar de rol van de mens in dit spanningsveld is onontkoombaar en vormt, met de doorlopende aanwezigheid van performers, het hart van de tentoonstelling.
De theatrale installatie Domain of Things van Pedro Gómez-Egaña vormt het middelpunt van de tentoonstelling. Op een stalen constructie, bijna twee meter boven de grond, bevindt zich een schemerverlichte huiskamer zonder muren. Halflege kopjes, een open laptop en andere details suggereren dat hier niet lang geleden nog iemand was. Wanneer de houten vloerdelen van de woning als tektonische platen in en uit elkaar beginnen te schuiven, wordt pas duidelijk dat er al die tijd wel degelijk mensen aanwezig zijn. Als een machine zetten zij de constructie in beweging, stilzwijgend en haast in slow motion. Waarom zijn deze mensen ondergronds gegaan? Zochten ze beschutting tegen de instabiliteit van de wereld hierboven, of maken ze juist deel uit van het mechanisme dat die instabiliteit veroorzaakt? Domain of Things vormde in 2017 een van de hoogtepunten op de Istanbul Biënnale.
Al negen jaar produceert Olphaert den Otter een niet-aflatende stroom beelden van rampen en natuurgeweld. Deze World Stress Paintings tonen orkanen, overstromingen, explosies, gecrashte vliegtuigen en verwoeste huizen. Hoewel alle beelden zijn gebaseerd op nieuwsfoto’s, verschillen ze in één belangrijk opzicht van het nieuws: mensen ontbreken, en daarmee ook elke verwijzing naar een specifiek drama. Hoe meer zijn beeldenstroom groeit, hoe duidelijker het wordt dat het Den Otter niet gaat om opzienbarende incidenten, maar om een totaalbeeld van een wereld in permanente staat van chaos. Ook presenteert TENT een nieuw monumentaal schilderij waarop Den Otter geruïneerde stadslandschappen, van de klassieke oudheid tot het Syrische Homs, tot een maalstroom van destructie laat versmelten.
Tegen het voortdurend aanwezige gevoel van dreiging en onveiligheid mobiliseert Anton Vrede een doorlopende reeks beelden van symbolische dierfiguren. In diverse legendes zijn ze bekend als ‘tricksters’: archetypische figuren die de uitdagingen en gevaren van de wereld opeigenzinnige wijze weten te doorstaan. In veel culturen duikt de trickster dan ook op als held van gemarginaliseerden en onderdrukten, waarbij ze functioneerden als symbolische code om verhalen over het beetnemen of ondergraven van de macht te kunnen delen in een context waarin openlijk verzet onmogelijk was. Voor wie de code weet te lezen vormen Vredes schijnbaar onschuldige tekeningen van de haas, de aap en andere dieren een subtiele geste van verweer. De afgelopen jaren stuurde Vrede elke ochtend een trickstertekening via sociale media de wereld in, als dagelijkse dosis tegengif tegen de groeiende maatschappelijke spanningen. In TENT presenteert hij een muur van tekeningen.
Thomson & Craighead presenteren twee werken rondom een diep menselijk en een voor mensen onvoorstelbaar idee van tijd. De installatie A Temporary Index functioneert als een enorme klok waarop realtime wordt afgeteld naar het moment waarop plekken waar radioactief afval ligt opgeslagen weer bewoonbaar zijn voor mensen. Dat duurt vaak miljoenen jaren, een tijdsbestek dat vanuit ons menselijk tijdsbesef onvoorstelbaar lijkt, wat ervoor zorgt dat we ons er niet verantwoordelijk voor voelen. Thomson & Craighead maken die onbevattelijke tijdsduur zichtbaar met zelfontworpen cijfersymbolen; tekens die mogelijk pas in de toekomst zullen worden begrepen. Daarnaast presenteren zij een werk dat is gebaseerd op een ultieme menselijke voorstelling van tijd: de Apocalyps. Dit Bijbelse verhaal voorspelt in bloedstollende termen het einde der tijden. Thomson & Craighead namen de intens zintuiglijke beschrijvingen van bloed, gal en verbrand vlees als recept voor een parfum met een metaalachtige geur van komijn, aldehyde en rozen.