Wie verraadde Anne Frank?

18 januari 2022 door een van onze medewerkers

Anne Frank Schoolfoto uit de 6e klas in 1940 cco

Een coldcase team denkt met vrij grote zekerheid de zaak rond het verraad van Anne Frank opgelost te hebben. Over het onderzoek, verscheen deze week het boek Het verraad van Anne Frank. Maar enkele Nederlandse historici twijfelen aan de betrouwbaarheid van het coldcase team. 

Wereldwijd hebben meer dan dertig miljoen mensen Het Achterhuis gelezen, het dagboek dat Anne Frank bijhield in de jaren dat ze met haar ouders en zusje was ondergedoken totdat ze in augustus 1944 werden opgepakt en gedeporteerd. Maar wie verraadde haar en haar familie waarmee ze ondergedoken zat? Velen hebben daar sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog een antwoord op proberen te vinden en er zijn tientallen theoriën over ontwikkeld en meerdere boeken over verschenen. Geen van allen gaven uitsluitsel en kwamen speculaties en aannames te boven. Nu is er een uitgebreid nieuw onderzoek dat zegt met een grotere mate van waarschijnlijkheid dichter bij de waarheid te zijn gekomen. 

Ex-FBI agent leidde onderzoek 

In 2017 was het filmmaker Thijs Bayens, die een nieuw onderzoek in gang zette. Daarin heeft een internationaal team van een kleine dertig  onderzoekers, tienduizenden pagina’s documenten – sommige waren tot op heden onbekend –, verslagen van interviews en eerdere politieonderzoeken bekeken en nageplozen. Het team bestond uit historici, criminologen, datawetenschappers, forensisch experts, journalisten en politiemedewerkers, waaronder oud-FBI-agent Vincent Pankoke die eerder onderzoek deed naar de Columbiaanse drugsmaffia. Om de talloze documentpagina's in kaart te brengen hebben ze statistische technieken en kunstmatige intelligentie gebruikt om te proberen antwoord te geven op de vraag.wie de familie Frank verraadde.  

Anoniem briefje 

Veel oude theoriën werden verworpen. Een document dat eerder door onderzoekende politiebeambten verworpen werd kwam bovendrijven.  Het is een anoniem briefje dat bezorgd werd  in de jaren zestig bij Anne's vader die de oorlog had overleefd.  Erin stond in typeletters: 'Uw schuilplaats te Amsterdam werd indertijd medegedeeld aan de Jüdische Auswanderung te Amsterdam, Euterpestraat, door A. van den Bergh, destijds woonachtig nabij het Vondelpark, O. Nassaulaan. Bij de J.A. bestond er een hele lijst door hem doorgegeven adressen.''

Het ging om een notaris die, zelf joods, lid van de Joodse Raad, die onder voortdurende druk van mogelijke deportatie, namen van onderduikers aan de vervolgers zou hebben doorgegeven.

 De NOS maakte een reconstructie    

Onderzoek nu al omstreden 

Overigens is dit kersvers gepubliceerde onderzoek blijkens dit korte artikel in het Historisch Weekblad waarin historicus Bart van der Boom uit Leiden aan het woord komt, nu al weer omstreden.  Bart van den Boom oordeelt hard, "Flinterdun," noemt hij het bewijs. Op de site van NOS komt oud-NIOD-onderzoeker David Barnouw aan het woord die eerder gevraagd werd om mee te werken wat hij weigerde. "Het is een theorie die past in de lijst met andere verdachten," zegt hij, "maar het blijft speculatie."

Rosemary Sullivan. Het verraad van Anne Frank. Amsterdam  Ambo/ Anthos, isbn 9789026346392