Het andere verhaal over Piet Hein
Het had voller kunnen zijn in Leeszaal Vreewijk, waar wetenschapsjournalist Simon Rozendaal zijn nieuwste boek ‘Zijn Naam is Klein’ presenteerde, ondertitel: ’Piet Hein en het omstreden verleden’. Wie er was kreeg een mooie aanvulling op wat in vaderlandse geschiedenisboeken vaak achterwege is gebleven.
Voor Rozendaal die van oorsprong scheikundige is, bleek zijn vier jaar durende onderzoek een ware ontdekkingstocht naar de werkelijkheid achter vermeend kwalijke zaken aangericht door Piet Hein.
Zijn mening heeft hij verder gevormd tijdens zijn onderzoek voor ‘Zijn Naam is Klein’. Hij vindt dat de discussie over de vaderlandse geschiedenis van de Gouden Eeuw en zijn zeehelden, een stuk genuanceerder kan: “De geschiedenis van de slavernij is niet alleen in Nederland geschreven, maar ook in verschillende delen van Afrika. IJslanders kwamen in die tijd als slaaf in Noord Afrika terecht en Joden blijken als slaaf het Colosseum in Rome gebouwd te hebben, zo heeft ongeveer elk land zijn hoogsteigen slavernijgeschiedenis.”
Straatnamen hoeven derhalve wat Van Rozendaal betreft niet gewijzigd te worden en standbeelden niet verwijderd. Een verklarende tekst bij bijvoorbeeld het standbeeld van VOC gouverneur-generaal Jan Pieterszoon Coen is daarentegen zeker passend. In Leeszaal Vreewijk memoreerde Rozendaal het feit dat Coen de inwoners van het kruidnageleiland Banda voor een groot deel liet uitmoorden. Over de door oud-minister president Balkenende geroemde VOC mentaliteit gesproken!
Daarmee vergeleken lijkt Piet Hein (1577 – 1629) een zeeheld van faam zonder blaam te zijn. Dat althans heeft Rozendaal kunnen reconstrueren uit het weinige dat van het leven van Hein bekend was. De man klom op tot admiraal en diende – met een kaperbrief in dienst van de West Indische Compagnie - door de verovering van de Zilvervloot de echte militaire vijand van het land, de Spanjaarden, die de Noord en Zuid Nederlanden bezetten, een gevoelige slag toe. Rozendaal kwam erachter dat slechts een klein deel van de lading van de Zilvervloot daadwerkelijk uit zilver bestond, maar het totaal bleek winstgevend genoeg om het vorstenhuis van Oranje aan zijn rijkdom te helpen: Rozendaal: “Dat heb ik in de Leeszaal Vreewijk opgestoken, toen Peter Brusse hier zijn boek presenteerde.”
Het ligt voor de hand om te denken dat het onderzoek voor zijn dit jaar eerder gepresenteerde boek ‘Warme aarde, koel hoofd: kanttekeningen bij de energietransitie’, gezien zijn Delftse technische achtergrond, hem makkelijker af heeft moeten gaan. “Het klimaatdebat is totaal ontspoord”, zei Rozendaal bij die gelegenheid in een interview. Hij voelt zich geïrriteerd door critici die hem neerzetten als klimaatontkenner. Wacht hem dezelfde kritiek als relativist van ons slavernijverleden? De toekomst zal het leren.
De lezer van Zijn Naam is Klein komt intussen veel te weten over Hein en de tijd waarin die leefde. Dat was geen onverdeeld genoegen. In een schilderijafbeelding bijschrift in het boek staat bijvoorbeeld dit: “Iedereen in de Gouden Eeuw stonk. Teth Douma van Oenema draagt daarom een zogeheten pomander in de plooien van haar rok, ‘om luizen en luchtjes te weren’.” In het begin van zijn boek schrijft Rozendaal over zijn onderzoek: “Tijdens de research bleek Piet Hein een nog geschikter gids dan ik had vermoed” en over de aanleiding om het boek te schrijven zegt de schrijver: “Vanuit mijn werkkamer kijk ik uit op waar Piet Hein vroeger op de lagere school heeft gezeten, op de Groenendaal – die niet meer bestaat.” Dat laatste klopt niet helemaal, de Groenendaal bestaat sinds de wederopbouw van Rotterdam wel degelijk weer, maar sindsdien op andere plaats in het centrum van de stad, als parallelweg van de Burgemeester van Walsumweg.
Rozendaal heeft ook straatnaamwijzigingen genoteerd. Piet Hein is in 1577 geboren in wat nu de Piet Heynstraat heet en wat vroeger Kerkhofsteeg heette. “Hoe lang hij er heeft gewoond, is niet bekend”, schrijft hij. Daaraan voegt hij tijdens het interview met journalist Dirk Mellema toe dat het niet zeker is of het in 1880 aangewezen huis wel het echte geboortehuis van Hein is. Het kan de zeeheld niet echt meer deren.
‘Zijn Naam is Klein’ van Simon Roozendaal verscheen bij Atlas-Contact onder isbn 9789045038780
05-Kou-cmp--Foto-RP-Glasbergen---S.jpg)
.gif)
