Haga versus inspectie: kinderen hebben ook rechten

12 juli 2019 door Ronald Glasbergen

De rechter deed op 11 juli uitspraak in de zaak van het Cornelius Haga Lyceum versus de Onderwijsinspectie. Haga eiste een publicatieverbod van het onderwijsrapport. De voorzieningenrechter oordeelde dat de inhoud van het rapport niet onrechtmatig is. De voorgeschiedenis laat zien hoe makkelijk het is om met kinderen als inzet voor welk toekomstideaal dan ook, een nieuwe school te beginnen.

Nieuwe islamitische middelbare school

Het begon in 2011. Stichting Islamitisch Onderwijs (SIO) kreeg toen toestemming van het Ministerie Onderwijs een nieuwe islamitische middelbare school te openen. Bij SIO zijn dan een aantal oud -medewerkers betrokken van het in schandalen en faillissement verwikkelde Islamitisch College Amsterdam (ICA). Daaronder waren de Nederlands-Albanese broers Atasoy. De voorbereidingen nemen tijd in beslag maar in september 2017 is het zover. Dan gaat in Amsterdam Sloterdijk, het Cornelius Haga Lyceum open. Het duurt niet lang of de Onderwijsinspectie ontvangt berichten, ook van de zijde van de AIVD, dat er zaken niet op orde zijn. Ze opent een onderzoek. In het nu vrijgegeven rapport legt ze uit hoe dat onderzoek is opgezet, hoe de commissie te werk is gegaan en wat haar conclusies zijn. De inspectie vroeg ook leerlingen en hun ouders om medewerking.

gesloten bolwerk
De inspectie schrijft: 'Om de ouders en eventueel andere betrokkenen in de gelegenheid te stellen de inspectie te informeren, heeft de inspectie een oproep hiertoe gedaan op de website van de school. Daar is geen reactie op gekomen.' Blijkbaar vormden ouders en leerlingen een gesloten blok met het schoolbestuur. Enkele pagina’s verder schrijft de inspectie: 'Het provocerende gedrag van de directeur-bestuurder is schadelijk voor de relatie van de school met de overheid en de samenwerking met externe partners. Zijn gedrag brengt de school in een geïsoleerde positie'. Bovendien constateert de inspectie bij 'de directeur-bestuurder onrechtmatig financieel beleid – er is sprake van ongerechtvaardigde verrijking en belangenverstrengeling' .

‘domme gans’
De school is vanaf het begin af aan als ons-kent-ons club, bijna als familiebedrijf, opgezet. Söner Atasoy speelt een sleutelrol. Hij is medeoprichter, bestuurder, directeur van het Haga. De school staat al snel aan stevige kritiek bloot. Ze voert volgens het AD diverse procedures om sluiting en stopzetting van haar financiering tegen te gaan. Zakelijk in het nauw gebracht schroomt directeur Atasoy het conflict niet. Aanval is zijn beste verdediging. Burgemeester Femke Halsema wordt 'domme gans' genoemd. Ze is niet de enige die het moet ontgelden. Zoek even op internet en je hebt een berg van dat soort uitspraken.

Geen Cornelius Haga
De website van het Lyceum opent over zijn naamgever Cornelius Haga: 'In het jaar 1612 arriveerde een Nederlandse rechtsgeleerde uit het kleine stadje Schiedam in de grote wereldmetropool Istanboel, of Constantinopel zoals hij het toen zelf noemde.' Afgezien van het feit dat Constantinopel pas vanaf 28 maart 1930 volgens de Turkse wet Istanboel werd - Cornelius Haga noemde de stad Constantinopel omdat hij zo heette- was Cornelius een bekwaam diplomaat. Hij heeft in de 17e eeuw veel gedaan voor de Nederlands-Turkse betrekkingen, inclusief de handel. Hij was een verbinder in moeilijke tijden. Ook Söner Atasoy kan ondernemingszin niet ontzegd worden. Eerder was hij samen met zijn broer Son Tekin Atasoy actief in de bouw, snack- en bakkersbusiness. Nu al geruime tijd in de onderwijsbusiness. Diplomatiek talent, het vermogen om verbindingen te leggen in moeilijke tijden, mist hij. Kritiek pareert hij met tegenkritiek. Het verhaal: de reguliere samenleving wil 'de zijne' te grazen nemen. De directeur van het Lyceum is zelf duidelijk geen Cornelius Haga.

Help kinderen zelf kiezen
De medestanders van het Haga Lyceum zouden een voorbeeld kunnen nemen aan Ekrem Imamoglu, de nieuwe burgemeester van Istanboel. Die laat zich vooral zien als een verbinder. Iemand die zoals het nu naar uitziet oog heeft voor het hele volk. Dat staat haaks op de houding van de huidige Turkse president. Dat is ook iemand die van de aanval houdt. Hij verliest daarbij heel makkelijk de belangen van een groot deel van zijn volk en hun toekomst uit het oog. Hetzelfde gold voor het bestuur van het Haga Lyceum. Hun kinderen zijn ook onze Nederlandse kinderen. Die worden ervan de dupe. Dat blijkt ook uit het onderwijsrapport.

Samenleving is enkelvoud
Honderdduizenden moslims maken deel van uit van onze samenleving. Die gaat er door het zaaien van verdeeldheid à la Haga Lyceum niet op vooruit. Samenleving is nu eenmaal enkelvoud: dat doe je samen.

Even belangrijk is dat deze zaak een zwakte van ons onderwijsbestel blootlegt: iedereen kan, volgens artikel 23 van de Grondwet, vrij makkelijk een nieuwe school beginnen. De enigen die daar soms baat bij hebben zijn de oprichters, of de ouders, maar niet de kinderen.

Die laatsten zouden met behulp van school en thuis de kans moeten krijgen binnen onze samenleving in vrijheid eigen idealen te vinden of te ontwikkelen. Scholen zouden daarbij moeten helpen en niet gebruikt moeten worden als instrument om al het ‘andere’ uit te sluiten.

Sultan Ahmed I Afb cc

Noot van de redactie: Artikel 23 Grondwet
Artikel 23 van de Grondwet gaat over de verantwoordelijkheid van de regering voor het onderwijs. Ook de vrijheid van onderwijs is in dit artikel gewaarborgd, evenals de eerbiediging van godsdienst en levensovertuiging en hiermee samenhangend garanties voor de bekostiging.

Artikel 23, lid 1

Het onderwijs is een voorwerp van de aanhoudende zorg der regering.

Artikel 23, lid 2
Het geven van onderwijs is vrij, behoudens het toezicht van de overheid en, voor wat bij de wet aangewezen vormen van onderwijs betreft, het onderzoek naar de bekwaamheid en de zedelijkheid van hen die onderwijs geven, een en ander bij de wet te regelen.

Artikel 23, lid 3
Het openbaar onderwijs wordt, met eerbiediging van ieders godsdienst of levensovertuiging, bij de wet geregeld.

Artikel 23, lid 4
In elke gemeente wordt van overheidswege voldoend openbaar algemeen vormend lager onderwijs gegeven in een genoegzaam aantal scholen. Volgens bij de wet te stellen regels kan afwijking van deze bepaling worden toegelaten, mits tot het ontvangen van zodanig onderwijs gelegenheid wordt gegeven.

Artikel 23, lid 5
De eisen van deugdelijkheid, aan het geheel of ten dele uit de openbare kas te bekostigen onderwijs te stellen, worden bij de wet geregeld, met inachtneming, voor zover het bijzonder onderwijs betreft, van de vrijheid van richting.

Artikel 23, lid 6
Deze eisen worden voor het algemeen vormend lager onderwijs zodanig geregeld, dat de deugdelijkheid van het geheel uit de openbare kas bekostigd bijzonder onderwijs en van het openbaar onderwijs even afdoende wordt gewaarborgd. Bij die regeling wordt met name de vrijheid van het bijzonder onderwijs betreffende de keuze der leermiddelen en de aanstelling der onderwijzers geëerbiedigd.

Artikel 23, lid 7
Het bijzonder algemeen vormend lager onderwijs, dat aan de bij de wet te stellen voorwaarden voldoet, wordt naar dezelfde maatstaf als het openbaar onderwijs uit de openbare kas bekostigd. De wet stelt de voorwaarden vast, waarop voor het bijzonder algemeen vormend middelbaar en voorbereidend hoger onderwijs bijdragen uit de openbare kas worden verleend.

Artikel 23, lid 8
De regering doet jaarlijks van de staat van het onderwijs verslag aan de Staten-Generaal.

Bron: https://www.denederlandsegrondwet.nl/id/vh8lnhrouwy3/artikel_23_grondwet

Afbeeldingen:
- Kopfoto: Initiaal van Sultan Ahmed I uit 1612 onder Ottomaans Bondgenootschap met de Nederlanden (Bron: Wikipedia)
- Onderste afbeelding: Cornelis Haga in 1645 in olieverf op paneel, waarvan de schilder niet bekend is. (Bron: Wikipedia)