Eerst het Warmtebedrijf dan Feyenoord
In een eerder stuk op Vandaag&Morgen werd verwezen naar het onthutsende artikel in de NRC over de teloorgang van het Rotterdams Warmtebedrijf. Historicus en schrijver Han van der Horst trekt de lijnen door naar de toekomst.
Zo´n prima idee. Blaas de restwarmte van de industrie niet de lucht in maar breng die naar de Rotterdamse huiskamers. Goedkope energie voor de burger en het past nog in de klimaatdoelstellingen ook. Omdat zich op dat moment geen particuliere gegadigden aandienden, nam de gemeente het voortouw. Ze riep het Rotterdams Warmtebedrijf in het leven. Al gauw bleek dat het geen sinecure was om ongebruikte restwarmte daadwerkelijk ergens anders heen te brengen dan de atmosfeer in. Het vereiste peperdure technologie en de beoogde leveranciers waaronder Shell waren niet van plan daar zelf geld in te steken. Bij het bedrijfsleven was het dan snel afgelopen geweest: neem je verlies. Lik je wonden maar niet al te lang.
Bij de overheid werkt het te vaak anders: er is belastinggeld geïnvesteerd. Dat mag niet zomaar worden afgeschreven. We maken noodgedwongen méér budget vrij om een fiasco te voorkomen. Zo begint een proces van goed geld naar kwaad geld gooien.
eerst het warmtebedrijf
Dat is bij het Rotterdams Warmtebedrijf gebeurd. Dat niet alleen. De strategische beslissingen worden niet genomen door ingenieurs die doorgeleerd hebben voor het vervoer van warmte. Die zijn er wel, maar moeten als puntje bij paaltje doen wat er gezegd wordt. De werkelijke macht ligt in de handen van topambtenaren met een achtergrond op de Erasmus Universiteit. Ze hebben economische wetenschappen of bestuurskunde gestudeerd. Zij zijn geen partij voor de handige onderhandelaars uit het grote bedrijfsleven. De NRC legt nauwkeurig uit door wie ze zich allemaal hebben laten piepelen en waarmee. We komen niet alleen energiereuzen zoals NUON en Eneco tegen maar ook de AVR. Alles bij elkaar heeft het Warmtebedrijf alleen aan Rotterdam al tweehonderd miljoen euro gekost.
Bij dit alles zijn cruciale beslissingen genomen door de Rotterdamse topambtenaar Carl Berg. Hij verzon steeds ‘oplossingen’ om het bedrijf drijvende te houden. Daarbij werden contracten gesloten die Rotterdam onveranderlijk buitengewoon duur te staan kwamen. Zijn achtergrond: finance en organisatieontwikkeling op Woudestein. Daarna volgden nog in het kader van zijn functies enkele post docs met een bestuurskundig karakter.
als witte olifant
Wat heeft Feyenoord hiermee te maken? Berg is sinds maart 2017 chief financial officer bij Stadion Feyenoord. Hij moet het nieuwe stadion en Feyenoord City van de grond krijgen
Van vele zijden wordt Rotterdam al jaren gewaarschuwd tegen de plannen voor het peperdure nieuwe stadion. Daar gaat de gemeente zich vreselijk in verslikken, zo meldt de ene deskundige na de andere.
Dat geval zal in de prakijk veel duurder zijn om te bouwen dan nu wordt begroot. Het is maar zeer de vraag of het op een behoorlijke manier te exploiteren valt. Een belangrijk argument om tot deze mega-investering over te gaan is de gedachte dat Feyenoord geen topclub kan zijn zonder een stadion dat de Johan Cruijff Arena op zijn minst naar de kroon steekt. Voetbal is een miljardenbusiness. Het is niet anders.
Carl Berg heeft met het Rotterdams Warmtebedrijf een kostbare witte olifant op zijn naam staan. De koningen van Thailand plachten destijds falende ondergeschikten te straffen door ze een witte – heilige – olifant te schenken. Het door rituelen omgeven onderhoud was zo duur dat de begiftigde financieel werd geruïneerd. Zal Berg de stad nog zo´n dier schenken? Het track record wijst daar wel op.
vervolgens Feyenoord
Als dat nieuwe stadion – uiteraard te laat opgeleverd – een verschrikkelijk schip van bijleg wordt, dan zal ook de club – moreel het erfgoed van de Rotterdamse bevolking en niet van de bobo´s die er nu de scepter zwaaien – er onder lijden. Hoe je het wendt of keert, het gaat niet echt goed met Feyenoord. Voor de belangrijkste voetbalclub van een stad als Rotterdam behaalt het in de competitie te slechte resultaten. Een heel enkele keer wordt het nog wel eens kampioen maar de eredivisie of hoe dat tegenwoordig heet is structureel gezien een competitie tussen PSV en Ajax. Voor een stadion zoals dat nu gepland wordt, voetbalt Feyenoord niet goed genoeg. En al die concerten, waar ze goud aan gaan verdienen, dat zijn even zo vele vogels in de lucht.
Net als bij het Rotterdams Warmtebedrijf staan, als het er op aan komt, de echte deskundigen buiten spel.
Als Rotterdam een topclub wil hebben waar Europa op af komt, dan moet het investeren in die club, in het voetbal. Geloof mij: eerst de gladiatoren, dan de arena; anders wordt het niks. In de anders te verwachten draaikolk van financiële ellende zal ook Feyenoord de diepte in worden gesleurd, omdat behalve de echte fans, niemand nog wat in de kas zal willen storten. Dan staat er straks een tweede witte olifant. En speelt Feyenoord in de hoofdklasse van de amateurs.
.gif)
