Rotterdam 1e in bijstand en werkloosheid
Rotterdam voert in Nederland volgens de (laatste) Atlas voor gemeenten een paar lijstjes aan waarop men in de stad zeker niet trots zal zijn. Op sociaal-economisch gebied doet Rotterdam het het slechtst als het gaat om het percentsgewijze aantal huishoudens met bijstand, werkloosheid en armoede.
Om deze negatieve aspecten verder te analyseren gaan we naar het Centrum voor Onderzoek en Statistiek (COS) van Rotterdam.
Weliswaar zijn de cijfers die worden gehanteerd nog van 2010 of zelfs van 2009, maar we nemen zonder meer aan dat het beeld sinds die tijd nauwelijks is veranderd.
Zuid
In de gemeente springt het stadsdeel Rotterdam-zuid eruit. Met name de wijken Feijenoord, Bloemhof, Afrikaanderwijk en Tarwewijk herbergen de laagste uitkeringsgroepen (bijstand). In de deelgemeente Feijenoord (niet alleen de wijk dus) bijvoorbeeld heeft een op de zes huishoudens een bijstandsuitkering.
Het is frappant dat in deze delen van de stad ook het grootste aantal laaggeschoolde mensen woont van buitenlandse afkomst en als een magneet werken op het groeiend aantal ongeschoolden uit Oost-Europa (Polen, Roemenen en Bulgaren) die dankzij de toetreding van hun vaderland tot de Europese Unie zich binnen bepaalde regels in Nederland mogen vestigen en zelfs werken.
Burgemeester Aboutaleb van Rotterdam heeft aan den lijve ondervonden hoe hij soms wordt beoordeeld toen hij tijdens een fietstocht aan minister Lodewijk Asscher (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) wilde laten zien hoe groot de achterstand is van bepaalde wijken op ‘zuid’. Aboutaleb, van Marokkaanse herkomst, werd door bijna ingeburgerde allochtone schoffies van vooral Marokkaanse afkomst (maar niet bijster opgeleid) als verrader beschouwd.
Inkomen
De armoede is het grootst in de wijken Bloemhof, Afrikaanderwijk, Tarwewijk en Feijenoord. Volgens de gestandaardiseerde inkomens per huishouden (gecorrigeerd in grootte en samenstelling) komt men in deze buurten niet aan een gemiddeld besteedbaar inkomen van 17.000 euro (netto) per jaar. Dat afgezet tegen het soortgelijke cijfer van 23.900 euro gemiddeld in heel Nederland scheelt dat aanzienlijk in uitgavenmogelijkheden.
Voor bijna 7000 euro méér kan men in heel wat eerste levensbehoeften (voedsel, huishuur en energie/water en zorg) extra voorzien. Dit bedrag geeft alleen al het enorme verschil aan tussen armoede en een redelijke kwaliteit van leven.
Het besteedbaar inkomen per Rotterdamse wijk geeft bovendien het gemiddelde aan. Dat betekent dat er in veel huishoudens nog minder te besteden is.
Uit een ander rapport blijkt trouwens weer dat in genoemde wijken tevens het grootste aantal goedkoopste (en tevens slechtste) huurwoningen te vinden is. We hebben het niet verder opgezocht, maar inherent hieraan is ongetwijfeld ook het aantal ‘huisjesmelkers’ die over de ruggen van behoeftige mensen hun geld verdienen.
Vangnet
Bijstand is in veel van de genoemde wijken het vangnet in het inkomen. In de huishoudens van Marokkaanse, Antilliaanse en Arubaanse afkomst komt dat het meest voor. De deelgemeenten (dus weer niet alleen de wijken daarin) Feijenoord, Charlois en Delfshaven scoren daarin het hoogst. Niet opvallend is dat het hierbij vooral om alleenstaande moeders en alleenstaande vaders gaat. Het is een bekend gegeven dat alleenstaande ouders mét kinderen – vaak verlaten door hun partner - grote inkomensproblemen hebben.
Een minder scherp beeld geeft de Omnibusenquête die het COS jaarlijks uitvoert onder 3600 Rotterdammers van 16 jaar tot 85 jaar, van wie overigens dit jaar maar 36 procent reageerde.
Daarin is opvallend dat ondanks de hiervoor geschetste negatieve zaken over de stad 58 procent zegt ‘trots op Rotterdam’ te zijn en 33 procent ‘een beetje’. Slechts 9 procent is niet trots.
Als belangrijkste problemen van Rotterdam worden genoemd ‘criminaliteit, onveiligheid en drugsoverlast’ (53 procent van de respondenten), ‘vervuiling en beheer openbare ruimte’ 32 procent) en ‘verkeersproblematiek’ (eveneens 32 procent). Het best scoort ‘kwantiteit/kwaliteit speelgelegenheid’. Slechts 2 procent noemt dat een probleem.
‘Rotterdamwet’
De nationaal in 2005 ingevoerde ‘Rotterdamwet’ geeft grote gemeenten de kans wijken speciaal aan te pakken om overlast tegen te gaan, woonkwaliteiten te verbeteren en werkloosheid terug te dringen. Deze ‘Wet bijzondere maatregelen grootstedelijke problematiek’ heeft inmiddels zijn functie wel bewezen.
Maar ze zou inmiddels wel aangepast kunnen worden. Enerzijds met aanvullende maatregelen, anderzijds met meer repressie voor non-valeurs. Met de laatste term bedoel ik alle onwillige personen, die niet alleen in de laagste uitkeringsgroepen zitten, maar alles aan hun laars lappen.