Stadsecologie, in belang Rotterdam

11 januari 2015 door Riens Meijer

Sinds 2008 woont, voor het eerst in de geschiedenis van de mensheid, het grootste deel van de wereldbevolking in steden in plaats van dorpen. Pas als de landbouwproductiviteit zeer hoog is, zodat een boerenfamilie een groot aantal inwoners in de steden van voedsel kan voorzien, kan een groot gedeelte van de bevolking in steden gaan wonen en zich bezig gaan houden met productie en dienstverlening.

Wetenschap

De opkomst van de landbouw op basis van wetenschappelijke principes, heeft ertoe geleid dat een steeds kleiner deel van de wereldbevolking de rest van voedsel kan voorzien. In de Verenigde Staten bestaat slechts 1 procent van de bevolking uit boerengezinnen. Deze zijn in staat om de andere 99 procent van voedsel te voorzien.

Het stadsleven brengt problemen met zich mee, die vooral te maken hebben met duurzame ontwikkelingen. Steden waren, doordat er miljoenen mensen zo dicht op elkaar wonen, altijd al een voedingsbodem voor infectieziekten die afhankelijk zijn van grote groepen vatbare individuen voor het langdurig overbrengen van de ziekte.

Kwetsbaar
Bovendien is de groeiende bevolking in grote steden kwetsbaar voor natuurrampen, zoals overstromingen en aardbevingen. Dit komt omdat wereldsteden zich meestal bevinden langs kustlijnen om te profiteren van toegang tot wereldhandel, visserij en voorzieningen van wonen aan de kust.
Volgens berekeningen van het Earth Institute woont ongeveer 10 procent van de wereldbevolking in laaggelegen kustgebieden (binnen honderd kilometer van de kust en minder dan tien meter boven zeeniveau), hoewel dergelijke gebieden slechts 2,2 procent van de landmassa van de aarde vormen. Een stijgende zeespiegel en de in kracht toenemende tropische stormen vormen een dreiging voor deze kustnederzettingen wereldwijd.

Gezondheidsrisico
Ook komen we steeds meer tot ontdekking dat de moderne levensstijl in de steden en voorsteden zelfs een onvoorzien gezondheidsrisico begint te vormen. Inwoners in steden bewegen momenteel minder, eten meer en ongezonder voedsel dan ooit tevoren.

Het gevolg is een wereldepidemie van overgewicht, hart en vaatziekten en diabetes; de verwoestende ziekten van het leven in het moderne stedelijke tijdperk.
Dit alles betekent dat de wetenschap van stadsecologie, waarbij menselijke activiteit wordt gekoppeld aan het fysieke leefmilieu in de steden, een belangrijk vakgebied voor de wetenschap en beleid moet worden.

Geen samenwerking
Momenteel wordt die wetenschap nog te weinig beoefend, want architecten, stadsplanners, ecologen, volksgezondheidsdeskundigen en milieuspecialisten concentreren zich voornamelijk op hun eigen vakgebied en werken niet samen als partners in hun zoektocht naar duurzame stedelijke ontwikkeling.
Rotterdam zou qua integratie van kennisgebieden en aanpak het voortouw hierin moeten nemen.

Riens Meijer, econoom gespecialiseerd in kansen en bedreigingen in de 21ste eeuw.