‘Rot toch op.’ Aboutalebs stijl viel USA op
Het beste interview van de dag over de Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb staat in NRC Handelsblad.
We zijn het niet zo gewoon om hele verhalen uit dagbladen over te nemen. In dit geval maken we een uitzondering voor een interview van correspondent Diederik van Hoogstraten van NRC Handelsblad met ‘onze’ burgervader waarover Geert-Jan Laan eerder al een prima commentaar heeft geschreven.
De uitnodiging voor een extremisme-top in Washington kwam al vóór zijn uitspraken. In de VS weten ze dat burgemeester Ahmed Aboutaleb van Rotterdam geen blad voor de mond neemt. Dat heeft hij zeker niet gedaan na de terroristische aanslagen in Parijs op het Franse weekblad Charly Hebdo met zijn vermaning ‘Rot toch op’.
Geen toerist
Buitenlandse burgemeesters bezoeken het Witte Huis doorgaans als toerist, maar Rotterdams burgemeester Ahmed Aboutaleb is officieel uitgenodigd om in Washington mee te praten over extremisme. Onder voorzitterschap van vicepresident Joe Biden zal hij deelnemen aan een ‘brainstorm’ over de situatie in westerse, multicultureel bevolkte steden. Alles kan ter sprake komen, van spanningen tussen bevolkingsgroepen tot jihadisten die de kalasjnikov oppakken.
Hij heeft wel een idee waarom hij is uitgenodigd voor de topontmoeting, zegt Aboutaleb (53) in Los Angeles, waar hij een handelsmissie aanvoert. „Ik weet dat de Amerikanen mijn verrichtingen volgen. Er is belangstelling voor wat ik zeg en doe. Ik heb waarschijnlijk een net wat andere stijl van besturen dan gebruikelijk. Dan val je op.”
Instemming
De opmerkingen van Aboutaleb na de terreur in Parijs zijn ondenkbaar uit de mond van een Amerikaanse bestuurder. Zijn woede en advies om te vertrekken aan extremisten die de vrijheid niet aankunnen zijn in de Amerikaanse media instemmend geciteerd.
Maar de uitnodiging voor deze top kreeg hij al eerder. Rotterdam staat met bijna 200 nationaliteiten bekend als een stad waar al jaren de spanningen oplopen. Hoe Rotterdam omgaat met de multi-etnische realiteit is een voorbeeld voor andere steden. En dus polste de Amerikaanse ambassade Aboutaleb vorig najaar over een bezoek.
Dat is niet alleen opmerkelijk omdat een burgemeestersbezoek zeldzaam is, maar ook gezien de verschillen van inzicht tussen Aboutaleb en Obama. Ze zitten in dezelfde progressieve hoek, maar ze kijken anders naar de dreiging van de radicale islam. Volgens het Amerikaanse antiterreurcentrum NCTC zijn twintigduizend buitenlandse jihadisten uit negentig landen actief in Syrië, onder wie 150 Amerikanen en honderden Europeanen.
Respect
Obama vraagt om aandacht voor dat probleem, maar hij heeft het daarbij niet over religie. De top gaat over extremisme, zonder dat de islam wordt benoemd. Religieuze minderheden worden in de VS traditioneel met respect behandeld. Mogelijk speelt ook mee dat Amerikaanse militairen in moslimlanden er gevaar door kunnen lopen. Niettemin komt het de president op kritiek te staan: hoe valt een fundamenteel probleem aan te pakken als het niet wordt benoemd?
Aboutaleb voelt zich juist als moslim geroepen om extra duidelijk te zijn, zeker sinds de recente moordpartijen in Kopenhagen, Parijs, Sydney en het Canadese Ottawa. „Ik vind het vervelend dat mensen zeggen: je zet de islam in een kwaad daglicht. Dat is geenszins mijn bedoeling. Maar het benoemen van een probleem is het begin van een oplossing.”
Medeverantwoordelijk
Als enige islamitische burgemeester in Nederland speelt hij een bijzondere rol, beseft Aboutaleb. „Niet omdat ik verantwoordelijk ben voor de nationale veiligheid, dat is een taak van de regering. Maar ik voel me medeverantwoordelijk voor de stabiliteit in mijn stad en in Nederland. Ik pak de verantwoordelijkheid zonder dat ik verantwoordelijk ben.”
Tijdens de top zal hij aandacht vragen voor ‘ons collectieve falen’. Hij zegt: „We hebben deze jongeren niet goed weten uit te leggen dat ze misbruikt worden. Waarom slagen we er niet in duidelijk te maken dat het helemaal geen religieuze strijd is? Het is de politieke strijd van meneer Bakr al-Baghdadi. Zoals helaas vaak gebeurt: hij gebruikt sloebers, die lenen zich daarvoor.”
Waar hij met partijgenoten en ook met de regering-Obama van mening verschilt, is de vraag of sociaal-economische investeringen helpen. Aboutaleb ziet het belang van werk en opleiding, maar hij betwijfelt of 'het fenomeen van de uitreizende terrorist' ermee in de hand te houden is. „Dit zijn mensen die zo ver buiten de samenleving staan dat ze bereid zijn te sterven. Ik denk niet dat zij met een baan te behoeden zijn voor het besluit om naar zulke gebieden te vertrekken. Veel van deze kinderen zijn geboren uit ouders met geringe scholing,” zegt Aboutaleb.
Gemeenschappen zelf
„Maar de vraag is: wie kan de boodschap van matiging het beste uitdragen? Dat is niet de minister-president en niet de burgemeester. Dat zijn de gemeenschappen.” Van de 1,7 miljard moslims ter wereld wonen er relatief kleine aantallen in Europa (16 miljoen) en de VS (3 miljoen). Toch vindt de Rotterdamse burgemeester dat westerse moslims een voortrekkersrol moeten spelen – vanwege hun opleidingsniveau. Ze dienen gebruik te maken van de vrijheid van meningsuiting, óók als een belangrijk mechanisme om minderheden te beschermen, betoogt hij.
Dat zal Aboutaleb in Washington uitdragen. „We kunnen de revolutie niet onderuit halen, maar wel de Verlichting in gang zetten. Dat vereist de bereidheid op te staan en de lead te pakken.”
.gif)
