Toekomstgoeroes hebben zelden gelijk

Het schijnt dat burgemeester Aboutaleb van Rotterdam enthousiast is over de denkbeelden van de econoom die werkt onder de naam: ‘Third Industrial Revolution Consulting’.
Steden als Manchester, het Franse Lille, maar ook de Europese Commissie zouden eveneens reikhalzend uitkijken naar de bevindingen van deze visionair.
In de greep
Nu zijn er van
die toverwoorden die op een zeker ogenblik internationaal bestuurders en
media in de greep krijgen. Daarbij worden de voorspellingen regelmatig,
zonder enig nadenken, na geblaat. En vaak gebeurt precies het
tegenovergestelde van wat men wilde bereiken.
Zo werd er tot voor
kort op gehamerd dat we – gezien de toenemende automatisering – hele
generaties jaren eerder met pensioen moesten sturen. Dat is ook gebeurd.
De harde werkelijkheid nu is dat we langer moeten werken en bijvoorbeeld de AOW steeds later zal worden uitgekeerd.
Ik
heb wel eens een door de wol geverfde redactiechef, wanneer weer zo'n
toekomstvoorspelling op de burelen neerplofte, horen zeggen: ,,Iedere
voorspelling van meer dan zes maanden kan je in de prullenmand
flikkeren.”
Een ander kenmerk is wanneer het voorspelde tijdstip is bereikt vrijwel niemand meer kijkt of de uitkomsten wel klopten.
Kort na de Tweede Wereldoorlog, begin jaren vijftig, voorspelde het Centraal Planbureau dat de bevolking van Nederland rond het jaar 2000 de 20 miljoen zou passeren. Op basis van de toenmalige geboortecijfers zou dat kunnen, maar de naoorlogse babyboom zette niet door.
De pil werd uitgevonden en zelfs de ooit zeer kinderrijke katholieke en gereformeerde gezinnen wilden ook op vakantie met twee, hooguit drie kinderen op de achterbank van de nieuwe auto.
Bill Gates
Ik ben aanwezig geweest bij het lanceren van een voorspelling die ik later ook zelf heb kunnen controleren.
Dat
was in het najaar van 2002 in de Braziliaanse hoofdstad Rio de Janeiro.
Daar was een congres van uitgevers en hoofdredacteuren van kranten uit
de hele wereld. De aftrap werd verricht door de internetgoeroe Bill
Gates.
Gates begon ongeveer als volgt: ,,Het spijt mij dat ik in dit
gezelschap van krantenmensen moet beginnen met een bijzonder
onaangename boodschap.”
Hij pauzeerde even en sprak toen krachtig:
,,Ik voorspel u dat er over vijf jaar geen enkele papieren krant in de
wereld meer zal bestaan. Alles gaat dan via internet.”
In 2007 waren er, en ook nu in 2015, zijn er nog steeds papieren kranten in de hele wereld. Natuurlijk is de rol van internet fors toegenomen en hebben papieren kranten het moeilijker. Maar ook Gates zat er toch behoorlijk naast.
Ter afsluiting. Zaken die nooit zijn voorspeld, maar toch de wereld aangrijpend hebben veranderd.
Bijvoorbeeld de (voorlopige?) ondergang van het communisme en de consequenties voor wat nu weer Rusland heet is in de hele wereld door helemaal niemand voorspeld. En we stonden toch jarenlang tot onze knieën in de ‘deskundigen’.