‘Alsof er een eik uit de kunstwereld is weggevallen’

04 oktober 2017 door de Redactie
‘Alsof er een eik uit de kunstwereld is weggevallen’

Hans Sonnenberg (1928-2017)

(Door Jim Postma)

“Het voelt alsof er een eik uit de kunstwereld is weggevallen’, reageerde Sjarel Ex als een van de eersten op het overlijden van kunstgoeroe Hans Sonnenberg (1928-2017. Hij overleed afgelopen vrijdag op 89-jarige leeftijd in Rotterdam. Museumdirecteur Sjarel Ex van Boijmans Van Beuningen en de directeur van het Schiedamse Deirdre Carasso spreken over een groot verlies voor zowel de Rotterdamse als de nationale en internationale kunstwereld. (Foto © Rinus Vuik)


Hans Sonnenberg, op 22 februari 1928 geboren te Makassar, in het toenmalige Nederlands Indië, ontwikkelde zich tot een ware icoon in zijn bekende Galerie Delta, in galeries en kunstbeurzen wereldwijd. Ondanks zijn sterk teruglopende gezondheid in de afgelopen jaren kwam zijn recente overlijden toch nog als een ‘onverwachte harde klap’, aldus Sjarel Ex. Een Amsterdamse kunstfan van Sonnenberg noemde hem in dit kader ‘een reusachtige oude schildpad, die steeds langzamer ging lopen naar zijn eindstreep.’

Voor mijzelf (Jim Postma) een groot wonder dat hij met zijn talloze ziekbedden het nog zo lang heeft uitgehouden. Hans Sonnenberg kwam op mij over als een immer cynische, maar zeer beminnelijke man met een bijzonder gevoel voor humor.

Talloze malen was hij te vinden, ‘na werktijd’ in café Melief Bender aan de Oude Binnenweg met zijn vorstelijke glas wijn. Evenals toen samen met zijn levenspartner Bas Hoornweg die in 2015 overleed. Sonnenberg was in dit café gek op puzzelen, waarbij je het niet moest wagen hem daarin te storen. Daarover straks meer.

Foto: Hans Sonnenberg in zijn Galerie Delta (Foto © Rinus Vuik)

Rouwadvertentie
In een rouwadvertentie van gisteren was onder meer over hem te lezen: ‘Tussen 1962 en nu toonde Hans in zijn Galerie Delta de belangrijkste actuele nationale en internationale kunststromingen. Sonnenberg was een ware promotor voor zijn kunstenaars, met eigenzinnige keuzes, markante opvattingen, zijn intuïtie en zijn ‘oog’. Kunstliefhebbers, verzamelaars en musea vonden 65 jaar lang de weg naar Galerie Delta.

In het boek ‘Meneer Delta’ toonden hij zijn kunstenaars en keuzes door de jaren heen, evenals tijdens zijn overzichtstentoonstellingen in de Kunsthal in 1997 en in Museum Boijmans Van Beuningen in 2012. Hans Sonnenberg schonk tijdens zijn leven veel belangrijke werken uit zijn eigen collectie aan Boymans en het Stedelijk in Schiedam.

Hij werd geridderd in de Orde van Oranje-Nassau, ontving de Wolfert van Borselenpenning van de gemeente Rotterdam en daarnaast de Penning van Museum Boijmans van Beuningen’, aldus de advertentie met als correspondentieadres: Peter van Beveren, Sirtemastraat 336, 2513 SX Den Haag.

Foto: Hans Sonnenberg in zijn Galerie Delta (Foto © Rinus Vuik)

Ruimhartig
Hans Sonnenberg had een bijzondere ‘neus en oog’ voor jonge talentvolle kunstenaars zowel hier als tijdens zijn vele reizen naar de Verenigde Staten en wel specifiek New York. Hij ontdekten hen voordat zij nationaal of internationaal bekend werden. In de kunstwereld stond hij bekend als een ruimhartig en gul mens. Zo schonk hij veel geld aan musea en recentelijk nog negen Cobra-kunstwerken aan het Stedelijk Museum in Schiedam. In zijn langdurige kunstcarrière organiseerde hij vele internationale tentoonstellingen, stond aan de basis van de zogenaamde ‘zero-beweging’ met onder meer Manzoni. Hij was velen in de hele kunstwereld ‘een zeer betrouwbare gids’, die iedereen aan iedereen voorstelde. In dat opzicht een meer dan bijzonder mens.

Vele malen mocht ik met hem in openhartige gesprekken in Galerie Delta van gedachten wisselen over zijn ‘eigengereide wereld.’ Maar in café Melief Bender zweeg hij mij vaak dood. Dat kwam omdat hij daar in kranten zo geconcentreerd zat te puzzelen en ik hem daarbij talloze malen stoorde met het opeisen van enkele van de dagbladen.

Dan keek hij mij ‘nors’ aan, vervloekte mij nog net niet, maar daar zat het er wel dicht tegen aan. Zo zei hij eens in zo’n bui: ‘Jij zoekt zeker weer die Jodenkrant van jou!’ Die opmerking van hem begreep ik niet, want in die tijd werkte ik bij Het Vrije Volk, tenzij hij mij verwarde met een collega van De Telegraaf.

Foto: Hans Sonnenberg in zijn Galerie Delta (Foto © Rinus Vuik)

Zwarte pen
Het was toen wel voor mij de aanleiding om die stugge Hans Sonnenberg op een goed moment terug te pakken. En aldus geschiedde en wel op de door mij bewust gekozen datum van 1 april. Met de kelners van café Melief Bender had ik toen afgesproken de dagelijkse ochtendbladen achter de bar te houden, in plaats van in het krantenvak. Zelf had ik vroeg in die ochtend de gebruikelijke set kranten gekocht om vervolgens alle puzzels in die puzzelkaternen met zwarte pen in te vullen…

Van puzzelen had ik niet de ballen verstand van, dus kliederde ik maar wat in, zolang ze maar vol liepen. Rondom 11.00 uur die ochtend, bijna altijd vaste prik, kwam hij binnensloffen voor zijn rondje ochtendkoffie. En ja, daarna zijn vaste gangetje naar het krantenvak. De kelners deden vervolgens of hun neus bloedde en ik had mij ergens verdekt op gesteld, in ieder geval zo dat hij mij niet kon zien.

Na het bekijken van de eerste krant met puzzels zag ik zijn gezicht al vertrekken. Bij de tweede begon hij te vloeken en na de derde stond hij met een vuurrode kop op ontploffen. Ik voelde mij nu in een soort ‘Kiekeboe-programma’ met de bekende verborgen camera’s. Alleen waren dat dus mijn ogen. Ik stond op en liep zo nonchalant als mogelijk langs zijn tafel en riep tussen neus en lippen door: ‘Goede morgen meneer Sonnenberg!’

Als zijn blikken toen konden doden had ik het waarschijnlijk niet meer overleefd. Sorry Hans!

(Persoonlijk afscheid nemen van Hans Sonneberg is mogelijk op donderdag 5 oktober tussen 19.30 uur en 20.30 uur bij Van der Spek Uitvaart, Fascinatio Boulevard 822 te Capelle aan den IJssel. In Museum Boijmans Van Beuningen op vrijdag 6 oktober zal hij om 15.30 uur worden herdacht in de Serra zaal. Iedereen is daarbij welkom. De crematieplechtigheid vindt in besloten kring plaats op vrijdag 6 oktober.

Foto hierboven: Typisch Hans Sonnenberg met zijn gezellige wijntje, dit keer zonder kranten met puzzels op terras van café Melief Bender. (Foto: Wim de Boek).

Foto hierboven en de drie hieronder: Hans Sonnenberg tijdens de uitreiking van de aan hem toegekende onderscheiding door Boymans van Beuningen in 2012. (Foto's © Rinus Vuik)



Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.