Onze kunstschilder uit Litouwen
(Door Arie Torqué Zaanen) Het was maandag, marktdag in een toeristen stad aan de Mediterrane, met veel buitenlandse bezoekers waar een marktje pikken een echte verfrissing is, na een hele week bakken in de zon en zand tussen je tenen, en glibberige huid van de zonnebrandolie.
Zoals elke dag zat ik in m'n atelier anex galerie te schilderen, toen hij met veel tromgeroffel binnen kwam lopen, prachtig wit tropenpak met bijbehorende panama hoed. Of hij de aanwezige kunstwerken mocht bekijken, vroeg hij met een bekakte stem in het Nederlands. Alsof Denia niet aan de Middelandse zee ligt, maar aan de Noordzee dicht bij Schoorl en Tuitjehorn.
Ja, Ja, hij was goed op de hoogte, want een 'bakande' had hem verteld dat er bij het kasteel een Hollandse schilder zat die 'sur-realistische' kunstwerken maakte en er zoveel maakte dat hij ze zelfs verkoopt. Tja, wat moet je er ook mee, als alle wanden van je huis volbehangen zijn, ha, ha, ha.
Gerochel
Nu, alle gekheid op een stokje, hij zei: mijn naam is, en toen volgde er een soort gerochel uit zijn arrogante strot. En ook: ik ben huisarts, en toen klonk er zoiets als naar ik heb begrepen Bobbelskonte. Maar daar steek ik m'n hand niet voor in het vuur, want ik verstond er eerlijk gezegd geen woord van.
Hij was een echte kunstkenner en verzamelaar. Naar zijn eigen zeggen in het bezit van een echte Willink en een echte Van Dongen. Om hem de mond te snoeren - zijn arrogante gedrag kwam me langzamerhand mijn strot uit - nodigde ik hem met zachte drang uit voor een wandeling langs de tentoongestelde schilderijen om te horen wat als kunstkenner zijn bevindingen waren.
Eindelijk kon ik weer aan het werk. Ik was de laatste hand aan het leggen aan een schilderij van het Sint Pietersplein en het Vaticaan. Met Jezus, een kruis op z'n rug, strompelend achter de meute toeschouwers die staan te geilen om een glimp van de Paus op te vangen.
Afbeelding 2 © Arie C. Torcque Zaanen
Maar niemand kijkt achterom naar Jezus die voorbij strompelt. Na zo'n halfuur tot drie kwartier gewerkt te hebben stond hij opeens weer achter me om me te vertellen dat het een echt sur-realistisch idee was om Jezus met het Paleis op de Dam te vereeuwigen, waarna andere aanwezige bezoekers hem er attent op maakten dat het hier niet het Paleis op de Dam betrof, maar het Sint Pieters en Vaticaan, waarna hij in alle rust en met de grootste minachting voor de aanwezigen duidelijk maakte dat hij meermalen op het Sint Pietersplein was geweest.
Audientie
Dat hij zelfs een audientie had gehad met de secretaris van de Paus, dus heus wel wist waarover hij sprak. Toen een van de aanwezigen hem de vraag stelde of hij ooit in Amsterdam was geweest, werd dat door hem beantwoord met een minachtende blik.
Op de vraag of hij nog iets had gezien wat in zijn uitgebreide kunstcollectie zou passen, reageerde hij tot m'n verrassing zeer positief. Al had ik in feite niet anders verwacht.
Ja, hij was wel geinteresseerd, maar wat hij werkelijk zocht kon hij niet vinden. En hij vertelde me zonder omhaal dat hij op zoek was naar het meest perfecte schilderij. En hij vroeg of ik dat in opdracht zou willen maken! Gezien de persoonlijkheid van deze man besloot ik zijn opdracht aan te nemen. Wij begonnen te onderhandelingen over formaat, prijs, en voorstelling.
Afbeelding 3 © Arie C. Torcque Zaanen
Mooie opdracht
Als formaat wenste hij zo'n 50 x 60 cm. Het moest wel in de auto kunnen. Over de prijs zouden we het wel eens worden en wat de voorstelling betreft was ik geheel vrij. Een mooiere opdracht kon ik me niet voorstellen. Het perfecte kunstwerk zag ik al voor me, al was er één maar aan verbonden: Het moest in vier weken klaar zijn, want dan ging hij terug naar huis.
Naar Bobbelskonte begreep ik, maar kon het weer niet verstaan, en om het te vragen leek me niet beleefd. Dus spraken we af dat hij vier weken later terug zou komen om het door hem begeerde perfecte kunstwerk in ontvangst te nemen.
Die vier weken waren de langste uit mijn kunstenaarsbestaan. Eindelijk kwam de dag dat het kunstwerk overhandigd kon worden. Het schilderij werd op een ezel gezet en overdekt met een speciaal voor de gelegenheid in Omo gewassen smetteloos wit beddenlaken, zodat de nieuwe eigenaar het zelf zou kunnen onthullen.
Ik had enkele bekenden uitgenodigd om ons bij de overdracht gezelschap te houden. We hadden om twaalf uur afgesproken, maar om half twaalf kwam hij al de deur binnenvallen met vrouw en dochter, alle drie zichtbaar nerveus. Ik probeerde ze allereerst op hun gemak te stellen. Dat lukte met een glaasje rode wijn Casta Diva van Gutierres de la Vega, een stukje echte Hollandse kaas en de bijbehorende muziek Casta Diva van Montserrat Caballe.
Afbeelding 4 © Arie C. Torcque Zaanen
Nieuwe eigenaar
Mijn genodigden waren inmiddels ook aangekomen en onder het genot van het glaasje rode wijn, was het moment daar. De nieuwe eigenaar zou zijn lang gekoesterde kunstwens onthullen. Na een korte inleiding verzocht ik de huisarts uit Bobbelskonte het spierwitte beddenlaken van het meesterwerk weg te halen.
Met trillende handen en knikkende knieën ging de kunstkenner naar de ezel en trok met veel égards het laken van het canvas. Een maagdelijk wit doek kwam te voorschjn, met rechtsonder in de hoek de handtekening van de kunstenaar.
De huisarts werd eerst spierwit, bijna net zo wit als het doek, verschoot daarna van kleur doordat hij – ik weet het niet zeker – of zijn tong had ingeslikt of de hete aardappel die hij al die tijd in zijn strot had zitten. Wat ik wel weet is dat zijn gezicht veranderde in een vroeg werk van Karel Appel met alle kleuren van de regenboog.
Toen hij weer bijkwam, stotterde hij eerst wat onverstaanbare klanken, maar ging daana toch over tot concretere taal: 'Maar wat doe je me nou aan, je belazert me waar mijn vrouw en dochter bijstaan, dat had ik van een Nederlander niet verwacht, wat denk je wel wie je bent'.
Omdat niemand lachte, wij stonden hem allemaal met een ernstige blik aan te staren, kalmeerde hij enigszins. En ik legde hem de surrealistische boodschap van dit meesterwerk uit: 'Allereerst neem ik u niet in de maling. U als kunstverzamelaar en kunstkenner, zoals u zelf zegt, moet weten dat elke kunstenaar een groot meesterwerk begint met een maagdelijk wit doek dat hij met gesloten ogen invult met de creatieve beelden in zijn gedachten. Zo is ook dit meesterwerk ontstaan. En om met uw eigen woorden te spreken: een perfect meesterwerk. Al is de handtekening misschien niet zo perfect.'
De man werd hierna steeds kwader. Hij greep zijn vrouw en dochter bij de arm en stormde de galerie uit onder onverstaanbaar gemompel.
-.-
Afbeeldingen: Alleen de eerste twee werken ‘Dames’ (afbeeldingen 1 en 2), afmetingen 45 cm x 54 cm zijn van kunstschilder Torcque Zaanen nog te koop. En wel voor de speciale prijs voor Rotterdam Vandaag & Morgen- lezers van 3.000 euro per stuk. (Info: redactie, 06 – 22 43 61 28).
Torcque Zaanen (Rotterdam, 1941) studeerde kunst, illustratie, lithografie en grafisch ontwerpen.
Om zijn techniek te verbeteren heeft hij teken- en schilderles gehad van verschillende kunstenaars zoals Dirk Maandag, De Wachter en Jan Valk ,van Rens Bonnes kreeg hij les in Lithografie. Bij zijn bezoek aan ‘Galerie Dorpsweg’ in Rotterdam (1959-1961) om materiaal te kopen, maakte hij kennis met de schilder Willem De Kooning, die bij zijn bezoeken aan Nederland gebruik maakte van het atelier achter de galerie. Bij elk volgend bezoek aan Nederland, informeerde De Kooning hoe het met de vooruitgang van de jonge Torcque gesteld was.
Na een bewogen eerste deel van zijn leven in de wereld de lithografie, grafische vormgeving en illustratie, heeft hij een lange periode als schilder in diverse landen van Europa geëxperimenteerd.
Torcque maakt gebruik van verschillende technieken en kleuren, is altijd op zoek naar een stijl die bij zijn emoties past. Zijn fantasieën veroorzaken innerlijke conflicten die bij de realisatie van een nieuw doek worden uitgevochten als een intieme oorlog. Het resultaat is een weerspiegeling van het universum van de schilder, dat in bijna al zijn schilderijen iets heel persoonlijks vertelt. Hij wil graag dat zijn werken aanzetten tot denken, besproken worden. Hij ziet zichzelf niet alleen als schilder, maar als een verhalenverteller en een dichter die zijn woorden tot uitdrukking brengt met verf.
Op de foto hierboven (en de uitgesneden kopfoto) ziet u schilder Arie C. Torcque Zaanen in zijn atelier aan het werk.
.gif)
