Communicatieangst of communicatiestoring als aandoening

04 mei 2025 door Janny Kok
Communicatieangst of communicatiestoring als aandoening
Media onderzoeker Marshall McLuhan muntte het begrip Medium is the Message. Misschien wel actueler dan ooit. Foto J Smith cco

Wie telt de zegeningen van WhatsApp, e-mails, direct messages en social media nog? Het staat vast dat die het leven makkelijker kunnen maken. De keerzijde is alleen dat de zogenoemde tech-reuzen hun grijpgrage AI vingers allang in de beschikbare datavolumes hebben gestopt van de gebruikers van hun diensten. Alles voor het miljarden verdienmodel! Maar er is meer. Het blijkt voor al dan niet drukke personen makkelijker om een algemeen berichtje te sturen dan persoonlijk contact te maken. Er blijkt zoiets van telefoonangst te bestaan dat schijnbaar zich vooral bij jongeren opdoet.

Voor de oplettende communicatievormen geïnteresseerden is het niet moeilijk om een groot aantal communicatiemisstanden te constateren. Om te beginnen leveren deze de telefonische onbereikbaarheid van overheid- en andere dienstverleners, op en de communicatieblokkades die zogenaamde chatbots opwerpen. Deze AI toepassing geeft in feite nauwelijks werkelijk antwoord op de vragensteller. En wat te denken van ChatGPT en soortgelijke toepassingen.

Daarover kan een mens zijn bedenkingen hebben, maar er is pas echt sprake van communicatiearmoede of zelfs communicatiestoringsziekte als digitale berichtgeving de vervanging is van telefonisch contact en/of persoonlijk bezoek. Denk bijvoorbeeld aan het per SMS of WhatsApp verbreken van een relatie of langdurige vriendschap. 

Contactvermijding 

Navraag bij professionele hulpverleners leert zelfs dat kinderen het contact met hun ouder liever vermijden. De hulp kan telefonisch worden gebruikt als informatiebron over de toestand van hun ouder. De tegenwerping “uw moeder (of vader) zit hier dichtbij, zal ik de telefoon even aan haar geven” wordt afgedaan met “ik heb niet zoveel tijd, dus is het goed als ik weet dat het goed is”. 

Het blijkt ook doodnormaal te zijn dat telefonisch contact tussen ouders en kinderen maanden of zelfs jaren uitblijft als het initiatief daarvoor niet door de ouder wordt genomen. Dat verandert pas in een noodsituatie bij de ouder en er werkelijk persoonlijk actie moet worden genomen. 

De vraag is of hier werkelijk sprake is van individualisme en eigen belang en of van communicatie onwil, van communicatiestoring of van een communicatiestoring pandemie onder de Westerse bevolking. Wat het laatste betreft ziet het er in de wereld van hulpverleners en hulpvragers niet best uit. 

Is het tij nog te keren? Jazeker, zo blijkt uit het antwoord van de hoofdredacteur van dit webzine. Zijn ‘gereedschappen’ zijn: “mijn sociale media zijn vrienden, praten, schrijven en beelden maken . Die tech-reuzen zijn er om scherp en kritisch in de gaten te houden.” 

Alles overziende kan dit een aanvullend advies zijn: wacht niet af totdat iemand tijd voor je heeft of je werkelijk van dienst wil zijn en wordt blij van initiatieven die er wel zijn voor de medemens. Het zou wel eens de bruikbare remedie kunnen zijn tegen eenzaamheid,individualisme, communicatiearmoede en communicatiestoornissen.

Meer over:
Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.