Waterstof in Rotterdam: recente ontwikkelingen

13 augustus 2020 door Richard de Jong
Waterstof in Rotterdam: recente ontwikkelingen
Waterstofopslag in de VS Foto Praxair CC

Het havengebied van Rotterdam is essentieel voor de economie van Noordwest-Europa. Het havengebied neemt bijna een vijfde van de totale Nederlandse CO²-uitstoot voor zijn rekening. Dit economische power house is nog steeds sterk afhankelijk van fossiele brandstoffen.Havenbedrijf Rotterdam wil daarom het voortouw nemen in de energietransitie naar een duurzame haven, omdat het ook in de toekomst een wereldwijd belangrijk energie- en chemiecentrum wil blijven.

Groene waterstof, geproduceerd uit hernieuwbare energie, wordt een belangrijk onderdeel van het toekomstige CO² arme energiesysteem, zo denkt de gemeente Rotterdam. Rotterdam wil waterstof niet inzetten voor woningen of auto’s, daarvoor zijn restwarmte en elektriciteit beter geschikt. De bedoeling is om de Rotterdamse haven als motor te gebruiken om de waterstofeconomie op te starten. Wat kun je hiervan reeds terugvinden in de regio Rijnmond?

Hydrogen challenger Foto Hannes Grobe

Veel steden bieden een of meer manieren van vervoer over water aan, een vaak efficiënter (en leuker) alternatief voor vervoer over land. Vervoer over water heeft in veel wereldsteden het potentieel om vervuiling en verkeersopstoppingen te verminderen. Steeds meer schepen worden aangedreven door schone en stille elektromotoren en dit draagt ​​direct bij aan een meer leefbaardere binnenstad. De batterijen die de elektromotoren van energie voorzien hebben vanwege hun gewicht veel beperkingen wat betreft reisbereik.

De Rotterdamse “venture-studio” Enviu is mede daarom dan ook bezig met de ontwikkeling van een watertaxi op waterstof in het kader van het THRUST programma, waarin op waterstof gebaseerde hernieuwbare energiebronnen worden gebruikt voor scheepsvervoer.

Deze watertaxi heeft in feite zijn eigen energiecentrale aan boord: een brandstofcel. In deze cel wekken waterstof en zuurstof elektrische energie op door omgekeerde elektrolyse waarbij waterstof in de brandstofcel reageert met zuurstof. De waterstof komt uit een ingebouwde tank en de zuurstof komt uit de omgevingslucht. De enige resultaten van deze reactie zijn elektrische energie, warmte en water- dus geen schadelijke emissies. De opgewekte energie drijft een elektromotor van 30KW aan. Om de Watertaxi van waterstof te voorzien, staat er een tankstation gepland bij RDM – tevens de locatie van H2EnergyLab aan de Waalhaven. Watertaxi Rotterdam, met een watertaxivloot van 18 boten, neemt de boot in 2021 in dienst als een begin aan het verduurzamen van hun vloot. Enviu heeft een groter doel met het project THRUST. Dit project heeft namelijk tot doel een scheepvaartsector te creëren zonder schadelijke emissies. De watertaxi is een springplank naar een emissievrije oplossing voor de binnenvaart. De techniek kan worden opgeschaald voor grotere schepen in de maritieme sector.

 Gebouw RDM Foto Michiel1972 CC

RH2INE: een deftig fijn reisje langs de Rijn

Maar waarom is er verandering op grotere schaal nodig? Als de maritieme industrie een land zou zijn, zou het wereldwijd tot de top 6 van producenten van broeikasgassen behoren. De sector stoot jaarlijks 1 miljard ton CO²uit en zeventien van de grootste schepen ter wereld stoten evenveel zwavel uit als alle auto's ter wereld samen. Dus Rotterdam is zich zeer bewust van de voortrekkende rol als het gaat om een duurzamere transportsector en is actief in tal van projecten. Een voorbeeld van zo’n project is RH2INE. In RH2INE (Rhine of Hydrogen Integration Network of Excellence) werken een twintigtal partijen samen, waaronder overheden en bedrijven die gebruik willen maken van waterstof. Het streven is om in 2024 minimaal 10 waterstofschepen te laten varen op de belangrijkste handelsroutes tussen de haven van Rotterdam en Keulen. Deze vaarroute staat beter bekend als de Rijn-Alpencorridor. Langs de route zijn drie waterstoftankstations nodig om de binnenvaart van brandstof te voorzien. Dat aantal moet de komende jaren worden uitgebreid, zodat het goederenvervoer naar Genua in Italië op waterstof kan. De Europese Commissie heeft een half miljoen subsidie ​​toegekend voor verder onderzoek. Ook de provincie Zuid-Holland, de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen en de havens van Rotterdam, Duisburg en RheinCargo dragen een half miljoen bij aan het onderzoek. De Europese subsidie ​​wordt gebruikt voor onderzoek naar welke waterstoftankstations het meest geschikt zijn, waterstoftechnologie en de benodigde wetgeving in de verschillende landen en locaties om schepen op waterstof te laten varen. Via RH2INE willen de partijen ook van elkaar leren. Dit doen ze door kennis uit te wisselen over productie, distributie en gebruik in schepen.

Rijn bij Arnhem Foto Fruggo CC

Waterstof voor particulieren: van waterstof auto tot de RET.

Er zijn ook al auto’s op waterstof te koop in Nederland zoals de Toyota Mirai, Hyundai ix35 FCEV en Hyundai NEXO. In één jaar tijd verdubbelde het aantal waterstofauto’s op de Nederlandse wegen ruim: van 56 in 2018 tot 146 vorig jaar. Waterstof tanken in de regio kan al geruime tijd in bij Air Liquide op de Groene Kruisweg in Rhoon en binnenkort bij de nieuwe locatie bij de RDM, water zowel de watertaxi als auto’s kunnen tanken. Buiten Rotterdam kun je waterstof tanken in Arnhem, Helmond, Delfzijl en in Den Haag. Er komen er op korte termijn nog 4 tankstations bij, en wel in Groningen, Pesse, Amsterdam en Emmen. Verder had de RET al in 2017 haar bus vloot uitgebreid met twee op waterstof aangedreven elektrische bussen op lijn 70, en vanaf 2025 zal de stadsbus met zwarte dieselwolken verleden tijd zijn in de Nederlandse steden. Ook is de gemeente Rotterdam bezig met de ontwikkeling van voertuigen in het zware segment zoals o.a.vuilniswagens en is er bijvoorbeeld een kolkenzuiger op waterstof aangeschaft die vanaf 2021 de putjes zal reinigen. De prijs van waterstof wordt per kilo betaald. Een kilo waterstof kost gemiddeld 10 euro en geeft een reikwijdte van zo’n 100 kilometer in het geval van personenauto’s, ongeveer drie keer zo duur als een elektrische auto thuis opladen. De Nexo heeft bijvoorbeeld een tank van 6 kilo en een reikwijdte van 650 kilometer, haast het dubbele van de elektrische Nissan Leaf.

Stadbus Foto CC 

Brandstof van de toekomst

“Waterstof is de brandstof van de toekomst”, aldus de Rotterdamse wethouder Arno Bonte. Het Havenbedrijf verwacht dan ook dat de vraag naar waterstof over een aantal jaar zo groot is dat het geïmporteerd moet worden. Maar ook de productie staat niet stil: de elektrolyser van Neste in Rotterdam gaat in 2024 groene waterstof produceren voor de productie van biobrandstoffen. Shell heeft aangekondigd een grote waterstoffabriek, een 150-250 MW elektrolyser, te willen bouwen op het conversiepark van de Tweede Maasvlakte, die stroom van windparken omzet en per dag zo’n 50.000-60.000 kg waterstof zal produceren. Ook BP, samen met Nouryon en het Havenbedrijf, onderzoekt de mogelijkheden voor grootschalige groene waterstofproductie voor de waterstofvoorziening van de BP-raffinaderij in de Europoort. De bedoeling is dus om ook in de industrie over te gaan naar het gebruik van groene waterstof i.p.v. grijze waterstof, dat met aardgas opgewekt wordt. Het zijn ambitieuze plannen zoals we die van Rotterdam gewend zijn, en het komende decennium zullen spectaculaire veranderingen in de energiematrix van de havenstad laten zien- daar zijn we van overtuigd!

 

Meer over:
Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.