Consument kiest boer. Interview met Rechtstreex directeur Maarten Bouten
_cropped)-L.jpg)
Maarten Bouten is medeoprichter van Rechtstreex, een lokale online-winkel, die producten direct van de boer of voedselmaker uit de regio aan de consument levert. Sinds 2017 is Maarten Bouten de enige directeur. In dat jaar nam zijn medeoprichter Arthur afscheid van het in 2013 opgerichte bedrijf. Hoe werkt dat, zo'n bedrijf dat de gebruikelijke tussenstappen van groothandel, veiling en dergelijke overslaat?
Gericht op ontwikkelen en innoveren
Rechtstreex is kortgeleden verhuisd naar het Keilepand en nog niet goed te vinden. Maarten maakt zich daar geen zorgen over en zegt: ‘We hadden wel een A4-tje met ons logo hangen maar dat is nu verdwenen, dat komt nog hoor.’ De ronkende site van de gemeente legt uit: ‘In het Keilepand brengen de ondernemers de transitie naar de nieuwe economie in praktijk.’ Op de eerste verdieping barst het inderdaad van de energieke lui en geluiden. We moeten verkassen tijdens ons gesprek, omdat er een groep kwetterende mensen koffie komt halen. Vanaf september 2020 is de hier de hoofdlocatie van de International Architecture Biennale Rotterdam (IABR) met de expositie 2020, ‘Down to Earth’ ondergebracht in de KeileZaal. Maarten is blij met de locatie. Dit is de plek waar alles gericht is op ontwikkelen en innoveren. Dat is Rechtstreex op het lijf geschreven.
Consument bepaalt mee
Albert Heijn zet tegenwoordig borden in de wei van haar leveranciers, zoals bij een melkveehouder in de Alblasserwaard. Maarten zegt hierover: ‘Je ziet dus dat Albert Heijn zijn zuivel daar inkoopt. Op zich is dat mooi, maar ik wil dat bij Rechtstreex de handel transparant en gelijkwaardig is.’
In welke vorm dan? ‘Bij Rechtstreex ben je als consument ook een schakel in de keten naar de boer. Je kiest en koopt zelf bij een specifieke boer, maker of kweker. Wij willen dat je van ieder product kunt zien waar het vandaan komt en wie het heeft gemaakt. De consument kiest bij iedere aankoop de boer die bij hem of haar past. Dat is transparant. Daarmee ben je ook afhankelijk van de op dat moment aangeboden oogst, de grootte van de producten en de prijs die de producent zelf ervoor wil hebben. Dat is gelijkwaardigheid.’
Ecologisch juist
Op de site kiezen consumenten welke boer of maker hun eten levert. Deze transparantie, zo laag in de distributieketen is ecologisch gezien de juiste, maar ook een moeilijke weg. Het laat zien dat Rechtstreex in feite ook een logistiek fenomeen is. Deze logistieke ruggengraat is meegegroeid en overeind gebleven in de afgelopen periode. Maarten: ‘Een geslaagde test voor de retailoperatie en vooral voor de mensen. De extra vraag is door de boeren, makers, inpakkers en uitpakkers opgevangen en geleverd. Wat daarin telde was wederzijds respect en begrip, en het onmiddellijk doorgeven van nieuwe kennis.’
Betrokkenheid groeit door corona
In de coronaperiode verdubbelde de vraag bij Rechtstreex. Wat zijn de feiten? Sinds de lockdown heeft Rechtstreex twintig nieuwe leveranciers verwelkomd en opgenomen in het leveranciersnetwerk. Klanten kunnen nu via de site bij 120 verschillende bedrijven kopen. In het Keilepand werken inmiddels 40 mensen en in de regio werken 50 onafhankelijke wijkchefs op een afhaalpunt. Zij draaien hun eigen omzet en zijn verantwoordelijk voor de klanttevredenheid. Op het afhaalpunt bewaart de wijkchef op kamer-, koelkast- en vrieskisttemperatuur. Er zijn nu 4000 klanten in de regio Rotterdam en 2000 bestellingen per week; een verdubbeling van het volume. Maarten denkt dat door corona is het levensritme van klanten veranderde. De aandacht voor het lokale en de betrokkenheid met de omgeving is gegroeid.
Omzet groeit
De groei geeft Rechtstreex meer omzet en inkomen. Men richt zich nu op groeien door nog meer diversiteit. Boodschappen moeten zoveel mogelijk zowel biologisch als regulier beschikbaar komen. Nieuwe productwensen, ideeën en inzichten van consumenten worden via wijkchefs en de site doorgegeven aan de boeren en makers. Ieder kleinschalig bedrijf dat een betaalbare, verkoopbare en duurzame aanvulling op het assortiment aanbiedt, is in principe welkom.
Producent en consument bepalen
Rechtstreex wil eraan bijdragen dat alle producenten onafhankelijke en robuuste spelers worden in de lokale keten en in staat zijn om een eerlijke prijs te vragen. De boeren, makers, kwekers en fabrikanten bepalen het optimale moment waarop er geoogst kan worden. De kennis over het kweken, oogsten en bewaren wordt daarmee echt ingezet. Het is cruciaal dat daarna uitsluitend de producten die de consument bestelt, daadwekelijk geoogst en naar het Keilepand vervoerd worden. Rechtstreex moedigt boeren en makers aan om naast Rechtstreex ook andere verkoopkanalen open te houden en vanuit huis te verkopen.
Ieder seizoen benutten
Meer kennis over regionaal geproduceerd eten leidt ertoe dat kopers zich aanpassen en gaan meebewegen met wintergroenten en zomerfruit. Het streven is ieder seizoen optimaal te benutten. Consumenten leren een plan te maken om bij een favoriete lokale boer direct en vers in te kopen en zelf te conserveren. Klanten blijken in tijden van corona open te staan voor deze aanpassing.
Stap voor stap
De coronaervaring heeft Bouten wel voorzichtiger gemaakt als het gaat om expansie en innovatie. Door de verhuizing naar het Keilepand te financieren met crowdfunding, stuitte hij op de betrokken support van nieuwe aandeelhouders, investeerders en sponsoren. Die impact wil hij betekenisvol door vertalen naar een bedrijf dat een community om zich heen heeft, waar naast geld de missie en de inhoud centraal staan. Hij zegt: ‘Eerst leren, dan pas groeien.’ Rechtstreex heeft de vestigingen die in Utrecht en Eindhoven opgestart waren weer gesloten. De organisatie richt zich nu op de wijkchefs en hoe die hun centrale rol het beste kunnen invullen. Wijkchefs moeten met hun werk (aanvullend) kunnen verdienen en tegelijkertijd gastvrij kunnen zijn en in gesprek gaan met hun buurt.
_cropped).jpg)
Foto Rechtsstreex
'Wijkchefpilot' en blik op de toekomst
Er loopt een pilot met een lagere school, waar de leerlingen de functies van de wijkchef uitvoeren als een leertraject. Er zijn plannen om meer te doen met kennis over koken en bewaren van lokale producten. Rechtstreex wil de stap naar elektrische vervoersmogelijkheden pas maken als die minder duur zijn. In de Haaglanden is een langzame uitrol in de maak, waarbij geleidelijk de regio tot een eigen Rechtstreex-community uitgroeit. Dat is een andere manier van uitrollen, met een nog te maken keuze van financieren. De kroon op deze ontwikkeling is een tweede distributiepand in de Haaglanden.
-S.jpg)
.gif)
