Vol metaforen: 'Zwitsers Dagboek' van Peter Goedhart
Cultureel allesdoener Peter Goedhart heeft het pad der herinneringen betreden in zijn onlangs verschenen Zwitsers Dagboek. Dat blijkt een hele onderneming te zijn geweest. De Rotterdamse schrijver, componist/zanger en vertaler ging terug naar zijn bestaan als vijf jongetje. Dat jongetje kwam net na de bevrijding thuis na een lange opname in een TBC-sanatorium. Thuis bleek zojuist zijn oudere broertje te zijn overleden. Wat in het Zwitsers Dagboek volgt is een uitgebreide zoektocht naar het hoe en waarom van diverse soorten liefdes, het ophalen van herinneringen, beschrijving van vriendschappen, impressies van landschappen, (tover)bergen en de zee.
En daarmee hebben we beslist niet alles benoemd van de ruim 70 jarige levensreis. Die voerde lang geleden vanuit het sanatorium Sonnevanck in Harderwijk naar het ouderlijk huis in Rotterdam, en later naar het sanatorium Pro Juventute in Davos, omdat de kleine Goedhart nog niet genezen was van TBC. “Mijn tijd in het sanatorium [...] was vervuld van een gevoel van totale ontheemding. Ik was een angstig, eenzaam kind dat snel van slag was, hoewel mij in mijn latere jeugd is verteld dat ik juist vrolijk en druk was en zeer aanhankelijk.”
In zijn eentje naar Davos
Dat gevoel was verklaarbaar voor wie iets eerder las dat de kleine jongen in zijn eentje in Rotterdam op de trein naar Davos werd gezet. Zijn ouders bleven achter op het perron: “Ik moest huilen. Een meisje dat tegenover mij zal bood mij wat kersen aan, in een poging mij te troosten.” De opname in Davos was ook niet erg liefdevol.
Het Zwitsers Dagboek beschrijft hoe en waar de kleine jongen toch liefde en warmte vond na zijn opname in Davos. Dat gebeurde tijdens nakuren bij de familie Bachmann in Teufen, waarna het gezin Goedhart jarenlang contact hield met de zorgzame familie Bachmann..
Dat contact vervaagde, maar werd jaren later weer hersteld. Goedhart ging als 17- of 18-jarige terug naar het dorp en naar de familie met wie hij daarvoor al een briefwisseling had onderhouden.
De ijle roep van een zeemeeuw
Desondanks was er weer jaren later speurwerk nodig om de familie Bachmann te traceren. Dat beschrijft Goedhart in bloemrijke taal. Daarbij loopt de auteur het gevaar dat zijn lezer overvoerd wordt met metaforen. Wat te denken van de beschrijving van een uitje bij de Zwitserse familie als jong volwassene: “Het geluid van onze stemmen daalde schallend van de glooiende hellingen naar beneden en ijlde achter de kwinkelerende leeuwerik aan die zich hoog in de lucht liet horen.”
De schrijver bedient zich vaker van bloemrijke taal, waardoor hij zich min of meer schaart bij de schrijfcultuur van Arabische collega’s zoals Abdelkader Benali. Wie de charme daarvan waardeert, wordt ruimschoots bediend.
Goedhart bekent in zijn dagboek dat hij tot op de huidige dag in zijn slaap regelmatig door dromen wordt overvallen. “Die, hoewel ze steeds een ander verhaal vertellen, toch steeds preluderen op hetzelfde thema: de mens, verdwaald in een vijandige omgeving, die de weg niet terug kan vinden naar huis, naar veiligheid en warmte.”
Het Zwitsers Dagboek toont aan het eind bij wijze van toegift het maritieme hart dat Goedhart heeft. Dat laat hij zien als hij in zijn boek beschrijft hoe hij aan een Rotterdamse kade een kleine vrachtvaarder nakijkt. “Ik weet nu hoe het vertrek zal zijn [...] Het laatste wat ik hoorde was de ijle roep van een zeemeeuw over het donkere water.”
Peter Goedhart, Zwitsers dagboek. Rotterdam 2021. Woord in Blik. 208 pp ISBN 9789491389283. Prijs € 18,00
.gif)
