Het RTV-Rijnmond lijsttrekkersdebat voor de gemeenteraad

16 maart 2022 door Martin Reekers

Debat gemeenteraad zondag 13 maart Screenshot V&M van RTV Rijnmond

Zondag 13 maart kruisten de lijsttrekkers van de partijen die meedoen aan de gemeenteraadsverkiezingen in Rotterdam met elkaar de degens voor het oog van de de camera's van RTV Rijnmond. Uitgezonderd de lijsttrekker van de Christen Unie die de zondag als rustdag ziet. Dit keer missen we Nida en de PVV, partijen die besloten te stoppen in de gemeenteraad. Er is ook een aantal partijen waarop gestemd kan worden die niet in de huidige raad vertegenwoordigd zijn: Wij Kleurrijk Rotterdam, Lijst Meeuwissen, Jezus Leeft, Bij1, Forum voor Democratie, Volt, Beweging voor Armoedebestrijding Rotterdam en Jong Rotterdam. Na een conflict in de SP, waarbij de huidige raadsfractie buiten de partij kwam te staan, is de lijst Socialisten 010 opgericht die dus ook in de race is.

Wonen, armoede, discriminatie, veiligheid, milieu

Onder leiding van de RTV-Rijnmondpresentatoren Ineke Moerman en Tahmina Akefi debateerden de lijsttrekkers over een vijftal onderwerpen: wonen en leefomgeving, armoedebestrijding, integratie en discriminatie, veiligheid en klimaat en luchtkwaliteit.  In het strijdperk traden Ruud van der Velden van de Partij voor de Dieren, Chantal Zeegers van D66, Robert Simons van Leefbaar Rotterdam, Judith Bokhove van GroenLinks, Christine Eskens van het CDA, Richard Moti van de PvdA., Theo Coşkun van de SP, Vincent Karremans van de VVD en Ellen Verkoelen van 50+.

In een verkiezingsdebat moeten de partijen laten zien hoe zij zich met hun standpunten van de andere partijen onderscheiden. Omdat er na de verkiezingen altijd een coalitie van verschillende partijen moet worden gevorm waaruit dan wethouders worden geleverd, moet elke partij over alle beleidspunten onderhandelen om zoveel mogelijk van de eigen standpunten in een collegeakkoord te krijgen. Dat is een proces van geven en nemen. Het is ook het mooie van een democratie want zo bereik je dat zoveel mogelijk kiezers recht gedaan wordt al krijgt niemand volledig zijn zin. In verkiezingsdebatten wordt daarom nooit duidelijk wat het beleid gaat worden. Immers de coalitie kan logischerwijs pas na de verkiezingen worden gevormd. Wat wel erg duidelijk wordt is welke verschillende kanten er aan eenzelfde vraagstuk zitten. Hoe meer stemmen een partij krijgt hoe meer accent het standpunt van die partij over een bepaald onderwerp kan krijgen. Hieronder zijn de standpunten die de lijsttrekkers innamen tijdens het debat kort getypeerd. 

1 Wonen en leefomgeving

Het onderwerp wonen is ingewikkeld. Koophuizen zijn te duur voor starters, er zijn huizen in het topsegment van de markt die leegstaan. Malafide verhuurders vragen woekerhuren voor slechte panden, er zijn wachtlijsten voor een woning in het sociale segment terwijl er ook woningen gesloopt worden. Ouderen blijven zitten in te grote huizen en stromen niet door.

GroenLinks wil het probleem vooral aanpakken door luchthaven Zestienhoven te sluiten en er een groen park met 10.000 huizen voor in de plaats te zetten. Dat is volgens hen goed voor het klimaat want er wordt niet meer gevlogen en het lost het huizentekort op.

Volgens het CDA duurt het te lang voordat dit bouwplan van GroenLinks gerealiseerd is en moeten we ons onmiddellijk richten op het huisvesten van mensen in essentiële beroepen waar nu tekorten in zijn zoals agenten, docenten en zorgmedewerkers.

Het CDA is wel te porren voor sloop omdat de partij het noodzakelijk acht dat slechte woningen vervangen worden door betere.

Leefbaar vindt dat er woningen moeten komen voor starters, de middeninkomensgroepen en de ouderen, terwijl D66 aandacht vraagt voor een groep  die volgens de partij is vergeten: de studenten. De SP wil ook aandacht voor jongeren, maar dan wel voor de werkenden onder hen. Daarvoor willen zij juist dat er gestopt wordt met slopen. “Waarom moeten ze wijken voor de wolkenkrabbers van de rijken?” Vraagt lijsttrekker Coşkun zich af.

De VVD richt zich minder op sociale woningbouw. Rotterdam heeft volgens hen meer sociale huur- dan koopwoningen. Zij zien meer in het realiseren van betaalbare koopwoningen voor starters en mensen in de middenklasse. Karremans verwijst naar het P.v.d.A. verleden van de stad, in zijn woorden ‘het Moskou aan de Maas, als hij opmerkt dat hij geen rode vlag op het stadhuis wil. De VVD meent dat meer sociale woningbouw geen optie is voor mensen in essentiële beroepen omdat die daarvoor te veel verdienen. Wel vind de partij dat vluchtelingen uit de Oekraïne voorrang moeten krijgen. Karremans: ”Een kwetsbaar gezin van een moeder met twee kinderen die kan je niet maandenlang op een cruiseboot in een hut van vier vierkante meter zetten”.  

Volgens 50+ krijgen de ouderen te veel de schuld van het probleem omdat zij niet doorstromen uit huizen die, als de kinderen zijn uitgevlogen, te groot worden. Volgens de partij kunnen die ouderen helemaal nergens naartoe.

Volgens DENK zijn de woningprijzen in Rotterdam juist te hoog voor mensen in die essentiële beroepen. De partij wijst daarbij  op het bestaan van wachtlijsten voor de sociale woningbouw.

De partij voor de Dieren vindt Dat er geen bouw- maar een woonprobleem, omdat dure huizen leeg staan, we zouden kunnen inzetten op het kleiner wonen en meer generatiewonen zouden moeten bevorderen.(N.B. Bij ‘generatiewonen’ heeft elke generatie een apart (en eventueel volledig zelfstandig) woongedeelte, terwijl de twee of drie generaties toch samen in een huis wonen. Elke generatie heeft een eigen privéleven, maar wat gezamenlijk gedaan kan worden, wordt gezamenlijk gedaan).

2 Armoedebestrijding

Het is bijna niet te geloven dat in een rijk land als Nederland en in een mooie stad als Rotterdam toch een op de zes kinderen in armoede leeft. Onder hen kinderen waarvan de ouders niet eens genoeg geld te hebben om hun kinderen een ontbijt te geven voor ze naar school gaan.

De P.v.d.A, Leefbaar en de VVD, noemen werk en opleiding als de ingrediënten om mensen uit de armoedesituatie te halen.

DENK wijst erop dat er ook werkende mensen onder de armoedegrens leven en profileert het standpunt van de partij met een praktisch voorbeeld: Je kunt voor tweehonderduizend euro lectoren aanstellen bij de Erasmus Universiteit om onderzoek te doen naar armoede, maar je kunt het bedrag ook besteden aan, en dat staat Denk voor, ontbijt voor kinderen op school.

Moti van de P.v.d.A. noemt trots dat in de afgelopen jaren een record aantal Rotterdammers duurzaam aan het werk geholpenis en dat de toeslag aan arme ouderen bijna is verdubbeld.

De SP denkt dat de verhoging van het minimumloon naar € 15 p/u de oplossing biedt en de Partij voor de Dieren pleit voor een basisinkomen. Zaken die een gemeenteraad niet kan realiseren omdat die op landelijk niveau geregeld zijn.

D66 wijst op kansongelijkheid in het onderwijs waar kinderen, met ouders die hun kinderen onvoldoende hebben kunnen meegeven, een te laag schooladvies krijgen. Ook discriminatie speelt daarbij een rol. Dat moet veranderen en de partij staat een zogenaamde rijke schooldag voor waarbinnen alle kinderen ook op kwetsbare scholen sport, cultuur en een lunch krijgen .

GroenLinks ziet de energieprijzen als belangrijk aangrijpingspunt om armoede te bestrijden. Er kan volgens hen duurzaam op energie bespaard worden door woningen goed te isoleren. Op korte termijn verwachten ze veel heil van de zogenaamde energieboxen, waar er 32.000 van in Rotterdam zijn uitgezet. (N.B. Een Energiebox is een doos vol producten waarmee energie, water en geld te besparen is)

 Cristine Eskes  Debat gemeenteraad zondag 13 maart  Screenshot V&M van RTV Rijnmond

3 Integratie en discriminatie

Leefbaar Rotterdam verwijst naar Pim Fortuyn door te stellen dat die integratie bovenaan de politieke agenda heft gezet. Simons geeft aan dat Leefbaar de problemen graag duidelijk benoemt omdat die alleen dan aan te pakken zijn. Hij geeft aan dat voor zijn partij kleur of afkomst er niet toe doen. Leefbaar wil mensen aanspreken op hun gedrag. Leefbaar vindt dat DENK discriminatie tot verdienmodel heeft gemaakt en slachtofferschap cultiveert.

DENK antwoordt dat zij diversiteit als kracht zien van de stad. Een stad waar geen plaats is voor discriminatie. Daar is sprake van. Als je een hoofddoek draagt, een migratieachtergrond hebt, dan heb je geen gelijke kans op de arbeids- en de woningmarkt en ook bij de overheid ben je eerder verdacht. Denk heeft makelaars gebeld waarbij zij zich voordeden als verhuurders van een huis in Kralingen met als eis dat de woning niet verhuurd mocht worden aan Turken, Marokkanen of Antillianen. Negen van de tien makelaars gingen ermee akkoord.

Het antwoord van Leefbaar daarop is dat discriminatie strafbaar is en dat je aangifte moet doen als je meent dat je gediscrimineerd wordt. De partij wil vervolgens graag weten hoe DENK staat tegenover de LHTBI-gemeenschap en het verschijnsel dat homostellen niet meer hand-in-hand over straat durven. DENK onderstreept dat ze tegen discriminatie zijn van alle groepen en, net als Leefbaar, straatintimidatie afwijzen.

De SP verwijt Leefbaar dat zij vier jaar geleden met Forum voor Democratie koketteerden. Leefbaar geeft aan dat zij oprecht verbaasd zijn over de richting die Forum heeft gekozen en heeft alle banden met de partij verbroken.

De PvdA. is nog niet overtuigd van de bedoelingen van Leefbaar en wijst erop dat de partij halalslagers en Turkse groentewinkels wilde weren uit bepaalde straten.

Leefbaar geeft aan dat de partij branchering voorstaat (N.B.: Branchering is een winkelaanbod dat aansluit bij het karakter, het profiel en de functie van het gebied). Het gaat bij hem ook om winkels die gebruikt worden door de onderwereld om geld wit te wassen te weren en drugsgerelateerde criminaliteit tegen te gaan. Simons zegt te willen voorkomen dat kinderen verleid worden om drugs uit containers in de haven te halen of prostituee worden.

DENK is met Leefbaar van mening dat je fraude moet aanpakken maar vindt dat als je pleit tegen halalslagers je groepen uitsluit.

Naar aanleiding van de black lives matter protesten heeft DENK de handen ineengeslagen met de VVD. Karremans: ‘We zijn geen natuurlijke partners, maar hierin hebben we elkaar gevonden. Discriminatie is het gif in onze samenleving. Samen zetten de partijen in op het via onderzoek concretiseren van wat tegen discriminatie gedaan kan worden.

GroenLinks maakt gewag van een stembusakkoord om discriminatie tegen te gaan. Een aantal partijen heeft dat ondertekend.

Het CDA deed niet mee omdat de partij meent dat teveel aandacht uitgaat naar onderzoek en dat de politie erdoor in een bepaalde hoek wordt gezet. De partij gelooft in het bevorderen van ontmoetingen tussen bevolkingsgroepen op school en bij sportclubs Eskes: “Discriminatie is niet alleen verwerpelijk maar ook oerstom, want we hebben iedereen in deze stad nodig”.

De Partij voor de Dieren is geschrokken van fascistische opvattingen die door de stad waaien en zelfs hier en daar bij de politie binnendringen. De partij is dus medeondertekenaar van het akkoord.

4 Veiligheid

Ter vergroting van de veiligheid in de stad, blijft de VVD doorgaan op de al ingeslagen weg: preventief fouilleren, de patseraanpak die moet voorkomen dat misdaad loont en het uitbreiden van het aantal veiligheidscamera’s. Die camera’s verhogen volgens Karremans de veiligheid en geven het tuig dat aan het rellen slaat een gezicht, waardoor hen ook een passende straf kan worden opgelegd. Ook het gebruik van mosquito’s (N.B. Apparaten die een hoog geluid maken dat alleen hoorbaar is voor personen tussen de 10 en 25 jaar. Het doel is het verjagen van overlastplegers binnen een bepaald gebied) vindt de VVD goed verdedigbaar om hangjongeren van de pleinen te halen zodat ouderen zich er veilig voelen.

Voor ouderenpartij 50+  is de veiligheid van ouderen vanzelfsprekend belangrijk. Zij zijn echter wars van de middelen die de VVD inzet. Zij willen de veiligheid preventief in de wijken regelen door daar wijkagenten, jongerenwerkers, wijkbureaus en wijkraden neer te zetten. De partij wil zo organiseren dat de verschillende bevolkingsgroepen elkaar weer ontmoeten zodat mensen met elkaar de eigen veiligheid zelf regelen met een wijkagent in de buurt.

De VVD verwijt mevrouw Verkoelen van 50+ dat zij met een roze bril oploopt, die, aldus Karremans, goed kleurt bij haar paarse haar. Haar ideeën noemt hij ‘quatsch’.

D66 moet slikken van de spierballentaal van de VVD. Zeegers van D66 stelt dat preventief fouilleren weinig oplevert, maar wel bijdraagt aan het risico van etnisch profileren. Mensen met een bi-culturele achtergrond worden volgens haar veel vaker aangehouden en dat vergroot de afstand tussen politie en vooral de jongeren. Zij vindt wel dat er geen jongere met het mes over straat behoort te gaan. Daar wil zij een scherpe normstelling die moet doorwerken in opvoeding, op school en via publiekscampagnes.

D66 wil jongeren een perspectief geven, hen van de straat halen en iets goeds met ze doen. Zeegers: “In een bandje laten spelen of boksles geven”.

De VVD meldt dat er met preventief fouilleren de afgelopen vijf jaar 2700 wapens in beslag zijn genomen, waarop mevrouw Verkoelen van 50+ stelt dat had moeten worden voorkomen dat die wapens er kwamen.

Simons van Leefbaar spreekt zijn verbijstering uit over het debat en wijst op het incident van enkele weken geleden waar 12 jarige jongens elkaar neerstaken en even daarvoor was een jongen met een vuurwapen neergeschoten. Er waren, zo zegt hij,  vorige jaar drie stille tochten. Hij meent dat we repressief en preventief alles moeten doen om dat te voorkomen. Zijn partij peilde te stemming onder Rotterdammers waaruit kwam dat 85% vindt dat preventief fouilleren, werken met veiligheidscamera’s en mosquitos geen probleem is als dat de veiligheid bevordert.

DENK wil weten of Leefbaar ook met de jongeren heeft gesproken en of de partij weet wat bij hen de uitdagingen zijn. De partij wijst op de bezuinigingen op het jongerenwerk, waar weliswaar nu iets aan gedaan wordt, maar dat zijn oplossingen nadat er eerwst schade is aangericht. DENK geeft aan met moeders van jongeren te hebben gesproken die niet altijd weten hoe zij hun kind moeten aanspreken. Daarbij hebben zij volgens Denk begeleiding nodig. Zoiets achte de partij effectiever dan ouders een boete te geven van 2500 als hun kind gepakt wordt met een mes op zak.

Het CDA denkt dat in de hele discussie te weinig aandacht is voor de rol die iedere Rotterdammer heeft. Eskes vertelt over een groepje meisjes dat in een restaurant door jongens werd geïntimideerd, zonder dat er iemand ingreep. Wij moeten elkaar aanspreken, vindt Eskes.

De PvdA is niet tegen beveiligingscamera’s, fouilleren en de inzet van mosquito’s maar ziet het als sluitstuk . De partij wil de jongeren een zinvolle dagbesteding bieden. Er zijn volgens Moti nu 50 jongerenhubs in de stad en hij vindt dat die er in elke wijk moeten zijn. Het is een plaats waar kinderen na schooltijd hun huiswerk kunnen maken en sport en cultuur aangeboden krijgen. Voor mensen die dan niet willen luisteren vindt Moti de camera’s en boetes op zijn plaats.

5 Klimaat en luchtkwaliteit

Rotterdam heeft te maken met een bedenkelijke luchtkwaliteit waardoor Rotterdammers gemiddeld korter leven dan andere Nederlanders. De Rotterdamse haven en industrie is verantwoordelijk voor 143% van de CO2 uitstoot. Al langere tijd zijn er pogingen om  auto’s uit de stad te weren. De klimaatveranderingen door de opwarming van de aarde staat ook mondiaal in de aandacht

De Partij voor de Dieren kiest er voor om Rotterdam in 2030 klimaat neutraal te hebben om zo de opwarming van de aarde tot + 1,5 graden te beperken. De partij wil radicaal afscheid nemen van de fossiele industrie waarvoor zijn geen toekomst zien en zij ziet dan ook niets in overleggen met bedrijven uit die sector. Deze bedrijven mogen wat hen betreft weg inclusief de bijbehorende, volgens de partij, oude werkgelegenheid. Ervoor in de plaats zien zij toekomst voor zonne- en windenergie, groene waterstof en geothermie en de nieuwe werkgelegenheid die daarbij hoort.

D66 gaat een eind met de PvdD mee, ziet aangescherpt door de oorlog in Oekraïne, de noodzaak maar kiest voor een meer geleidelijke en in hun ogen realistischer weg via overleg met bedrijven en andere betrokken partijen om de klimaat doelen te halen.

50+ verlegt het debat naar het isoleren van woningen en wil de wooncorporaties verplichten hun woningen te isoleren zonder dat dit tot huurverhogingen leidt.

De PvdA vult aan dat zij alle woningen willen isoleren en daar het bedrag van ruim 1 miljard te gebruiken dat Rotterdam overhield aan de Enecoverkoop.

Volgens D66 is dat onzin omdat daar al landelijk middelen voor zijn gereserveerd. Onvermijdelijk komt de discussie op de auto.

Waar Groen Links trots is op de verkeersexperimenten met voorop het experiment aan de ’s Gravendijkwal waar de luchtkwaliteit door verbeterd lijkt en een baan is vrijgespeeld voor het openbaar vervoer, betwijfelt DENK of de luchtkwaliteit door het experiment is verbeterd of door het wegens de coronapandemie geringere verkeersaanbod.  

De VVD is niet tegen dit soort experimenten, gelooft ook in een autoluwe stad maar wil niet dat het uitmondt in het alleen frustreren van mensen met een auto.

De VVD vindt dat tegenover elke 6m2 die wordt ingeleverd aan parkeerplaatsen of rijbaan er €100.000 moet worden geïnvesteerd in verbetering van het OV.

Naast de auto is er ook de al decennia spelende kwestie rond vliegveld Zestienhoven Rotterdam /The Hague Airport. Volgens de PvdA was de luchthaven bedoeld voor zakenvluchten, maar zijn het vooral vakantievluchten geworden. Daar ontleent de regio volgens Moti weinig toegevoegde waarde aan. Voor vakantievluchten ben je ook in korte tijd op Schiphol. Hij wil de ruimte die vrijkomt besteden aan een park en 10.000 te bouwen woningen, want die acht hij echt nodig.

DENK ziet dat anders. Zij denken aan de Rotterdammer die moet kunnen vliegen naar behoefte. Naar Turkije, Marokko of Kaapverdië.  Dat het opheffen van de luchthaven en verbetering zou zijn voor het milieu gelooft hij niet omdat de vluchten dan verlegd worden naar Schiphol.

Wie met wie?

Als de presentatoren de lijsttrekkers de vraag stellen of zij voor de coalitievorming partijen uitsluiten, is de algemene tendens dat men vindt dat eerst de kiezer moet spreken en dat de samenwerking daarna afhangt van programmatische overeenstemming.

De PvdA wil wel kwijt dat zij een samenwerking over links meer voor de hand vinden liggen dan die met rechts.

Karremans geeft aan dat de VVD in de vier achter ons liggende jaren effectief heeft samengewerkt met verschillende partijen binnen en buiten de coalitie. De inhoud van de voorstellen staat centraal, vindt hij.

Leefbaar geeft aan nog nooit een partij te hebben uitgesloten en ook geen breekpunten te hebben die een samenwerking zouden kunnen blokkeren.

Het CDA gaat zeker niet samenwerken met Forum voor Democratie. Voor het CDA ligt daar een morele ondergrens.

D66 sluit zich daarbij aan. De SP heeft moeite met iemand op de Leefbaarkieslijst die Forum sympathieën zou hebben en meent daarom dat samenwerking niet zo maar voor de hand ligt.

Geef je stem, anders raak je die kwijt!

De stemmer is nu aan de beurt. Vanaf maandag zijn de stembureaus open en woensdag om 21.00 u sluiten de stembussen en begint het spannende tellen van de stemmen. Elke stem doet er toe! De situatie in Oekraïne maakt weer eens schril duidelijk dat wij in Nederland onze stem vrij kunnen uitbrengen, er lekker rollend over straat ruzie over kunnen maken, maar dan wel proberen er het beste van te maken. Geef je stem, anders raak je die kwijt!