Buitenlandpolitiek Trump: bric-à-brac, maar niet alles negatief
Het is even de vraag of die buitenlandpolitiek er aanvankelijk, in de gedachten van Trump, behalve de thema’s immigratie en handelspolitiek, wel was. In ieder geval was er schoonzoon Jared Kushner (1981) die zich sterk maakte voor de Israëlische zaak en waren er Trumps ideeën over de handelsbalans met China en Amerikaanse belangen die beter beschermd moesten worden.Trump had niet zozeer een idee over de rol van Amerika in de wereld, als wel over de rol van de wereld in Amerika en die moest teruggedrongen worden.
Streep door verdragen en akkoorden
Het was onder Trumps ‘wacht’ dat Turkije verder afdreef van het Westen met de aankoop van Russische S400 raketten, gevolgd door Turkse interventies in Syrië, Libië, confrontaties met Griekenland en Cyprus in de Middelandse Zee en recent Turkse inmenging rond Nagorno-Karabach. Het was onder zijn wacht dat internationale instituties, zoals de VN, het WTO, de NATO in de Amerikaanse politiek minder gewicht kregen, dat de EU sterk bekritiseerd werd en dat de VS uit verdragen en overeenkomsten stapte. Onder andere het klimaatakkoord van Parijs, het Trans-Pacific Partnership, TPP (11 landen waaronder Japan en Australië gingen door) de Iran-deal (JCPoA) over kernwapens, gingen zonder de VS door. In februari 2019 trokken zowel de VS als Rusland zich terug uit het historische ontwapeningsverdrag INF (dat overigens maar uit die twee partijen bestond).
Europa moet eigen boontjes doppen
Grote indirecte verdienste van Trumps politiek in deze is dat Europa zich sterker dan ooit realiseerde, dat het er wel eens zo voor kan komen te staan, dat het ook in het geval van extreme machtspolitiek zijn eigen boontjes moeten kunnen doppen. De speech die EU-Raad-voorzitter Charles Michel daar kort geleden over hield is daar dan ook direct resultaat van.
Erkenning Israël
Dan Israël. Dat land werd tot voor kort maar door twee Arabische landen - Egypte en Jordanië - erkend. Dat is onder Trump met een door de Palestijnen en Iran sterk bekritiseerd verdrag met de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) en een erop volgend tripartite verdrag met Bahrein stevig veranderd. Soedan heeft aangegeven Israël te erkennen en volgens Trump staan er nog vijf landen in de wachtrij. Saoedi-Arabië en Koeweit zijn in het bovengenoemde kader logische kandidaten. Oman misschien. Wie de dynamiek in het nog altijd Byzantijnse Midden Oosten vermag te voorzien, mag zeggen wat de uitkomst op middellange termijn is. Zeker is dat dat ook heel erg van de volgende Amerikaanse president af zal hangen; of dat nu opnieuw Trump of Joe Biden zal zijn.
Koffiedik kijken
Brengt dat een duurzame en rechtvaardige vrede in het Midden Oosten dichterbij? Met Iran en Turkije als buren, een hele reeks bloedige en onopgeloste conflicten in het Miden Oosten en Noord Afrika (MENA) en met de VS en Rusland als vaste antagonisten namens de supermachten, blijft het koffiedik kijken. Het is in ieder geval een nieuw soort dynamiek. Boeiend is in dat opzicht vooral ook hoe de komende Amerikaanse regering met de erfenis van de huidige om zal gaan.
China breidt onverstoord machtspositie uit
Trump sloot in Singapore een intentieovereenkomst met Noord-Korea. De landen zouden naar atomaire ontwapening van het Koreaanse schiereiland toewerken. Dat was in 2018. Intussen lijken die intenties verwaterd en worden ze volledig overschaduwd door de politiek van de VS ten aanzien van China, Korea’s steeds machtiger buurland. Trumps uitgangspunt was dat de groei van China ten koste van de VS en banen aldaar ging. Ongeacht Trumps inzet en handelspolitiek, bouwt China onder Xi Jinping door aan zijn economische en militaire macht tot het ook militair en wetenschappelijk 's werelds eerste macht is en de hegemonistische positie van de VS kan overnemen. Het is moeilijk uit te maken wat Trumps handelspolitiek daar bereikt heeft. Wellicht heeft het voor een minder afhankelijke en zelfbewustere westerse politek ten aanzien van China gezorgd. China is wel de sleutel voor een Koreaans schiereiland zonder kernwapens. En tegenover Trump zien we een even zelfbewuste Xi Jinping.
Trumps neiging tot isolationisme en wantrouwen naar zowel het politieke establishment als naar internationale organisaties heeft in ieder geval onder zijn wacht het aanzien en vertrouwen in de VS als grote wereldmacht bij de meeste van zijn zijn westerse partners niet versterkt.
.gif)
