IPCC-rapport: warmt de aarde 1,5°C op of wordt het veel meer?

09 april 2022 door een van onze redacteuren
IPCC-rapport: warmt de aarde 1,5°C op of wordt het veel meer?
Klimaat nog complexer dan weer. Foto Liam Gumley NASA

Van 2010 tot en met 2019 was de gemiddelde jaarlijkse wereldwijde uitstoot van broeikasgassen op het hoogste niveau in de geschiedenis van de mensheid. Klinkt heftig, is heftig. De uitstoot neemt toe. Lichtpuntje: de groei van uitstoot neemt wat af. Maar de uitstoot neemt nog steeds toe en daarmee het broeikas effect. Dat zegt het nieuwe klimaatrapport van het IPCC, de gezaghebbende internationale werkgroep van wetenschappers in het panel van de Wereld Meteorologische Organisatie en de VN.  

Het rapport is een uitgebreide synthese van vrijwel alle relevante beschikbare wetenschappelijke kennis op dit gebied. 

Inperking nodig in alle sectoren

Het rapport concludeert onomwonden dat zonder onmiddellijke en diepgaande uitstootreducties in alle sectoren, (energie, industrie, transport, bouw, agri, etc.)  het beperken van de opwarming van de aarde tot 1,5°C onhaalbaar is.

Er is echter ook steeds meer sprake van effectieve klimaatmaatregelen, aldus wetenschappers in het laatste IPCC rapport dat begin april is vrijgegeven. Zo zijn er sinds 2010 aanhoudende kostendalingen tot wel 85% van zonne- en windenergie en batterijen. De ontbossing is verminderd en de inzet van hernieuwbare energie versneld. En er is globaal steeds meer beleid en wetgeving die de energie-efficiëntie verbetert.   

We staan op een kruispunt

“We staan ​​op een kruispunt. De beslissingen die we nu nemen, kunnen een leefbare toekomst veiligstellen. We hebben de tools en knowhow die nodig zijn om de opwarming te beperken”, zegt IPCC-voorzitter Hoesung Lee. “Ik put moed uit de klimaatactie die in veel landen wordt ondernomen. Er zijn beleid, regelgeving en marktinstrumenten die effectief blijken te zijn. Als deze worden opgeschaald en breder en billijker worden toegepast, kunnen ze verregaande emissiereducties ondersteunen en innovatie stimuleren.”

In alle sectoren zijn opties om de uitstoot tegen 2030 minimaal te halveren. Om de opwarming van de aarde te beperken, zijn grote transities in de energiesector nodig. Dit betekent dat een substantiële vermindering van het gebruik van fossiele brandstoffen nodig is, evenals wijdverbreide elektrificatie, verbeterde energie-efficiëntie en het gebruik van alternatieve brandstoffen (zoals waterstof).

Het is mogelijk... 

"Het hebben van het juiste beleid, de juiste infrastructuur en technologie om veranderingen in onze levensstijl en gedrag mogelijk te maken, kan resulteren in een reductie van 40-70% in de uitstoot van broeikasgassen tegen 2050. Dit biedt een aanzienlijk onbenut potentieel", aldus IPCC werkgroep co-voorzitter Priyadarshi Shukla. "Het bewijs toont ook aan dat deze veranderingen in levensstijl onze gezondheid en welzijn kunnen verbeteren."

Mogelijkheden voor steden

Steden en andere stedelijke gebieden bieden belangrijke kansen voor emissiereductie. Deze kunnen worden bereikt door een lager energieverbruik (zoals door het maken van compacte, beloopbare steden), elektrificatie van vervoer in combinatie met uitstootarme energiebronnen en meer koolstofopname en -opslag met behulp van de natuur. Er zijn mogelijkheden voor gevestigde, snelgroeiende en nieuwe steden.

"We zien voorbeelden van energieneutrale of koolstofvrije gebouwen in bijna alle klimaten", zegt IPCC Working Group III co-voorzitter Jim Skea. "Actie in dit decennium is van cruciaal belang om het uitstootdempende potentieel van gebouwen te benutten."

In steden kunnen bijvoorbeeld ook netwerken van parken en open ruimten, wetlands en stadslandbouw het overstromingsrisico verminderen en hitte-eilandeffecten verminderen.

Industrie 

Om de uitstoot in de industrie te verminderen, moeten materialen efficiënter worden gebruikt, producten worden hergebruikt en gerecycled en wordt afval tot een minimum beperkt. Voor basismaterialen, waaronder staal, bouwmaterialen en chemicaliën, bevinden de productieprocessen voor broeikasgassen met een laag tot nulgehalte zich in hun pilot- tot bijna-commerciële fase.

Deze sector is goed voor ongeveer een kwart van de wereldwijde uitstoot. Het bereiken van netto nul zal een uitdaging zijn en vereist nieuwe productieprocessen, emissiearme en emissievrije elektriciteit, waterstof en, waar nodig, koolstofafvang en -opslag.

Land- en bosbouw

Landbouw, bosbouw en ander landgebruik kunnen grootschalige emissiereducties opleveren en ook koolstofdioxide op grote schaal verwijderen en opslaan. Het land kan echter niet compenseren voor uitgestelde uistootreducties in andere sectoren. Maatregelen op het land kunnen de biodiversiteit ten goede komen, ons helpen ons aan te passen aan klimaatverandering en ons levensonderhoud, voedsel en water en houtvoorraden veiligstellen.

Ook  2 °C stijging vereist snelle actie

In de scenario's die we hebben beoordeeld, vereist het beperken van de opwarming tot ongeveer 1,5 ° C  dat de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen uiterlijk vóór 2025 piekt en tegen 2030 met 43% wordt verminderd; tegelijkertijd zou methaan ook met ongeveer een derde moeten worden verminderd. Zelfs als we dit doen, is het bijna onvermijdelijk dat we deze temperatuurgrens tijdelijk zullen overschrijden, maar tegen het einde van de eeuw weer lager kunnen zijn.

"Het is nu of nooit, als we de opwarming van de aarde willen beperken tot 1,5 ° C ", zei Skea. "Zonder onmiddellijke en diepgaande emissiereducties in alle sectoren, zal het onmogelijk zijn." De mondiale temperatuur zal stabiliseren wanneer de uitstoot van kooldioxide het nulpunt bereikt. Voor 1,5°C  betekent dit dat in het begin van de jaren 2050 wereldwijd nul CO2-emissies worden bereikt; voor 2 ° C, is het in de vroege jaren 2070. 

Uit deze beoordeling blijkt dat om de opwarming tot ongeveer 2 °C  te beperken, de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen nog steeds uiterlijk vóór 2025 moet pieken en tegen 2030 met een kwart moet zijn verminderd.

Er zijn genoeg middelen

Het rapport kijkt verder dan technologieën en toont aan dat er wereldwijd voldoende kapitaal en liquiditeit is om m de opwarming te beperken tot minder dan 2 ° C . Het is echter afhankelijk van duidelijke signalen van regeringen en de internationale gemeenschap, waaronder een sterkere afstemming van de overheidsfinanciën en het beleid. “Zonder rekening te houden met de economische voordelen van lagere aanpassingskosten of vermeden klimaateffecten, zou het wereldwijde bruto binnenlands product (bbp) in 2050 slechts een paar procentpunten lager zijn als we de nodige maatregelen nemen om de opwarming te beperken tot 2°C of lager, vergeleken met het handhaven van het huidige beleid”, aldus Shukla.

Maatregelen zijn niet alleen lasten  

Snellere  en rechtvaardige klimaatactie bij het verzachten van en aanpassen aan de gevolgen van klimaatverandering is van cruciaal belang voor duurzame ontwikkeling. Sommige manieren van klimaatactie kunnen koolstof absorberen en opslaan en tegelijk gemeenschappen helpen om de effecten van klimaatverandering in te perken. Hierboven zijn al de stedelijke netwerken groen, wetlands en landbouw genoemd. 

Uitstootverminderings opties in de industrie kunnen ook tegelijk de gevolgen voor het milieu verminderen en werkgelegenheid en zakelijke kansen vergroten. Elektrificatie met hernieuwbare energiebronnen en verschuivingen in het openbaar vervoer kunnen de gezondheid,  rechtvaardigheid en werkgelegenheid verbeteren. Klimaatverandering is het resultaat van meer dan een eeuw van niet-duurzaam energie- en landgebruik, van niet duurzame levensstijlen en consumptie- en productiepatronen , zegt Skea. "het rapport laat zien hoe actie ons kan leiden naar een eerlijkere, duurzamere wereld."

Goedgekeurd door 195 deelnemende landen

De samenvatting van het IPCC Working Group III-rapport, Climate Change 2022: Mitigation of climate change, werd op 4 april 2022 goedgekeurd door de 195 lidstaten van het IPCC. De samenvatting is bedoeld voor beleidsmakers, politici, regeerders en bestuurders. De goedkeuring liep via een virtuele goedkeuringssessie die op 21 maart begon en die dus op 4 april eindigde. De samenvatting maakt deel uit van het Zesde Beoordelingsronde (AR6) van het IPCC, die dit jaar zal worden afgerond.

Download het hele rapport (Engelstalig) hier

 

Meer over:
Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.