Een interview met de linksbuiten van de gemeenteraad Aart van Zevenbergen

13 maart 2021 door Martin Reekers

Aart van Zevenbergen. Foto SP

De landelijke verkiezingscampagnes draaien op volle toeren. Je zou bijna vergeten dat er nog een wereld buiten de landelijke politiek is, maar die bestaat echt. In onze reeks interviews met raadsleden gaan we deze week verder met Aart van Zevenbergen van de SP. Een partij die evenals de meeste anderen zowel lokaal, landelijk en Europees actief is. Denk aan de beroemde uitspraak van Tip O' Neill, 'all politics is local'. 

Aart van Zevenbergen, getrouwd en 68 jaar, is fractievoorzitter van de SP in de gemeenteraad van Rotterdam. Voor zijn pensioen werkte hij bij de gemeente Rotterdam. Eerst bij de Gemeentelijke Sociale Dienst en op het laatst als hoofd opleidingen en strategisch adviseur bij de concernafdeling van de gemeente. In die tijd was hij niet politiek actief.

Aart: ‘Met mijn laatste baan als hoofd opleidingen en strategisch adviseur was ik 24/7 bezig. Ik vond dat ik mij voor honder procent moest geven voor mijn werk en dat deed ik met plezier’. De gemeente ging op een gegeven moment reorganiseren. Het werd zakelijker, de marktwerking deed zijn intrede en dat trok hem minder. Op zijn zestigste besloot hij te stoppen met zijn baan. Hij maakte gebruik van een pre-pensioenregeling. Aart: ‘Mijn vrouw had een tas aan de vlaggenmast gehangen. Zo van die is klaar, het zit erop. Dat was een heerlijk gevoel’. Zijn pensioenrust duurde niet lang. Als lid van de SP had hij al eens zijn neus laten zien in partij vergaderingen en nam hij deel aan werkgroepen. Toen de SP hoorde dat hij met pensioen was meldden zij zich al snel. Aart: ’De SP is net een kerk. Als je er eenmaal lid van bent dan krijg je genoeg te doen.

Burgerinitiatieven bevorderen in een gebiedscommissie

Er kwamen in die periode verkiezingen aan voor de gebiedscommissies en de gemeenteraad. Aart: ‘Voor de gemeenteraad stond ik op nummer zes en ik was lijsttrekker voor de gebiedscommissie Feijenoord. Wij kregen maar vijf zetels dus kwam ik in de gebiedscommissie, wat heel erg leuk was. Ik werd er vicevoorzitter. Ik heb dat vier jaar met plezier gedaan’. 
In een gebiedscommissie is er geen oppositie-coalitie-verhouding zoals in de gemeenteraad en het parlement. De commissieleden trekken als een team samen op. Het was volgens Aart meer opbouwwerk dan politiek bedrijven, waarbij hij goed gebruik kon maken van de vaardigheden die hij in een mediationopleiding had opgedaan. Aart:’ Je bent met z’n allen verantwoordelijk voor dat gebied en voor de inwoners. We hadden een jury gemaakt waarvan ik voorzitter was en die deed de aanvragen voor bewonersinitiatieven. We hebben die initiatieven echt uit de mensen naar boven gekregen, dat vond ik heel mooi’.

Ze willen dat hele dure nieuwe stadion bouwen terwijl we al een stadion hebben. Als je niet echt voor de stad en de Rotterdammers bezig bent dan ga je dit soort gekke dingen doen.

Bij de eerst volgende gemeenteraadsverkiezingen vroeg de SP hem voor de gemeenteraad. Hij stemde in. Aart kwam als de nummer twee op de lijst. De SP verwachtte op basis van de peilingen met zes zetels in de raad te komen, maar na de verkiezingen bleken het er twee. De toenmalige lijsttrekker voelde zich verantwoordelijk voor het verlies en trok zich terug. Daarop werd Aart fractievoorzitter van de partij die hij de ´linksbuiten van de raad’ noemt. De geminimaliseerde fractie moest zich in korte tijd het raadswerk en de vele onderwerpen die spelen in een grote stad als Rotterdam eigen maken, maar ze legden de lat hoog. Aart: ´We moeten hoge kwaliteit leveren, dat lukt natuurlijk niet altijd, maar we hebben gelukkig goede fractiemedewerkers en burgerleden’. Aart ziet zijn gemeenteraadslidmaatschap als een eer. Hij kan het goed vinden met zijn mederaadsleden. ‘Mijn collega raadsleden zijn goede gasten. Ik mag ze allemaal ook mijn grootste tegenstanders. Iedereen is met een ideaal bezig en ja, de idealen komen niet altijd overeen. Soms gaat het hard tegen hard, maar ik heb het erg naar mijn zin’

Onbewoonbaar 

Wonen in Rotterdam is voor de SP een van de belangrijkste thema’s. Aart: ‘De stad is onbewoonbaar geworden. Als je er eenmaal zit, moet je wel blijven zitten want als je gaat verkassen, kopen of huren, ga je zo vreselijk veel betalen. Dat heeft met het ‘gentrificatiebeleid’ te maken dat gericht is op het economisch opkrikken van buurten. Het wordt overal in de stad en vooral op Zuid toegepast en daar uitgevoerd door het Nationaal Programma Rotterdam Zuid  onder leiding van directeur Marco Pastors. Hij breekt huizen af en zet er dure voor terug. De mensen die er nu wonen zijn dan de aso’s die gedeporteerd moeten en moeten naar wijken aan het einde van de metrolijnen. Nou daar verzetten wij ons tegen. Rotterdam is voor iedereen en we laten niemand deporteren. 
De Tweebosbuurt met prachtige huizen, wordt helemaal afgebroken. Ook de sociale woningenflat aan het Pompenburg tegenover het politiebureau moet plaatsmaken voor een tweehonderd meter hoge flat. Dat willen wij niet. We hebben woningen nodig en dan ga je niet slopen zoals het college doet op basis van die gentrificatieagenda. Er zijn zoveel open plekken in Rotterdam waar je kunt gaan bouwen. Er zijn nu nog geen 10.000 huizen gebouwd. Ze willen dat hele dure nieuwe stadion bouwen terwijl we al een stadion hebben. Als je niet echt voor de stad en de Rotterdammers bezig bent dan ga je dit soort gekke dingen doen. Daar hebben wij moeite mee. Dan vraagt de wethouder aan ons of we niet willen dat Feyenoord  kampioen wordt. Dat willen we maar dat heeft toch niets met een nieuw stadion te maken? Op de plek van dat stadion kan je twaalf tot zestienhonderd huizen bouwen. Kijkend op de Maas. Sjiek desnoods’. 
Niet slopen, maar bouwen dus als het aan de SP ligt en dan willen ze ook zien dat de huren naar beneden gaan en dat de wooncorporaties er voor de huurder gaan zijn en niet voor investeerders en speculanten zoals nu. 

Sociaal-economische agenda

De SP wil zich hard maken voor die mensen die een zwakke sociaaleconomische positie hebben. In het beleid moet de menselijke maat het uitgangspunt zijn. Volgens Aart zit de SP in de vezels van de samenleving waardoor er misstanden op te sporen en aan de kaak te stellen zijn. Het ‘pizzadossier’ is daar een voorbeeld van. Een vader met een uitkering had een zoon eveneens met een uitkering voor wie hij af en toe een pizza voorschoot. Als de zoon dan zijn uitkering kreeg stortte hij het bedrag, een tientje, terug op de rekening van de vader. De Sociale Dienst zag dat tientje als inkomen dat de vader onterecht niet had opgegeven aan de Sociale Dienst. Dat moest worden terugbetaald inclusief een enorme boete. Aart: ’Daar zijn we mee naar de wethouder geweest en die heeft er een marge in aangebracht. Als het meer is dan €1.500 is het inkomen daaronder niet’. 
Een ander voorbeeld is wat nu bekend geworden is als de toeslagenaffaire. Twee jaar geleden al ging Aart samen met Renske Leijten in gesprek met een dertigtal vrouwen die door de belastingdienst in het nauw gedreven waren. Aart: ‘Je kreeg er echt de tranen van in de ogen. Hardwerkende vrouwen die soms twee of drie banen hadden, die zwaar door de belastingdienst werden belaagd. Renske en ik gingen toen met hen naar de belastingdienst om de directeur te vragen hoe het stond met die dossiers. Ze wilden ons, beschaafde mensen die alleen maar een vraag wilden stellen, laten wegsturen door de politie. Dat maakte toen grote indruk op mij. We hebben uiteindelijk bewerkstelligd dat alle Rotterdammers die de klos zijn van die affaire geholpen worden via ‘hulpteam 010’. Je kunt dus als kleine partij best iets bereiken en dan maakt het niet uit hoeveel zetels je hebt’.
Een ander wapenfeit dat Aart aanhaalt en waaruit blijkt dat ook een kleine partij ertoe kan doen is de intrekking van het zogenaamde SyRI-systeem waarmee met behulp van algoritmes werd gepoogd fraude te bestrijden. Het werd ingezet in de armste wijken, Hillesluis en Bloemenhof. Aart: ’SyRi was een soort digitale razzia. Als je in die wijken woonde werd je, zonder dat je het wist, helemaal gescreend met die algoritmes waarvan de inhoud niet bekend werd gemaakt. De sfeer was een beetje dat alle aso’s en het tuig moesten worden aangepakt. Wij zijn de wijken ingegaan en hebben van onderaf verzet gecreëerd, samen met de FNV. Wij hebben laten zien dat er geen tuig woont maar mensen met een uitkering. Wij hebben aangetoond dat met het systeem alle privacy weg was. Wij kregen toen bijna unaniem de raad achter ons en het systeem werd helemaal teruggetrokken. We hebben er ook, als klein partijtje, de bewustwording van de raad over de werking van algoritmes mee bevorderd’.

Beeldvorming 

Aart: ’Mensen zijn wel eens bang voor de SP. In campagnetijd zei een vader tegen een kind, die meneer die is van die partij die geld van je vader af gaat nemen. Ik vroeg: hoe bedoelt u dat? Nou, zei hij, jullie willen toch voor iedereen geld? Ik zeg hoe komt u daarbij? We willen het eerlijk verdelen, dat wel, maar je mag bij ons ook rijk zijn. We willen niet dat iemand arm is. Dat is wat anders. De mensen zijn bang dat als de SP aan de macht komt dat ze alles moeten inleveren. Faliekante onzin natuurlijk’. Of daar in de jongerenbeweging ‘Rood’ van de SP ook zo over wordt gedacht is de vraag nu een door de SP wegens radicale communistische sympathieën geroyeerd jongerenlid weer zitting heeft genomen in de bestuur van ‘Rood’. Aart zegt daarover: ’Het zijn hele jonge jongens en meiden. Als je jong bent zoek je de extremen op. Dat hoort bij de jeugd. In een rechtse partij, zoals Forum, gaat het naar fascisme en bij links gaan ze naar het meest linkse toe’.
Politiek links zijn wordt wel vaker aan de jeugd toegeschreven. Dat blijkt uit een grapje dat al vele jaren wordt gemaakt: Als je achttien bent en je bent geen socialist, dan heb je geen hart. Als je vijftig bent en je bent nog steeds socialist, heb je geen hersens. Ook Aart merkt dat af en toe. ‘VVD-ers in de raad zeggen wel eens: Aart, je bent echt blijven hangen. Zo’n oude man en dan nog steeds links, dat kan natuurlijk niet. Als je jong bent mag je links zijn maar als je ouder bent moet je zo langzamerhand wel beseffen dat rechts beter is. Ik zeg dan dat je dat ook kunt omkeren. Het is een grapje natuurlijk. We hebben wel respect voor elkaar’.
Het SP-beeld dat Aart wil neerzetten zijn de standpunten van de SP. Naast dat over wonen en de economische agenda is dat het standpunt over openbaar onderwijs. Aart: ‘Wij zijn voor openbaar en tegen bijzonder onderwijs. Daar botsen we nog wel eens over met moslims, die Islamitische scholen willen. We hebben zowel christenen als moslims binnen de gelederen, maar we zijn wel seculier. Een geloof hoort niet in de politiek. We hebben niets met de politieke Islam of een staatsgeloof.
Wij staan verder voor het versterken van mensen met een zwakke positie. Als je de positie van iemand verandert kan hen dat sterker maken. De Sociale Werkvoorziening doet dat. Daar krijgen mensen een rechtspositie, een positie in de samenleving, je geeft mensen een bestemming en dan zie je mensen sterker worden. Ik denk dat je met mensen die het meest kwetsbaar zijn, zelfs de meest verwarde personen, een heel eind kunt komen door ze te helpen en ze goed te positioneren. 

De finish

Aart stopt na deze raadsperiode. Hij is dan 69. ‘Ik heb het mijn vrouw beloofd. Er is nu geen dag dat ik niets te doen heb. Dat is niet erg want het is een eer om dat te mogen doen en stoppen zal zijn. Ik ben niet iemand die stil gaat zitten. Misschien ga ik een kinderboek schrijven. Voor de rest weet ik het niet. Ik vind het ook leuk om dat blanco te houden, want dan kan ik gaan invullen. Net alsof je een boek uit hebt en jezelf afvraagt wat zal ik nu eens gaan lezen. Geen druk, heerlijk’. 
Over zijn opvolging maakt hij zich geen zorgen: ’We hebben een heleboel jonge gasten bij de SP en die mogen van mij’.