Nomadland: waarom een huis als er zoveel landschap is?
Nomadland, de derde speelfilm van in in Bejing geboren maar in Amerika opgeleide en werkende Chloé Zhao, werd afgelopen jaar overstelpt met filmprijzen. Oscars, Bafta’s Golden Globes. Dat schept verwachtingen, maar meer nog dan al die prijzen was het haar vorige film The Rider die de verwachting op scherp zette. Geweldige film over een jonge rodeo-rider, die door een ernstig ongeluk zijn werk, wat zijn levensvervulling is, moet stoppen. Gefilmd in de stijl van Agnes Varda op de grens van documentaire en speelfilm, legt de film haarfijn zowel de emoties van alle personages vast als de substantie waarin zij zich bewegen. Zo is The Rider een prachtig document van de rodeowereld en een ontroerende novelle van een soort rite de passage van iemand die zich moet verzoenen met een nieuw, ander, leven.
The Rider maken vroeg om toewijding, geduld en de middelen om een kleine aandachtig werkende crew te onderhouden. Gelukkig was de welgestelde zakenman / vader van Chloé Zhao medefinancier van de film. Het resultaat was geweldig. Oscarwaardig. Meer nog dan Nomadland. Die overigens ook zeer Oscarwaardig is. En het zal niet de eerste keer zijn, dat een filmmaker met een nieuwe film een prijs wint voor zijn of haar vorige film.
Waarom in een huis wonen als er buiten zoveel moois is? Foto The Walt Disney Company / Filmdepot
Intussen hebben Chloé Zhao en haar coproducente en Oscarwinnende actrice Frances McDormand met Nomadland met dezelfde half documentaire werkwijze opnieuw een fascinerend, inside portret van een voor de meeste mensen niet zo bekende wereld gemaakt. De wereld van oudere mensen die om wat voor reden dan ook een modern individueel nomadisch bestaan, met een omgebouwde bestelbus, of camper verruild hebben voor het leven in huizen of flats. Spannend genoeg die wereld te zien door de ogen van een beroepsactrice Frances McDormand die dichtbij zichzelf, maar ook veraf – McDormand is in werkelijkheid schatrijk – Fern speelt. Als Fern heeft ze tijdelijke baantjes bij Amazon, op een camping, bij een bietenoogst – daar komt de film heel dicht bij Agnes Varda – en die evenals haar lotgenoten, het leven on the road – prefereert boven het leven op één plek.
De motieven voor zo’n nomadenleven van een vrouw van 63 hoef je niet ver te zoeken in de film die met veel oog voor de schitterende landschappen die de Verenigde Staten rijk is, met veel hart ook voor de vergankelijkheid van het bestaan, gemaakt is. Maar het meest verassend in de roadmovie die de film ook is, is de culturele component.
Linda (Linda May) Foto The Walt Disney Company / Filmdepot
Je zou het niet zeggen in een land dat politiek zo gespleten is, dat zo veelkleurig is, zulke immens verscheiden landschappen en geologische formaties herbergt, zo’n grote verscheidenheid aan etniciteiten, kleuren, geloven, ideologieën en materiële levensstandaarden herbergt, een zo homogene cultuur heeft die erover heen ligt. Stel je dezelfde roadtrip qua afstand van Dakota, Nebraska, Washington tot Nevada en Arizona voor in Europa. Van Noorwegen tot diep in Spanje of tot ver in de Balkan en je komt misschien – maar dat is arbitrair – een even grote veelheid aan landschappen tegen, maar anders dan in de VS een overstelpende hoeveelheid talen, culturen en geschiedenissen. Stel je eenzelfde soort afgelegde afstand voor in Afrika, dan is de verscheidenheid aan talen en culturen eveneens een veelvoud van die in de VS, ook al hebben ook daar de talloze migranten waar het land uit bestaat, veel van de cultuur van het moederland meegenomen.
Fern (Francis McDormand) en Dave (David Strathairn) Foto The Walt Disney Company / Filmdepot
Goed, het is vooral een subcultuur die in Nomadland geportretteerd wordt. Die subcultuur is vooral wit en oud, mengt fictie en document. De Frances McDormand speelt de eigenwijze Fern waarschijnlijk zowel dichtbij zichzelf, als dichtbij Jessica Bruder, de journaliste op wiens boek Chloé Zhao haar film baseerde. Bruder ging met een camper maandenlang op reis om rondtrekkende Amerikanen te beschrijven. Mensen die hun gewone huis opgaven of op moesten geven om fulltime met allerlei voertuigen op op pad te gaan.
Nu hebben Zhao en McDormand, met Bruder’s book in de hand een nieuw boek geschreven samen met de mensen die ze onderweg tegenkwamen en die vooral zichzelf spelen. Linda, Patricia, Gay en Douglas spelen allemaal zichzelf. Zijn het de eerste of de laatste Amerikanen, die Chloé voor de lens van haar verhaal haalt en net als Varda is op zoek naar de ziel van het land, haar land. Net als Varda is ze verliefd op cinema.
.gif)
