Lale Gül en Multatuli
Lale Gül voelt zich zeer schatplichtig aan Multatuli. Ter gelegenheid van de Boekenweek plaatste zij daarover een artikel in de NRC. Ze schrijft: ¨Multatuli en ik verkondigen in de kern dezelfde boodschap¨. Dat is er een van bevrijding, emancipatie en vrije liefde, aldus de gevierde succesauteur. Ze citeert dan ook de beroemde uitspraak ¨Vanaf de maan gezien zijn we allemaal even groot¨, die met het portret van Douwes Dekker al sinds 1974 prijkt op een gevel aan de Oldenbarneveltstraat.
Westersingel
Multatuli en Rotterdam hebben wel het een en ander met elkaar te maken. Hij nam het op voor Jacob de Vletter, de onderwijzer die het baden in de Westersingel propageerde en het opnam voor door de gemeente gedupeerde marktkooplieden. Hij werd daarop verantwoordelijk gesteld voor rellen in de stad en tot tien jaar cel veroordeeld. Multatuli steunde in woord en geschrift acties voor zijn vrijlating. Hij bezocht De Vletter in de gevangenis. Hij fantaseerde erover hoe hij een uitbraak op touw zou zetten of zelfs een staatsgreep plegen. Dan zou het hele corrupte zootje in Den Haag voorgoed opzij geschoven worden. Multatuli had wat wij tegenwoordig populistische trekjes zouden noemen. Hij was wel een beetje Fortuynesk. Net als Lale Gül.
Wat de vrije liefde betreft: ¨Dek¨, zoals zijn veelgeplaagde echtgenote Tine hem noemde, hield er een schilderachtig relatiepatroon op na waarin de gevoelens van zijn liefdes- en sekspartners op de laatste plaats kwamen. Hij gaf lezingen in het hele land waarin hij er geen geheim van maakte vrijdenker te zijn. Hij ging vrijelijk te keer tegen het establishment van zijn tijd, waarbij hij zijn pijlen vooral op de liberalen richtte. Die haatte hij met volle overtuiging om hun hypocrisie en hun zogenaamde deugdzaamheid.
Rechtvaardig heerser
Multatuli´s bewondering gold mannen van de daad zoals Napoleon III, die in Frankrijk een autoritair geregeerd keizerrijk had gevestigd. Zo´n functie zag Multatuli ook voor zichzelf weggelegd. Het is een misvatting hem als democraat te beschouwen. Hij liet zich meer inspireren door de ratu adul, de rechtvaardige heerser uit de Javaanse mythologie. Antikoloniaal was hij evenmin. Hij heeft zich altijd de meest geschikte kandidaat geacht voor de positie van gouverneur generaal in Nederlands Indië. Wat Nederland in zijn ogen nodig had was een welwillende dictator die het opnam voor de gewone man en de hooggezetenen een stevig poepie liet ruiken. Kortom: iemand zoals hij zelf.
Gokverslaving
Multatuli was een beroemdheid. Zijn boeken verkochten goed. Hij trok volle zalen. Zijn fotoportretten waren overal te koop. Hij wist zich omgeven door een grote schare bewonderaars, niet zelden afkomstig uit de elite die hij zo verachtte. Zij brachten zelfs een groot fonds bijeen om hun held voor armoede te vrijwaren. Daaruit ontving Multatuli uitkeringen. Hij kon er tot zijn grote woede niet vrijelijk over beschikken. Dat hadden zijn bewonderaars zo geregeld omdat hij anders de hoofdsom onmiddellijk naar het casino had gebracht. Multatuli was zwaar gokverslaafd. Hij heeft zelfs het nodige geschreven over systemen waarmee spelers denken de bank te kunnen verslaan. Lees dit fragment voordat U naar het casino op Weena of Oude Binnenweg gaat.
Ik geloof het hartstochtelijk, dat Lale Gül en Multatuli dezelfde boodschap verkondigen. Ze voelt zich niet voor niets als een vis in het water onder populisten. Gelukkig zijn de meesten van hen te dom en te leesvijandig om te beseffen dat de grootste schrijver uit het Nederlandse taalgebied tot hun stamvaders behoort.
Met dank aan Engelfriet
.gif)
