Jean Paul Belmondo 1932 - 2021
(bewerkt 10 sept) Belmondo etait notre Marianne au masculin ‘Belmondo was onze mannelijke Marianne’ kopte de Franse krant Le Figaro na het overlijden van Jean Paul Belmondo afgelopen 6 september. De mannelijke versie van het Franse symbool van vrijheid. Dat imago had hij zeker in het begin van zijn carrière sterk te danken aan Jean Luc Godard.
Die laatste maakte deel uit van een groep jonge schrijvende filmcritici waaronder Francois Truffaut, Eric Roehmer en Jean Luc Godard, die zelf speelfilms was gaan maken. Daaruit ontstond de 'nouvelle vague' de nieuwe golf Franse films. Een van de eerste was A bout de soufle uit 1959' met de vrijwel onbekende Jean Paul Belmondo in de hoofdrol. 'A bout de soufle' was een groot succes. Denk aan 'Pulp Fiction van Tarantino in 1994, zoiets maar dan nog veel sterker. De bedriegelijk eenvoudig lijkende gangsterfilm sloeg in als een bom en Belmondo was integraal deel van dat succes. De film lapte een aantal geldende conventies van script, montage, cameravoering en regie aan zijn laars laars en de personages van Belmondo en vrouwelijke hoofdrol Jean Seeberg hadden voor niets, behalve de liefde, ontzag. Het leverde een zestig jaar later nog steeds verfrissend aandoende film op. Een film die benadrukte dat vorm en inhoud niet altijd in regels te vangen zijn maar hier hun eigen regels schiepen. En Belmondo met Godard's vindingrijke dialogen, gevoerd in bed of in de auto, en met een eeuwige sigaret was deel van dat mirakel.
A bout de soufle was behalve gangsterfilm en film noir ook een generatiefilm in de geest van Rebel without a cause , de film die Nicholas Ray 4 jaar eerder maakte in de VS. De filmers van de Nouvelle Vague waren gek van Amerikaanse films, auto's, en noirs. Het loopt slecht af met de door Belmondo gespeelde gangster . Zijn liefje geeft hem aan en op een kansloze vlucht wordt hij neergeschoten - hij kiest liever de dood en de vrijheid- dan zich overgeven aan de politie.
Belmondo en Jean Seeberg in À bout de souffle Foto Raymond Cauchetier copyright Société Nouvelle de Cinématographie / cco
Het was niet de eerste film waarin Belmondo acteerde, wel zijn eerste hoofdrol. In hetzelfde jaar 1960 speelde Belmondo in Le Doulos een film van de Framse film noir grootmeester Jean Pierre Melville. Hoewel Melville ook losjes tot de Nouvelle Vvague gerekend wordt, is het verschil met A bout de soufle groot.
Branie en cool
Melville maakte degelijke gangsterfilms die de geest van de harde na oorlogse tijd weerspiegelen. Jean Luc Godard was deels in Zwitserland opgegroeid en maakte films die veel minder op een genre vast te pinnen waren. Zijn gangster en boevenfilms waren tegelijk essays over de toenmalige cultuur en de toen 27 jarige acteur Jean Paul Belmondo, zoon van twee kunstenaars, paste daar met al zijn branie en cool precies in. In 1961 maakte Godard met Belmondo een volgende film Une femme est une femme en een paar jaar later in 1965 Pierrot le Fou, waarin Belmondo opnieuw een bedrogen gangster speelt die zichzelf aan het eind - per ongeluk - opblaast.
In de vijf jaar tussen die eerste met Godard in '59 / '60 en Pierrot le Fou in 1965 speelde Belmondo in zo'n vijfentwintig speelfilms. Er zouden er nadien nog vele tientallen volgen met veel van de grootstse regisseurs en acteurs van zijn tijd. Van Vittorio de Sica (met Sofia Loren) , Alain Resnais, Louis Malle, Philippe de Broca, Henri Verneuil (acht films), Jean-Luc Godard, Claude Chabrol, François Truffaut (Met Deneuve) , Jean-Pierre Melville, Claude Lelouch tot Peter Brooks. Het was achteraf een groot succesverhaal, maar aan het begin van zijn artistieke carrière zag het anders uit.
Poster van de Man van Rio van Phillippe de Broca
André Brunot, een vriend van vader Belmondo was acteur bij het hoog aangeschreven toneelgezelschap Comédie-Française. Brunot vond het talent van Jean Paul maar niks, Hij raadde de jongen aan om in geen geval acteur te worden. De ongedurige Belmondo die meerdere malen van school moest wisselen en als jonge gymnasiast bokste, eilde te graag acteur worden en het boksen hielp hem daarbij. 'Boksen is een spel waarbij je hoog moet inzetten om te winnen,’ vertelde hij later en hij deed met veel voorbereiding zijn best om aangenomen te worden op een toneelschool. Dat lukte, op zijn 16e kwam hij op de toneelafdeling van het Parijse Conservatoire. Daar ontmoette hij veel vrienden en later bekende medeacteurs, Jean Rochefort, Annie Girardot en Bruno Crémer waarmee hij later ook soms in films te zien zou zijn.
Na het conservatoire werkte hij als matig betaalde tournée-acteur op podia in Frankrijk. Tot dus die hoofdrol kwam in A bout de soufle. Volgde een lange filmcarrière met tientallen speelfilms en hoofdrollen, geliefd door het publiek. Nog steeds niet vergeten en geliefd, overleed hij op 6 september jongstleden in Parijs, achtentachtig jaar oud.
.gif)
