Internationale top democratieën: wie wel en wie niet? (+live stream)
Op 9-10 december 2021 is president Biden gastheer van de eerste van twee topconferenties voor democratie. In de online-top komen regeringen, leiders uit het maatschappelijk middenveld en uit de particuliere sector, samen. Voor Nederland zal onder meer demissionair premier Mark Rutte deelnemen.
De opzet is om een agenda uit te stippelen voor democratische vernieuwing en om de grootste bedreigingen aan te pakken waarmee democratieën in dit tijdsgewricht geconfronteerd worden. Maar het begint al met een controverse over welke landen wel en welke niet zijn uitgenodigd. Niet: Hongarije, Rusland. Wel: Polen, Pakistan.
Autocratie, corruptie, mensenrechten
Voorafgaand aan de top zijn met experts uit de maatschappelijke organisaties, NGO's, de particuliere sector en overheden praktische ideeën verzameld rond drie hoofdthema's:
- De verdediging tegen autoritarisme
- Corruptie aanpakken en bestrijden
- Respect bevoren voor mensenrechten bevorderen
Die zaken aanpakken gaat moeilijk lukken met autoritaire , corrupte en/of systematisch mensenrechten schendende regimes. Op de lijst van de circa 110 genodigde landen van zo'n 110 democratieën staan dan ook geen landen als China, Rusland, Azerbeidjaan of Venezuela. Maar ook geen Egypte, Mali, Tsjaad, Turkije of Hongarije. Die laatste twee zijn wel NATO partners.
110 of 150 democratieën
Volgens critici ligt daar ook een fundamentele zwakte van het concept. Alleen al het bepalen wie wel en wie niet bij de democratiën hoort is niet erg goed voor de eensgezindheid van naties. Er zijn in naam zo'n 150 democratieën in de wereld.
Daarbij komt dat democratiën vrijwel altijd voor bepaalde en soms heel veel zaken met autocratiën moeten samenwerken. Op zijn minst voor 't grensverkeer, maar soms ook zeer uitgebreid en intensief, behalve economisch en bij het verkeer van mensen in het algemeen, ook volksgezondheid zoals bij COVID, misdaadbestrijding zoals de smokkel van beschermde diersoorten en ibeternationale veiligheid, duidelijk is dat de lijst lang is.
Bovendien vragen critici zich af of Amerika, waar intern de democratie vanuit rechts zwaar onder druk staat wel de juiste partij om zo'n top te beleggen.
Taiwan
Taiwan is uitgenodigd. Dat is volkomen terecht, zeker als je op Freedomhouse.org kijkt naar haar staat van dienst als democratie. Dat is een dubbele doorn in het oog van de Volksrepubliek China. Die supermacht ziet Taiwan (ROC) als afvallige provincie die onder de vleugels van de China (PRC) moet worden gebracht. Bovendien beschouwt China zichzelf, evenals indertijd Oost-Duitsland (DDR) als democratie. Zij het, een maoistische variant 1 partij-variant van democratie. China levert dan ook ongevraagd zijn eigen antwoord op democratie in een document getiteld 'Democracy that works'. Het document gaat over de disfunctionaliteit van westerse democratiën en de functionaliteit van het 1-partijstelsel voor een groot en complex land als China.
Rusland en China samen in de oppositie
Ook Rusland laat zich niet onbetuigd. De ambassadeurs, Anatoly Antonov van Rusland en Qin Gang van China, verwierpen het idee dat de regering-Biden beslist wat als democratie telt, terwijl ze de systemen van hun land als democratisch beschrijven – ondanks de duidelijke communistische eenpartijdominantie in China en dictatoriale heerschappij van Vladimir Poetin in Rusland. China, schrijven de gezanten, heeft een “uitgebreide socialistische democratie met een volledig proces”, terwijl democratie het “fundamentele principe” is van het Russische systeem. "Je hoeft je geen zorgen te maken over de democratie in Rusland en China", schrijft het paar.
Vrije nieuwsgaring
“Sommige buitenlandse regeringen denken beter na over zichzelf en wat er in hun huizen gebeurt. Is het vrijheid wanneer verschillende demonstraties in hun land worden uiteengeslagen met rubberen kogels en traangas?” schrijven de ambassadeurs ook. Tja, zou je dan het paar willen beantwoorden dat is de consequentie van vrije nieuwsgaring, dan komen ook de gebreken die elk systeem nu eenmaal heeft, aan het licht. Dat is soms vervelend voor het systeem, maar het is beter dan een systeem dat vrije nieuwsgaring en distributie onderdrukt, zoals illiberale democratiën of dictaturen plegen te doen .
Intussen
Democratie staat onder druk Dat komt mede door de onvoorziene en immense manipuleerbaarheid van sociale media die ook nog landelijk gecompartimenteerd kan worden zoals juist verschillende autocratieën zoals China en Iran laten zien. Het is goed daar tegenwicht aan te bieden. Maar keer op keer laat democratie zijn veerkracht zien en bloeit de democratie.
Behalve en dat is de ironie, bij de machtwisseling in de VS waar een deel van de kiezers zich op sleeptouw liet nemen door een op hol geslagen narcist. Het beste wat misschien kan gebeuren is dat Biden de top zou kunnen gebruiken om te helpenhet vertrouwen de Amerikaanse democratie te herstellen dat die voor anderen weer navolgbaar is.
.gif)
