Familieportretten met Turkse Schiedammers van Cigdem Yuksel

Als we over honderd jaar terugkijken, hoe zien de mensen in de stad er dan uit? Met die vraag in het achterhoofd maakte Cigdem Yuksel portretten van Schiedammers met Turkse wortels. Ze fotografeerde families die soms al vier generaties in Schiedam wonen én nieuwkomers. Daarmee vult ze het visueel archief Turkse Nederlanders aan. De serie met negen familieportretten is een gezamenlijke aankoop van het Stedelijk Museum Schiedam en het Gemeentearchief Schiedam. Onder de titel Schiedamse families is het werk vanaf zaterdag 14 mei 2022 in het museum te zien als onderdeel van de openingstentoonstelling Van Oerbeest tot rokende croissant met aanwinsten en topstukken uit de collectie. 

Kunst en geschiedenis

'Deze foto's passen zowel bij de kunst- als geschiedeniscollectie van het museum', zegt directeur Anne de Haij. 'Yuksels werk is van hoge artistieke kwaliteit, maar deze serie portretten vertelt ons ook veel over de recente geschiedenis en het heden van Schiedam. Het sluit bovendien mooi aan bij de gesprekken die we vorig jaar met Schiedammers voerden rondom ons Kijkdepot Schiedam.' Bij die presentatie deed het museum samen met Schiedammers en experts onderzoek naar de historische collectie. Daaruit bleek dat recente migratiegeschiedenis als thema in de collectie ontbreekt. Ook missen de objecten en verhalen van Schiedammers van nu. 

Visueel geheugen

Ook bij het Gemeentearchief Schiedam past de aanwinst, vertelt gemeentearchivaris Laurens Priester. 'We willen dat alle Schiedammers in onze archieven en collecties zijn vertegenwoordigd. Yuksels foto's vormen een welkome en mooie aanvulling op het beeld van de eerste generatie Turkse Schiedammers.' Het visueel geheugen in onze archieven van Turkse Nederlanders bestaat vrijwel altijd uit het klassieke beeld van de eerste generatie Turkse gastarbeiders, verduidelijkt Yuksel. 'Inmiddels groeit de vierde generatie in Nederland op en wilde ik families vastleggen die nu in de stad wonen.'

 Vlnr Cemanur Durmuş (33), Kerem Alp Arslan (1), Ahmed Arslan (33) Foto Cigdem Yuksel collectie_Stedelijk Museum Schiedam

Sociale verandering

Yuksel maakte het werk als winnaar van het Stipendium Schiedams Water 2021, een prijs van het Cultureel Forum Schiedam, waarbij De Haij medejurylid was. Net als de twee andere winnaars - Desiré van den Berg en Lana Mesić - kreeg Yuksel opdracht een fotografisch verhaal over de sociale veranderingen in de Schiedam te maken. Inspiratie haalde ze uit de familieportretten van haar voorgangers aan het begin van de twintigste eeuw, veelal statige studiofoto's. Net als toen nodigde ze de Schiedammers uit in haar atelier. Ze staan of zitten tegen een zwart/grijs/wit gesponsd achtergronddoek dat doorloopt op de vloer, en kijken ons serieus en ontspannen aan.

Representatief

Yuksel (1989) begon haar fotografiecarrière bij de Volkskrant, waar ze haar lens voornamelijk richtte op onderwerpen als migratie en mensen op de vlucht. Voor haar portrettenserie van Syrische vluchtelingenkinderen won ze in 2016 de Zilveren Camera, de prestigieuze prijs voor fotojournalistiek en documentaire fotografie. In 2020 onderzocht ze de representatie van moslima's in de beeldbank van het ANP, waar 95% van de krantenredacties bij is aangesloten. Yuksel: 'Een moslima is meestal een gesluierde vrouw op straat of op de markt, totaal niet representatief.'