De sociale paradox

24 juli 2021 door Bert Cremers
De sociale paradox
Lagere inkomens betalen hoogste prijs Bld Frantisek Krejci Pixab

Het is geen rocket science. Het zijn de lagere inkomens die de hoogste prijs betalen voor de energietransitie. De wijken waar zij wonen zijn het minst groen, de woningen waarin ze wonen vaak oud, slecht onderhouden, niet geïsoleerd en allemaal op gas. En elektrische auto’s zijn voorlopig onbetaalbaar. Zonnepanelen zijn uitzonderingen. Het zijn echter ook de lagere inkomens die het grootste voordeel zouden kunnen hebben van de energietransitie: lagere energierekening, schonere leefomgeving. Maar eerst krijgen lagere inkomens te maken met duurdere brandstof en hogere huren. De noodzakelijke investeringen voor de energietransitie kunnen zij sowieso niet betalen.

Brandstofprijzen

Ook de Europese Commissie is zich daar van bewust. Daarom heeft Timmermans in zijn plannen een Armoedefonds opgenomen, met maar liefst 10 miljard per jaar. Een fors bedrag, maar omgerekend per land minder imposant. En hoe verdeel je dat? Als je de brandstofprijzen verhoogt hoe wil je dat dan compenseren voor lagere inkomens? Je kunt niet met twee prijzen rekenen en individuele compensatie is niet uitvoerbaar. Subsidies voor investeringen? Leuk, maar dan moet je wel de financiële draagkracht hebben die investeringen te doen. Lagere inkomens hebben dat niet. Die komen dan nooit op een punt waarop ze kunnen gaan profiteren. Het is een vraagstuk waar iedereen mee worstelt. Niemand wil dat de lagere inkomens de rekening betalen, maar over hoe dat te voorkomen is weinig concreet.

Gezondheid

Hetzelfde dilemma speelt met gezondheid. Arme mensen eten ongezonder en leven daardoor jaren korter. Junk food is ruim voorhanden en goed voedsel met vlees of vis is duur. Niet altijd natuurlijk, want met groenten kun je goedkope maaltijden maken. Er is ook voor arme mensen een keuze mogelijk en velen maken die goede keuze. Maar als je jong bent, alleen, ziek is de verleiding van junk food groot. En aan supermarkten valt niet te ontkomen, supermarkten waar meergraneneieren en biofood steeds meer de boventoon voeren. Goed voor midden- en hogere inkomens, maar wat als je van een bijstandsuitkering moet rondkomen en twee pubermonden moet voeden? Gezond voor een paar centen meer is de reclame. Maar op de markt kosten tien middelgrote scharreleieren 2 euro, in de supermarkt bijna het dubbele. Zo ook voor groente en fruit. Niks geen paar centen meer, niet te betalen als je elk dubbeltje moet omdraaien. Met alleen voorlichting en het aanbieden van gezonder voedsel lossen we dit probleem niet op.

Minimumloon

Er liggen grote kansen voor lagere inkomens, gezonder eten, groene energie en een schone leefomgeving kan juist voor hen de grootste winst in levensjaren opleveren. Maar nu sommigen zelfs aan een full time baan niet voldoende hebben om hun gezin te onderhouden gaat dat niet lukken. Toch zijn er wel degelijk maatregelen die een verschil kunnen maken. De lage inkomens zijn al jaren achtergebleven en merkwaardig genoeg zie je in de stijging van de cao-lonen de krapte op de arbeidsmarkt niet terug. Dan helpt een forse verhoging van het minimumloon wel, dat is een simpele overheidsbeslissing en het tilt het hele loongebouw omhoog. Het is nodig en het is gezien het achterblijven terecht, daar is een politieke meerderheid voor. Maar alleen een forse stijging zet zoden aan de dijk, en dat is voor een aantal partijen een brug te ver. Terwijl een hoger inkomen voor echte keuzes kan zorgen.

Een tweede maatregel is het verruimen van het budget voor volkshuisvesting. Oftewel stel corporaties in staat de investeringen in huurwoningen en de woonomgeving te doen die de huurders niet kunnen betalen. Zonnepanelen, isolatie, van het gas af en samen met de gemeente meer groen. Eigenlijk is ook hier een politieke meerderheid voor, maar het wachten is op een nieuw kabinet. In de tussentijd heeft de gemeente Rotterdam op voorstel van D’66 het verkeerde voorbeeld gegeven. De grondprijzen voor de bouw van sociale huurwoningen worden fors verhoogd. Niet meer ruimte voor corporaties maar nog minder. Hoe dat moet helpen?

Reageren op dit artikel kan via contact@vandaagenmorgen.nl  Reacties voorzien van uw volledige naam en woonplaats kunnen geheel of deels geplaatst worden onder dit artikel   

Meer over:
Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.