Spionage voor buitenland niet strafbaar
Inlichtingenwerk is één ding. Geen land kan zonder goede informatievoorziening om haar beleid te bepalen. Het illegaal verkrijgen van intellectueel eigendom en bedrijfsgegevens in het buitenland gaat een stapje verder. Een inlichtingenofficier - die als geaccrediteerd diplomaat op de Russische ambassade in Den Haag werkte - hield zich tot voor kort bezig met spionage op het gebied van technologie en wetenschap. Hij bouwde een substantieel netwerk van bronnen, die allen werkzaam zijn of waren in de Nederlandse hightech-sector. De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) maakte recent een einde aan het werk van die diplomaat en inlichtingenofficier in dienst van de Russische civiele inlichtingendienst SVR. Een ander ding is dat hij daarbij geholpen werd door Nederlanders. Spionage van Nederlanders voor buitenlandse geheime diensten is op dit moment niet 'als zodanig' strafbaar!
Russen het land uitgezet
De Russische inlichtingenofficier legde contact met personen met toegang tot gevoelige informatie binnen de hightech-sector. Sommige mensen werden door de inlichtingenofficier in ruil voor informatie betaald. Een tweede Russische inlichtingenofficier van de SVR, die ook als diplomaat was geaccrediteerd bij de Russische ambassade in Den Haag, vervulde een ondersteunende rol. Beide inlichtingenofficieren zijn door het ministerie van Buitenlandse Zaken 'persona non grata' verklaard. Dit betekent dat zij niet meer als diplomaat in Nederland actief mogen zijn en ons land binnenkort moeten verlaten.
AIVD probeert schade te beperken
Nederland hoort bij de meest ontwikkelde landen ter wereld op het gebied van economie, wetenschap en techniek. Onder invloed van globalisering maakt dit van Nederland een aantrekkelijk, maar ook in toenemende mate kwetsbaar doelwit van spionage.
Erik Akerboom, directeur-generaal van de AIVD: 'als AIVD zetten wij ons in om schade aan de economie en de nationale veiligheid door spionage te beperken en waar mogelijk te voorkomen. Wij beschermen de strategische belangen van Nederland door inlichtingen in te winnen die deze vorm van spionage blootlegt. Hierdoor kunnen we de spionage verstoren, zoals we ook in dit geval hebben gedaan. Ook maken we onze maatschappij bewust van de risico’s van spionage en leggen we aan bedrijven, overheden en onderwijsinstellingen uit hoe ze dit kunnen voorkomen.'
Kunstmatige intelligentie en nanotechnologie
De high tech-sector beschikt over hoogwaardige en unieke kennis. Deze spionagezaak heeft zeer waarschijnlijk schade toegebracht aan de organisaties waar de bronnen actief zijn of waren en daarmee mogelijk ook aan de Nederlandse economie en de nationale veiligheid.
De interesse van de Russische inlichtingenofficier ging onder meer uit naar informatie over kunstmatige intelligentie, halfgeleiders en nanotechnologie. Veel van deze technologie is zowel bruikbaar in civiele als militaire toepassingen.
Getroffen organisaties geïnformeerd; bronnen aangesproken en geconfronteerd
De bronnen van de Russische inlichtingenofficier zijn door de AIVD aangesproken om hun activiteiten te verstoren. In een aantal gevallen heeft de AIVD een ambtsbericht aan betrokken bedrijven en een hogere onderwijsinstelling uitgebracht, zodat zij maatregelen kunnen treffen.
In één geval is aan de Immigratie en Naturalisatiedienst (IND) een ambtsbericht uitgebracht. De IND treft op grond hiervan vreemdelingrechtelijke maatregelen tegen de persoon in kwestie. De AIVD onderzoekt of er over meer personen ambtsberichten uitgebracht kunnen worden aan de IND. De AIVD doet er over de namen van personen en betrokken bedrijven en de hogere onderwijsinstelling in kwestie geen verdere mededelingen. Eerder, in 2014, werd bij de TU Eindhoven en Russische natuurkundige die op het gebied van nanotechnologie werkte ontslagen wegens spionage. Goede kans dat 'het werk' daar niet af was.
'Spionage' niet strafbaar in Nederland
Vanwege de toenemende kwetsbaarheid van Nederland voor spionage is door het kabinet de toegevoegde waarde van de strafbaarstelling van spionage op het bestaande instrumentarium onderzocht. Het strafrecht biedt weliswaar mogelijkheden om op te treden tegen misdrijven die verband houden met schending van staats-, ambts- en bedrijfsgeheimen. Echter, spionage - als in de heimelijke samenwerking door personen met een buitenlandse inlichtingendienst - is op dit moment 'op zichzelf niet als zodanig strafbaar'. Het kabinet heeft vastgesteld dat een aanvullende strafbaarstelling wenselijk is en zal onderzoeken op welke wijze daaraan vorm kan worden gegeven en vervolgens een wetstraject opstarten.
.gif)
