Aan je Nederlandse paspoort kleven bloed en tranen
Als er excuses gemaakt worden voor slavernij en kolonialisme, dan mag geen Rotterdammer zich daaraan onttrekken.
Burgemeester en wethouders van Rotterdam willen nadenken over een excuus van de gemeente voor de rol van de stad in de slavenhandel. Ze nemen daarvoor ruim de tijd: drie jaar. Dat is een goed idee want je kunt zo’n besluit niet nemen zonder de burgerij er nadrukkelijk bij te betrekken. Die drie jaar moeten worden gebruikt voor de meningsvorming door middel van publieke debatten over de aard, de inhoud en de consequenties van een mogelijk excuus. De auteurs van de drie boeken die onlangs verschenen over het koloniale verleden van Rotterdam kunnen zorgen voor achtergrondinformatie. Als er stadsgesprekken worden gevoerd, dan dienen ze te worden gebaseerd op verifieerbare feiten en niet op mythes en legendes. Dat gebeurt licht bij met emotie geladen onderwerpen.
Namens alle Rotterdammers
Eén ding kan nu al worden vastgesteld: als B&W excuses maken, dan worden ze aangeboden namens alle Rotterdammers zonder één uitzondering, ondanks voorouders en ondanks etnische afkomst.
Daar zijn twee redenen voor. Ten eerste is de gemeente Rotterdam de rechtsopvolger van de stad waarin de slavenhandel vorm kreeg en dik werd verdiend aan de handel in en de verwerking van producten die op slavenplantages waren verbouwd. Die verwerking was een zaak van de particuliere sector maar de slavenhandel niet. Hier is sprake van publiek/private samenwerking. Ze was immers het officieel ingestelde monopolie van de West-Indische Compagnie, die van de hoogmogende heren der Staten Generaal ook nog het recht had gekregen om namens hen gebied in bezit te nemen en te besturen, oorlog te voeren alsmede verdragen te sluiten. Rotterdam en Dordrecht deelden samen een Kamer (filiaal) van deze West-Indische Compagnie (Hallo, B&W van Dordt!). In later tijd mochten ook particuliere bedrijven zich in de slavenhandel mengen zoals het beruchte Coopstad & Rochussen maar dat gebeurde dan met een – betaalde – licentie van de West-Indische Compagnie. En nogmaals: dat was niet zomaar een particuliere onderneming. Ze was verweven met de toenmalige staat.
Slavernijverleden is 'erfgoed' van Rotterdam
Daarom behoort het slavernijverleden tot het erfgoed van de gemeente Rotterdam. Wie zich bij de bevolkingsadministratie in laat schrijven, ontvangt automatisch zijn deel van die erfenis. Je kunt die niet verwerpen of beneficiair aanvaarden. Je hebt ervoor gekozen. De slavernij zit in de boedel.
Paspoort is privilege
Datzelfde geldt voor het Nederlanderschap. Aan dat paspoort van jou kleven bloed en tranen. De rijkdom van Nederland berust voor een belangrijk deel op zijn economische macht. Het kolonialisme speelde een niet te veronachtzamen rol bij het bereiken van die positie. Er wordt wel eens gepraat over white privilege maar dat paspoort is pas een privilege. Het geeft je recht op steun en hulp van de staat waar de meeste inwoners van Afrika, Azië en Latijns Amerika slechts van kunnen dromen. Je kunt er – corona restricties niet te na gesproken – vrij ongehinderd mee over de hele wereld reizen. Dat moet je als burger van Niger of Bangladesh eens proberen. Dan heb je voor heel veel landen een visum nodig, dat in de meeste gevallen wordt geweigerd want je bent maar een armoedzaaier en je wilt vast emigreren. Dankzij dat Nederlandse paspoort ben jij echter burger van een land dat deel uitmaakt van de Europese Unie. Deze Unie betaalt regeringen van arme landen om het uitreizen van de eigen inwoners naar de lidstaten zoveel mogelijk te belemmeren.
Ja, dat Nederlandse paspoort en je inschrijving bij de gemeente Rotterdam, de grootste haven van Europa, zijn allebei grote voorrechten. Daar staan verplichtingen tegenover. Er is geen enkel excuus om je aan de zwarte erfenis van je land of je stad te onttrekken. Wie je ook bent. Waar je voorouders ook vandaan kwamen. Laten we dat eerst vaststellen en dan los gaan over de consequenties van het verleden in ons aller erfenis.
West Indisch Huis Rotterdam, 1807
West Indisch Huis Dordrecht, nu. (1807)
-20090804-S.JPG)
.gif)
