'Brave New World' toont schilderkunst alive & kicking

28 mei 2023 door Ronald Glasbergen
'Brave New World' toont schilderkunst alive & kicking
Sanya Kantarovsky, Wet Hands, 2015, olieverf, pastel, aquarel, oliekrijt op doek, 190,5 x 139,7 x 3,4 cm, Raf Simons Collection, België

De titel is boeiend gekozen. Zeker in een tijd van AI, waarin veel kunstmatige denkoperaties steeds meer op menselijke producten gaan lijken. Maar het eerste waar je een denkt is de ironische titel die Aldous Huxley voor zijn dystopische roman 'Brave New World' uit 1931 had bedacht. Dat was in een tijd waarin de ene utopie - de marxistische - na de andere - de futuristisch - fascistische - terwijl beiden ook een huwelijk sloten met het even utopische modernisme van die tijd. Daar valt veel over te zeggen maar Hans Hartog Jager, kunstcriticus en samensteller van de tentoonstelling 'Brave New World' in De fundatie in Zwolle heeft nog een andere 'Brave New World' voor ogen. Die van Miranda uit het toneelstuk The Tempest, De Storm (Shakespeare, 1610) die na haar jongste jaren geïsoleerd geleefd te hebben, verliefd wordt:

O wonder!

How many goodly creatures are there here!
How beauteous mankind is! O brave new world,

That has such people in't 

De Brave-New-World die volgens Hartog Jager 'zijn' schilders  voor ogen staat, is een kruising van de onbevangenheid van de piepjonge Miranda van Shakespeare en de kritische blik van de dissidenten uit Huxley's boek.

Dat klinkt cerebraal, maar is positief bedoeld, want Hans Hartog Jager hoort sinds de jaren negentig tot de beste schrijvers over beeldende kunst die ons land telt. Wat zijn schrijven goed maakt is dat hij wil begrijpen voor zover dat bij kunst kan - waar het mooie is dat het zich an begrip onttrekt - dus als alternatief in ieder geval in woorden wil vangen wat hij ziet, om in ieder geval tot een soort verhalend begrip te komen. Ook hier. 

Neo Matloga, Dikarata, 2021, collage, houtskool, vloeibare houtskool, inkt, zachte pastel en acryl op canvas, 175 x 250 cm, bruikleen van de kunstenaar  

De schilderkunst 'bleef belangrijk bij gebrek aan beter,' schrijft hij een soort rijke grootmoeder in de hoek van de kamer. Dat kantelde door internet die de wereld en kunst in  alle uithoeken zichtbaar maakte en doordat in de geest van de tijd van zo rond 2015 ook allerlei andere niet westerse perspectieven - ook in de kunstwereld aan kracht wonnen Zo ongeveer kort samengevat luidt de lijn van redeneren die de schrijver, expositiesamensteller volgt. 

Het aardige is dat wat er uit kwam - in ieder geval in deze selectie  - even veelvormig, even cultureel geschakeerd - is als de kunst van nu. Wat de schilderijen gemeen hebben is onder altijd meer, in de woorden van de samensteller dat ze goed zijn. Zo simpel is het. Maar wat is goed? 


Louis Fratino, Clementines, 2018, olieverf op doek, 30,5 x 23 cm, AmC Collezione Coppola

Hartog Jager beschrijft wat goed in zijn ogen is:  ze gebruiken en vertolken 'het hele scala van schilderkunstige mogelijkheden'  in de zin dat ze  'ambacht, stijl thematiek, geschiedenis compositie, originaliteit en relevantie tot grote hoogte opstuwen. '  De ander eigenschap die ze goed maakt is dat hun werk  ook nog een een krachtige weerslag van de wereld van nu is. 

Brave New World dan die van Huxley. Hoewel ze midden in een soms zeer beroerde wereld staan, bieden ze naast de complexiteit die ze boeiend maakt,  hoop en stralen lust om te schilderen uit. Ze gaan graag om met hun benarde en bedreigde wereld, niet om uit weg te vluchten maar als even natuurlijk materiaal voor hun meestal heel ouderwets grote, museale schilderijen.

Wat is de mensheid toch mooi! O heerlijke nieuwe wereld 

Je kan er over twisten of die schilderijen allemaal even goed zijn - dat zijn ze niet  - maar het idee en het concept en de gezamenlijke moed om het uit te voeren, zijn voorbeeldig. Evenals een aantal van de getoonde schilderijen, zoals de liefdesbeelden van Fratino, de indrukwekkende en spannende collages van Neo Matloga  of  donkere diepten van Antonio Obá. 

Dus liefhebber: koop nog even dat treinkaartje naar Zwolle! 

Antonio Obá, Stranger fruits - genealogia, 2020, olieverf op doek, 180 x 200 cm, courtesy the artist & Mendes Wood DM, São Paulo, Brussel & New York. Foto: Bruno Leão.

Brave New World 16 schilders voor de 21e eeuw28.01.2023 – 11.06.2023 Museum De Fundatie ZwolleMet:
NJIDEKA AKUNYILI CROSBY (Nigeria, 1983) | LOUIS FRATINO (VS, 1993) | RAQUEL VAN HAVER (Nederland, 1989) | LOIE HOLLOWELL (VS, 1983) | CUI JIE (China, 1983) | SANYA KANTAROVSKY (Rusland, 1982) | MELIKE KARA (Duitsland, 1985) | NEO MATLOGA (Zuid-Afrika, 1993) | ANTONIO OBÁ (Brazilië, 1983) | CHRISTINA QUARLES (VS, 1985) | MARINA RHEINGANTZ (Brazilië, 1983) | AVERY SINGER (VS, 1987) | SALMAN TOOR (Pakistan, 1983) | ANH TRẦN (Nieuw-Zeeland / Vietnam, 1989) | ISSY WOOD (VK, 1993) | PORTIA ZVAVAHERA (Zimbabwe, 1985)

Meer over:
Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.