Farmaceuten geldwolven?

02 juli 2022 door een van onze medewerkers

Big Farma, de grote medicijnenfabrikanten worden gedreven door geldzucht. Vraag het een aantal voorbijgangers en de meeste zullen bevestigend beantwoorden. 'Geldwolven meneer'. Maar is het waar? 

Ja dus, wijst nieuw onderzoek uit. Maar tegelijk wordt een kwart van de kosten wereldwijd door overheden en non-profit organisaties gedragen. Dus het is, zo zou je gemakzuchtig kunnen zeggen, voor driekwart waar.

Financieel rendement leidend

Financieel rendement is voor investeerders en farmaceuten leidend bij geneesmiddelenonderzoek. Het maatschappelijke rendement speelt veel minder een rol. Tegelijkertijd zijn overheden en non-profit organisaties samen goed voor een kwart van de financiering van alle geneesmiddelenonderzoek wereldwijd. Dit blijkt uit een grootschalig internationaal onderzoek dat is uitgevoerd in opdracht van minister Ernst Kuipers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Het onderzoek is vandaag naar de Tweede Kamer gestuurd. 

Minister Kuipers wil met het onderzoek meer transparantie creëren over hoe geneesmiddelonderzoek wordt gefinancierd en hoe de financiering en de keuzes van investeerders beïnvloeden welke geneesmiddelen worden ontwikkeld. Het is voor het eerst dat zo’n omvattend grootschalig wereldwijd onderzoek naar de financiering van geneesmiddelenontwikkeling is gedaan en publiek wordt gemaakt. Het onderzoeksrapport toont dat de financiële risico’s in individuele projecten hoog zijn omdat maar weinig middelen de eindstreep halen, maar dat het systeem als geheel zeer lucratief is. 

Minister Kuipers: “Door uitgekiende investeringsstrategieën is de geneesmiddelensector nog altijd één van de meest lucratieve sectoren ter wereld. De uitdaging die voor ons ligt is om financiële belangen te verbinden met maatschappelijke belangen, met de patiënten voorop. Nieuwe geneesmiddelen moeten niet alleen levensverlengend werken, maar ook concreet gezonde levensjaren opleveren. Daar wil ik mij op nationaal en internationaal niveau voor inzetten. Dat is nodig om de zorg ook in de toekomst betaalbaar en houdbaar te houden. Ik grijp de uitkomsten van dit rapport aan om het gesprek te starten met mijn buitenlandse collega-ministers van Volksgezondheid.”

Risico's

Het rapport illustreert de complexiteit en grote risico’s die de geneesmiddelenontwikkeling kent. Slechts een op de dertig ontwikkelpogingen slaagt. Desondanks moeten ook alle projecten die de eindstreep niet halen betaald worden. Geneesmiddelenonderzoek is daarom veelal een samenwerking waarin verschillende partijen hun expertise bijdragen. Het is bijna onmogelijk voor een partij om zelf van begin tot eind een geneesmiddel te ontwikkelen. 

Rendement

Meerdere gespecialiseerde partijen voeren verschillende fases van geneesmiddelenonderzoek uit. En verschillende financiers proberen rendement te behalen in deze afzonderlijke fases. De onderzoekers concluderen dat het verwachte financiële rendement de belangrijkste factor is die bepaalt of een geneesmiddel tot de eindstreep wordt ontwikkeld. Dit bepaalt niet alleen welke geneesmiddelen worden ontwikkeld, maar ook voor welke medische indicatie. Het financiële rendement is zodoende leidend en niet het maatschappelijke rendement of het patiëntenbelang. Omdat het verwachte financiële rendement wordt beïnvloed door wat we als samenleving bereid zijn voor onze geneesmiddelen te betalen, ligt hier een grote maatschappelijke uitdaging. Welk signaal willen we afgeven aan de industrie en haar financiers? Wat zijn we bereid te betalen, maar vooral ook: voor welke geneesmiddelen?

Het onderzoeksrapport laat verder zien dat overheden en non-profit organisaties samen goed zijn voor een kwart van de financiering van alle geneesmiddelenonderzoek wereldwijd. Grote biofarmabedrijven financieren ongeveer twee derde, venture capitalfondsen investeren de resterende tien procent.

Verder onderzoek

Het onderzoek is onder begeleiding van een wetenschappelijke adviescommissie uitgevoerd door een internationaal consortium van drie onderzoeksbureaus: het in Nederland gevestigde SiRM en de Londense vestigingen van L.E.K. Consulting en RAND Europe. 

Het onderzoek is uitgevoerd zonder beleidsaanbevelingen en de gevonden data wordt breed beschikbaar gesteld. Minister Kuipers nodigt onderzoekers uit om dit rapport te zien als een basis voor verder onderzoekswerk. Het rapport brengt veel kennis overzichtelijk bij elkaar, waardoor het inzicht in het financiële ecosysteem van geneesmiddelenontwikkeling wordt verdiept en vergroot. Het rapport bevat veel inzichten die voor landen wereldwijd interessant en nuttig kunnen zijn. 

In het bovenstaande zagen we dat het niet voor drie-kwart maar voor twee-derde waar is dat de farma geld gedreven is. Een volgende vraag is : geeft dat als het goede medicijnen oplevert?  De vraag stellen is 'm beantwoorden. Nee dus, maar we moeten wel zorgen dat we het geld voor de zorg verantwoord uitgeven.