Bijstand: De overheid gaat de burger vertrouwen!

25 juni 2022 door een van onze medewerkers
Bijstand: De overheid gaat de burger vertrouwen!
Afbeelding uit ''Participatiewet in balans'
Menselijke maat heet het, vertrouwen wordt het genoemd. Minister Schouten voor Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen, zegt dat in haar brief van 21 juni aan de Tweede Kamer: 'Vertrouwen moet meer centraal komen te staan. Dit heeft de afgelopen jaren soms ontbroken. Ik wil daarbij toewerken naar een Participatiewet:
1. die eenvoudiger is en een toereikend bestaansminimum biedt;
2. die mensen passende ondersteuning biedt om mee te doen in de samenleving (werk of – wanneer en zolang arbeidsinschakeling (nog) niet haalbaar is - een andere vorm van participatie). '

Exit calculerende burger

Het is een andere wereld ten opzichte van die waarin jarenlang 'handhaving' en 'fraudeonderzoek' de sleutelwoorden waren om de calculerende burger -bijstand fraudeur-  in toom te houden. Het is de consequentie van een regeerprogramma van twee  christelijke - links en rechts van het midden - en twee liberale partijen -links en rechts -  dat 'Omzien naar elkaar' heet.
  
Uit 'Omzien naar elkaar':  
We verruimen de bijverdiengrenzen in de Participatiewet en samen met gemeenten zorgen we er voor dat mensen die langdurig in de bijstand zitten actief worden benaderd en worden ondersteund en gestimuleerd naar werk. We vragen daarbij ook een eigen actieve rol van
uitkeringsgerechtigden. Daarbij hebben we oog voor ieders talenten en beperkingen, werken we vanuit vertrouwen en is er ruimte voor maatwerk.



Ander mensbeeld

Aanleiding was de huidige Participatiewet, die als doel heeft ieder mee te laten doen in de samenleving en waar mogelijk op een arbeidsmarkt, die door de jaren heen uit balans is geraakt.  “Bij hulp richting bijstandsgerechtigden zijn we te veel uitgegaan van hoe het moet in plaats van hoe het kan." 

"We hebben met de beste intenties een wet opgesteld die uitging van een rationeel calculerende burger die alles overziet. Maar complexe regels maken dat heel moeilijk, wat in de praktijk soms hard uitwerkt.”

De minister is met een ander mensbeeld naar de wet gaan kijken. Met in de hand een uitgebreide analyse van de wet die het afgelopen jaar is uitgevoerd in samenwerking met vakbonden, werkgevers, gemeenten en bijstandsgerechtigden zelf. Uit het rapport blijkt dat zowel professionals als de bijstandsgerechtigden de wet soms hard vinden uitpakken. Te strikte regels kunnen het leven van iemand in de bijstand behoorlijk ingewikkeld maken. 

Wordt het dan nu bijstand luilekkerland? Niet helemaal als je doorleest. Wel moet het menselijker worden. 

"Hulp van vrienden en familie wordt afgestraft, een zogezegde boete op compassie,” stelt minister Schouten. “Ook zelf hulp aanbieden door iemand in nood tijdelijk onderdak te bieden, kan gevolgen hebben voor jouw uitkering. Net als het verlenen van mantelzorg. Als omzien naar elkaar niet meer kan, wordt het een heel kille samenleving. Tijd dus voor aanpassing, zodat de menselijke maat terugkomt en iedereen kan meedoen naar vermogen.”



Oplossingen over twee sporen

Het herstel van de balans in de Participatiewet is, gelet op de complexiteit van het
brede stelsel, een opgave die nauwkeurig uitgevoerd moet worden.
Doel van het eerste spoor is om ruimte te genereren om in de uitvoering de ondersteuning vanuit de wet meer toe te kunnen spitsen op de situatie van de bijstandsgerechtigde.
Het tweede spoor, dat de minister gelijktijdig wil gaan oppakken met andere departementen, gemeenten, SVB, de sociaal ontwikkelbedrijven en andere betrokkenen, werkt de ingezette beweging verder uit. Focus ligt daarbij op de lijnen bestaanszekerheid, perspectief/integraliteit en handhaving.
Verworvenheden van het huidige stelsel moeten niet verloren gaan. Dat geldt evenzo voor de noodzaak om misbruik en oneigenlijk gebruik van bijstandsgelden effectief te bestrijden. Dat blijft onverminderd van belang. 

'De pijn'  schrijft de minister, 'zit in de absoluutheid waarmee de norm in de wet is  verankerd en de als beperkt ervaren mogelijkheden om maatwerk toe te passen. Dit compliceert en knelt, wanneer juist de individuele situatie om speelruimte vraagt.'  Dus op die manier moet de uitvoering aardiger en menselijker worden. 

Nu maar hopen dat het met die vernieuwde participatiewet gaat klikken tussen de bijstandsafhankelijken (op dit moment rond 415.000) en de uitvoeringsinstanties en handhavers. 

Meer over:
Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.