Macron heeft bondgenoten nodig in verdeeld Frankrijk
In de tweede ronde van de Franse parlementsverkiezingen was de uitkomst behalve het verlies van de centrumlinkse Macron steunende Ensemblecoalitie een flinke versteviging van de flanken. Macron's Ensemble zal met 245 zetels in 577 zetels grote parlement gedwongen zijn een coalitie aan te gaan met de centrumrechtse Les Républicains. Makkelijk zal dat niet worden omdat de partijleider van de Républicains eerder gezegd heeft in de oppositie te willen. Andere keuzen voor Macron zijn te gaan werken met ad hoc coalities of nieuwe verkiezingen uit te schrijven. Beide zijn geen aantrekkelijke optie in een land in een verdeelde instabiele wereld. Tevens verloor een aantal ministers in het huidige kabinet hun parlementszetel. Volgens de conventie geven ze dan ook hun ministerspost op. De huidige Franse premier sinds 16 mei Elisabeth Borne werd herkozen. Frankrijk heeft nog een regering maar die steunt momenteel niet meer op een meerderheid
Winst aan de flanken
Vooral opvallen de stevige winst - van 17 naar 89 -voor de extreemrechtse Rassemblement Nationale van Marine Le Pen en het aantal van 131 zetels voor de linkse coalitie Nupes van geleid door Luc Mélanchon. De Rassemblement van Marine LePen zit aan de extreme rechterkant van het spectrum, wat te vergelijken met de Duitse AfD terwijl de kernpartij van Luc Mélanchon, La France Insoumise (LFI) zich laat vergelijken met de Duitse Linke. Half pacifistisch met autoritaire trekjes. Beiden zijn Euro- en Macron- sceptisch en sociaal conservatief - pensioenen moeten op 65 blijven - maar daar houdt het vergelijk op. De Rassemblement is één partij. De Nupes zijn een coalitie van Insoumise, Groenen, Communisten en Socialisten. De meningen, bijvoorbeeld over het gebruik van kernenergie, belangrijk in een land dat op kernenergie draait, lopen er flink uiteen.
Frankrijk in het hart van Europa
Een stabiele regering in de enige kernmacht van de EU, een regering die goed met Duistland kan samenwerken, die een scherp oog en draagvlak heeft met haar buitenlandpolitieke aan beide kanten van de Atlantische Oceaan is van niet te onderschatte belang voor Frankrijk, voor Europa en dus ook voor ons. Het is verontrustend dat kiezers dat soort overwegingen, gezien de opnieuw lage opkomst, niet erg waarderen.
Die opkomst was rond de 54%. Dat is laag en zegt over de stemming bij de kiezers. Na de brandstofopstand van de gele hesjes probeerde Macron met burgerfora het vertrouwen te herstellen. Dat heeft maar gedeeltelijk succes gehad. Meer dan de helft, zo'n 57% van de kiezers voelt zich niet betrokken bij de politiek of is er boos op en drukt dat uit door een blanco stemformulier (2,5%) in te leveren. Waar erosie van de democratie toe kan leiden zie je in Rusland.
Uitslag met Januskop
De coalitie van Ensemble en Macron's République en Marche - mogen zich de polarisatie en de lage opkomst aantrekken. De andere kant van de medaille is, zo zou je kunnen zeggen, is dat het Franse parlement een representatievere vertegenwoordiging van de uitgebrachte stemmen krijgt. Dus Frankrijk krijgt meer de parlementaire onderhandelingen zoals je die ook in landen als Nederland , België, Italië en in minder mate in Duitsland hebt. Dat zou je kunnen zeggen: landen als Frankrijk, de VS en Engeland hebben een districtenstelsel, waarin het land is opgedeeld in kleine partities, waar steeds de sterkste uit twee partijkandidaten wint. Groot in aantal zijn de kiesdistricten waar de de winnaar met een paar procent verschil gewonnen heeft. De verliezer telt niet. Zo had de rechtse Rassemblement (RN) jarenlang 8 zetels en krijgt er nu 89, meer in overeenstemming met de 17,3 van de stemmen die ze kregen. Maar dat is gedeeltelijk toeval. Bij een districtenstelsel hadden het er ook nul kunnen zijn, tenzij RN over de hele linie relatief sterke kandidaten afvaardigt. Dat lijkt gebeurd te zijn. Zo is - half bij toeval- toch een representatiever parlement ontstaan. We mogen benieuwd zijn wat het gaat opleveren. Met een reeks crisissen die zich verdringen om de eerste plaats is meer democratie geen luxe. Maar de winst van de flanken en de lage opkomst zeggen ook iets over de ondermijning van het vertrouwen in democratische politiek in het algemeen. Welk van de twee de doorslag geeft is afwachten.