Oekraïne-oorlog. Rusland dreigt en escaleert. VN oordeelt
ROTTERDAM - Terwijl de gevechten in Oekraïne escaleren, er door vewijzing naar het kernwapenarsenaal, haast onverholen bedreiging uit Rusland met kernwapens klinkt, kwamen de VN-lidstaten begin van de week bijeen voor een zeldzame speciale spoedzitting van de Algemene Vergadering om de crisis te bespreken.
Machtspolitiek
Rusland hoort bij de wereldmachten dankzij drie grote assets. De immense landoppervlakte, de enorme rijkdom aan grondstoffen en haar enorme, al jaren sterk gemoderniseerde kernmacht. Dat het land nu in een oorlog verwikkeld is, op wat vroeger eigen bodem was maar nu een soeverein ander land, verwikkelt in een oorlog die het militair kan winnen, maar moreel en diplomatiek al verloren heeft, gezien ook de zitting van de speciale vergadering van de VN. In het licht van dat verlies, kan het dreigen met juist dat ene apocalyptische machtsmiddel een redmiddel zijn voor de groep machthebbers in het Kremlin, hun getrouwen en het voortbestaan van hun wereldbeeld. Vanuit het gezichtspunt van de machthebbers in het Kremlin, Poetin en zijn KGB jaargenoten uit het vroegere Leningrad, is de dreiging met die ene grote asset een rationeel verlengde van hun machtspolitiek. Het zijn mannen die uit andere tijden stammen, die in een wereld leven, waarin vooral het recht van de sterkste geldt.
Escalatie
In dat licht lijkt het staken van de oorlog dan ook onwaarschijnlijk. Het doel van Rusland is een tegenover de Russische Federatie onder Poeting gunstig gezind regime te vestigen in Kiew en de Oekraïne. De grote en vastberaden afkeuring van een het overgrote deel van de wereldgemeenschap van landen voor de geweldadige manier waarop Rusland de soevereiniteit van het grondgebied van een autonome staat schendt, is een morele en diplomatieke nederlaag voor Poetin. Daarnaast is het economisch deficit voor Rusland door de breed gedragen sancties en andere financiëel/economische maatregelen erg groot en met dit regime aan het hoofd moeilijk omkeerbaar.
Er zou op diezelfde maandag dat de VN bijeenkwam, dezelfde maandag dat er besprekingen tussen vertegnwoordigers van de Russische en de Oekraïense regeringen in Belarus waren, volgens satelietbeelden een kolossaal militair Russisch konvooi, van meer dan vijftig kilometer lengte op een weg uit het noorden richting Kiew staan.
Tevens zou Rusland diezelfde dag volgens de Oekraïense ambassadeur in de VS (zie tweet bovenaan), een volgens de Geneefse conventie verboden vacuümbom, een bom met een lang aanhoudende explosie, gebruikt hebben. Waarmee gezegd is dat de Russische aanval gestaag en waarschijnlijk verhevigd doorgaat.
New York maandag 28 februari
De voorzitter van de Assemblee Abdulla Shahid onderstreepte dat het militaire offensief dat vijf dagen geleden door Rusland werd gelanceerd een schending was van de integriteit en de soevereiniteit van Oekraïne. Hij haalde het VN-handvest aan, het oprichtingsdocument van VN, dat een wereld schetst waarin landen geschillen op vreedzame wijze beslechten, zonder dreiging of gebruik van geweld.
“Het aanhoudende militaire offensief is hiermee niet in overeenstemming. Het is een belediging voor de oprichters van deze organisatie en alles waar het voor staat', zei Abdulla Shahid. “Het geweld moet stoppen. Het humanitair recht en het internationaal humanitair recht moeten worden geëerbiedigd. En diplomatie en dialoog moeten zegevieren.”
Minuut stilte in VN
Landen namen een minuut stilte in acht tijdens de zeldzame speciale spoedzitting, die volgde op een bijeenkomst van de Veiligheidsraad op zondag.
De leden van de Raad stemden voor de bijeenkomst van de Algemene Vergadering nadat Rusland vrijdag een veto had uitgesproken over een resolutie die de aanval op Oekraïne zou hebben betreurd.
De Algemene Vergadering heeft sinds 1950 slechts 10 spoedzittingen gehouden, in overeenstemming met de goedkeuring van resolutie 377A(V), algemeen bekend als 'Uniting for Peace'. Die resolutie geeft de Vergadering de bevoegdheid om zaken van internationale vrede en veiligheid ter hand te nemen wanneer de Veiligheidsraad niet in staat is op te treden doordat zijn vijf permanente leden – China, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en Rusland – die ieder vetorecht hebben, niet tot een uitspraak kunnen komen.
"Terwijl we hier in de Algemene Vergadering bijeenkomen, voeren onderhandelaars van beide kanten gesprekken in Wit-Rusland", zei de heer Shahid tegen de ambassadeurs. “Dit biedt een sprankje hoop. We bidden dat deze gesprekken de gemoederen zullen kalmeren en de weg naar vrede zullen banen."
Half miljoen Oekraïners gevlucht
Secretaris-generaal António Guterres sprak de VN-leden toe en verklaarde dat de gevechten in Oekraïne moeten stoppen. Door de bombardementen op steden als de hoofdstad Kiev zijn mensen gedwongen onderdak te zoeken, ook in metrostations. Ongeveer een half miljoen Oekraïners zijn ook de landsgrenzen overgestoken. Hij zei dat hoewel Russische aanvallen naar verluidt grotendeels gericht zijn op Oekraïense militaire faciliteiten, "we geloofwaardige verslagen hebben van woongebouwen, kritieke civiele infrastructuur en andere niet-militaire doelen die zware schade oplopen." Bij het geweld zijn burgers, onder wie kinderen, omgekomen. "Genoeg is genoeg", zei de secretaris-generaal. “Soldaten moeten terug naar hun kazerne. Leiders moeten naar vrede gaan. Burgers moeten worden beschermd. De internationale humanitaire en mensenrechtenwetgeving moet worden nageleefd.”
De wereld wordt geconfronteerd met een tragedie voor Oekraïne, voegde hij eraan toe, maar ook met een grote regionale crisis met mogelijk rampzalige gevolgen voor iedereen.
"Gisteren werden de Russische nucleaire strijdkrachten op scherp gezet. Dit is een huiveringwekkende ontwikkeling. Het idee van een nucleair conflict is gewoon ondenkbaar. Niets kan het gebruik van kernwapens rechtvaardigen", zei hij.
Tot zover dit verslag van VN bijeenkomst waar algemeen werd opgeroepen , met uitzondering van landen als Syrië en Wit-Rusland werd opgeroepen tot het staken van de oorlog.
De speciale VN zitting werd dinsdag 1 en woensdag 2 maart voortgezet en resulteerde in een veroordeling van het Russische optreden