Oekraïne, Rusland en Nederland

26 januari 2022 door een van onze redacteuren
Oekraïne, Rusland en Nederland
Russische militairen in Belarus op 25 januari 2022. Still uit video Min. Defensie Russische Federatie

Sinds een aantal maanden verzamelt Rusland steeds meer troepen langs de grens van Oekraïne. En er zijn veel Russische militairen in Belarus. Ook rondom de Krim in de Zwarte Zee ten zuiden van Oekraïne is er meer activiteit van Russische marineschepen.

Rusland heeft de Krim sinds 2014 illegaal geannexeerd (in bezit genomen). In het oosten van Oekraïne wordt sinds 2014 gevochten. Op 17 juli 2014 werd hier vlucht MH17 neergehaald, waarbij alle 298 slachtoffers – onder wie 196 Nederlanders – om het leven kwamen. 

Er is in Oost-Oekraïne officieel sprake van een staakt-het-vuren, maar er wordt nog veel geschoten en er vallen ook doden. Ook een misverstand of ongeluk kan tot nieuw geweld leiden. Er is daarom veel contact tussen diplomaten, militairen en regeringsleiders om te voorkomen dat de spanningen hoger oplopen. 

Steeds meer Oekraïners willen dat Oekraïne lid wordt van de NAVO en de EU. Ook de Oekraïense regering is daar voorstander van. Rusland is het hier niet mee eens en eist dat Oekraïne nooit lid mag worden van deze organisaties. In 2014 sloot Oekraïne een associatieovereenkomst met de EU: op veel gebieden wordt er nauwer samengewerkt. Het betekent niet dat Oekraïne lid wordt van de EU. 

De stand van zaken 

Terwijl NATO bondgenoten meer materiaal richting het oosten sturen met name naar de Zwarte en de Baltische Zee gaan de Russische militaire opbouw rond Oekraïne gestaag door. Het aantal parate Russche troepen direct aan de grens wordt op 110.000 geschat. Rusland heeft daarbij zijn leger de afgelopen 15 jaar sterk gemoderniseerd. De westerse bondgenoten reageren daarop met diplomatieke actie die door Rusland beantwoord wordt met hoge diplomatieke inzet en ultimatumachtige eisen. 

Nederland heeft recent in het kader van de opgevoerde NATO alertheidrond Oekraïne 2 F35 (JSF's ) jachtvliegtuigen in Bulgarije gestationeerd.  

 Russische tank in Belarus op 25 januari 2022. Still uit video Min. Defensie Russische Federatie

Standpunten van Nederland

Nederland maakt zich grote zorgen over de spanningen aan de grens van Oekraïne en Rusland. Het officiële standpunt is dat het belangrijk om te voorkomen dat de situatie uit de hand loopt. Wij, de westelijke partners in NATO en EU, moeten daarom met Rusland blijven praten. Tegelijkertijd moet met de EU en de NATO duidelijk maken dat nieuwe agressie van Rusland serieuze gevolgen kan hebben. Zo is er met andere EU-landen afgesproken dat er sancties kunnen worden opgelegd.

De eisen van Rusland over NATO-uitbreiding en het terugtrekken van wapens uit heel Oost-Europa zijn voor de NATO, de EU en voor Nederland niet acceptabel. Wel is het goed om het met Rusland te hebben over de zorgen die het land heeft. Ook kunnen afspraken gemaakt worden over bijvoorbeeld militaire oefeningen en de aanwezigheid van bepaalde raketten in Oost-Europa.

Of Oekraïne toe kan treden tot de NATO is een vraag voor Oekraïne en de 30 bondgenoten van de NATO. Nederland denkt dat het land in de toekomst kan toetreden, maar is van samen met de meeste NATO-landen van mening dat Oekraïne op dit moment niet aan de voorwaarden voor toetreding voldoet.

Nederlandse rol

Het ministerie van Buitenlandse Zaken zet zich wereldwijd in om samen met andere landen gesprekken te voeren over de situatie. Bijvoorbeeld binnen de NAVO, de EU en Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE, Engels OSCE). 

In Genève, Brussel, Wenen en Moskou zijn gesprekken gevoerd met Rusland over de huidige situatie. Er wordt dus veel overlegd, en met een duidelijk doel: om te voorkomen dat de spanningen hoger oplopen. Nederland steunt deze gesprekken en blijft er actief aan bijdragen. Een open gesprek met Rusland is belangrijk, juist bij kwesties waar wij het niet over eens zijn. Ook zorgen we er met andere landen voor dat we goed voorbereid zijn als de situatie verslechtert.

In dat kader stuurt Nederland twee F-35 jachtvliegtuigen naar NATO-bondgenoot Bulgarije. Die zullen worden ingezet om onbekende vliegtuigen boven het NATO-verdragsgebied te onderscheppen. Zie hiervoor de Kamerbrief ‘Nederlandse bijdragen aan de versterking van de NAVO afschrikking en verdediging’ (20 januari). Ook staat Nederland ervoor open zorgvuldig te kijken naar het leveren van defensieve militaire steun aan Oekraïne.

Premier Rutte en minister Hoekstra van Buitenlandse Zaken zullen Oekraïne binnenkort bezoeken. Onder meer om te laten zien dat Nederland de landsgrenzen en onafhankelijkheid van Oekraïne steunt.

Bronnen onder meer: Rijksoverheid, NATO, Ministerie Defensie Rusland

Meer over:
Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.