9/11, de woede en de waanzin
Symbolischer kan het haast niet dan op de foto van de National Park Service. Op de voorgrond het vrijheidsbeeld, op de achtergrond Manhattan met de WTC torens waarvan een met een rookpluim. Het is een pluim die je van de fakkel van het vrijheidsbeeld zou verwachten. De foto vat niet de tragedie samen van de bijna drieduizend doden van de aanslag en de vele tienduizenden doden van de 'War on Terror'. Die tragedie is niet zo eenvoudig samen te vatten. De foto vat wel een deel samen van de woede en haat waar het de daders om ging: de wil om het Westen, om Amerika in het hart treffen. Te treffen in de symbolen van westerse vrijheid en macht.
De strijd en de opstanden tegen het Westen hebben een lange geschiedenis zoals onder meer de Indiase auteur Pankaj Mishra in zijn boek The Age of Anger laat zien. De wortels van de nieuwe strijd tegen het Westen zijn zowel in Azië als in het Midden Oosten en Turkije nauw vervlochten met de moderniteit die door het Westen in de Oriënt geintroduceerd werd. En moderniteit, zo betoogt Misrah is endemisch verstorend en vaak ook geweldadig van aard. Het is - en dat is de ironie - dezelfde moderniteit waar de kapers van 9/11 tegen in opstand kwomen als waar Osama Bin Laden met zijn hippe wijde pijpen in 1971 gefotografeerd in Zweden deels het product van was. Maar anderen willen vernietigen omdat je je eigen persoonlijke geschiedenis verfoeid is waanzin.
Je kan het afschilderen als een moderniteit die alles verslindt en geloof, culturen, traditie vermaalt tot modernistische eenheidsworst, zowel in het Westen als in het Oosten. Maar zoals alles, over modernisme, kapitalisme, christendom, islam kan je een extreme 'alles of niets' dogmatische versie leggen, een versie die tegemoet komt aan woede en haat. Of je kiest voor een genuanceerde versie die mensen met hun tradities, geloven, strevingen, cultuur en identiteit in tact laat.
De kapers van 9/11 en hun financiers hadden weinig behoefte aan nuance. Terecht dat ze te vuur en te zwaard bestreden zijn. Dat ontslaat ons niet van de plicht om goed na te denken over de wijze waarop dat gebeurd is en de collateral damage die bij de bestrijding is aangericht, met een veelvoud aan slachoffers van de drieduizend die bij 9/11 omkwamen. Zij kwamen om in New York, Washington en de lucht boven Pensylvanïe en later in Afghanistan, louter omdat ze zonder dat ze het konden vermoeden op het verkeerde tijdstip op de verkeerde plek waren, in een kantoor in New York, op een straat in Basra, in een vliegtuig op weg naar San Francisco, op een markt in Kandahar, als militair op missie tegen de terreur of op weg naar je werk in een metro in Londen.
11 september, 9/11, is een goede dag om stil te staan bij al die slachtoffers. Het is ook een goede dag om er over te blijven nadenken hoe we onszelf en anderen kunnen laten afzien van dogmatische totaaloplossingen. Die plegen immers het recept voor rampen te zijn.
Lees verder op bijvoorbeeld De Groene, The Guardian of lees 'The age of Anger' in het Nederlands verschenen als 'Tijd van woede'
Reacties: contact@vandaagenmorgen.nl
.gif)
