Politieke cultuur Rotterdam moet veranderen
Goeie kans dat er na een onderhandelings periode van dik drie maanden een nieuw college van B&W komt in Rotterdam. Paul Rosenmüller en Pieter Duisenberg, de informateurs die midden april gevraagd waren door de gemeenteraad, konden dat melden in hun eindverslag dat ze woensdag 3 juni aanboden aan burgemeester Aboutaleb. Het verslag omvat het zogeheten 'concept raamwerk', een stuk dat de inhoudelijke uitgangspunten beschrijft waar alle zes partijen (VVD, D66, GroenLinks, PvdA, CDA en CU-SGP) mee kunnen leven. Opvallend is het ontbreken van Leefbaar in de voorgestelde coalitie. De informatie was moeilijk, met als dieptepunt de laatste tien dagen.
Informateur Rosenmüller beschrijft de achter hem liggende periode als ‘duwen, trekken, sleuren’. Hij en medeformateur Pieter Duisenberg moesten alles uit de kast halen om de onwillige partijen uit elkaar te halen. Om een paar zaken te noemen: VVD wilde met Leefbaar, PvdA wilde zeker niet met Leefbaar, D66 en GroenLinks stonden niet te trappelen om in een door VVD en Leefbaar getrokken kar te stappen. Dat waren de politieke punten, nog even los van de inhoudelijke waar het 'raamwerk' over gaat. Behalve politieke en inhoudelijke blokkades waren er ook nog de rancunes. 'Niemand weet welke onaangename gesprekken wij hebben moeten voeren' aldus de informateurs. Maar nu is het dan toch gelukt. Een soort overeenstemming op basis waarvan een college gevormd kan worden. Op het nippertje. VVD, D66, GroenLinks, PvdA, CDA en CU-SGP willen zich inspannen voor een coalitie met een nipte meerderheid van 23 van de in totaal 45 zetels in de Rotterdamse Raad.
Een middencollege wordt het genoemd. In tegenstelling tot een links of een rechts college. Een college met voor elk wat wils aan politieke smaken: Groen, Liberaal, Sociaal Democratisch en Christelijk. Maar zonder Leefbaar. Dat steekt. 'Cordon Sanitaire' is al geroepen. Wordt het een uitsluitingscollege? We stellen de vraag aan informateur Rosenmüller. Volgens hem hoeft dat niet. Maar er moet wel een omslag in de politieke cultuur van Rotterdam plaatsvinden.
Die cultuur wordt sinds 2002 voor een belangrijk deel bepaald door het ressentiment tussen Leefbaar en PvdA. Maar uitsluiting: Nee. Rosenmüller: 'We hebben altijd gezegd dat geen enkele partij of combinatie van partijen op basis van deze uitslag het recht op deelname aan het bestuur kan claimen. Daar is deze uitslag te ingewikkeld voor'. En hij vertelt desgevraagd dat er wel degelijk ook elementen van Leefbaar in de concept blauwdruk voor het college zitten. Hij noemt veiligheid. En wie het concept leest ziet ook andere elementen terugkomen zoals het terugdringen van de bijstand, het aanpakken van taalachterstanden of het in het onderwijs aan de orde stellen van de waarden van de Nederlandse grondwet. Wat veiligheid aangaat blijft het preventief fouilleren, er komt meer camera toezicht en zo meer. Maar er zal aardig wat onderhandeld worden totdat het concept een akkoord wordt, dus kan er best nog wat veranderen. En voor de grootse partij, die er zelf niet bij is, zal al het bovenstaande een schrale troost zijn. Besturen moet je doen.
Ook bij de zes partijen moet her en der geslikt worden. VVD wilde af van de milieuzones 'over twee jaar zijn toch alle auto's schoon', citeert GroenLinksfractieleider Judit Bokhove haar collega van de VVD. Voor GroenLinks betekent dat intussen wel ’erg veel pijn’. Maar de klimaatdoelstellingen van Parijs met de bijhorende CO2 reductie staan duidelijk in het concept en zegt Bokhove: de doelstelling blijft schone lucht. Voor de VVD zal het afzwakken van de zogenaamde ‘Rotterdamwet’ niet prettig vallen: artikel 8 gaat op de schop. De inkomenstoets vervalt. Mensen met bijvoorbeeld een bijstandsuitkering mogen zich weer in alle wijken vestigen. Wat blijft, zo benadrukt Judith Bokhove, is de mogelijkheid notoire overlastgevers te weren – artikel 10, net als de mogelijkheid om voorrang te geven aan bepaalde sociaal economische groepen bij de toewijzing van woningen –artikel 9.
Als het aan 'de zes' ligt, komt er een derde stadsbrug, blijft OV gratis voor minima van 65+ en kunnen AOW’ers en minima gehele of gedeeltelijke ontheffing van reinigingsrechten krijgen. Mooie plannen en ook hier voor elk wat wils, ook al ontbreken er nog aardig wat punten. Genoemd worden zorg, onderwijs, ouderenbeleid, cultuur, sport en een inclusieve stad. En wat bijvoorbeeld te denken van het primavoorstel van Leefbaar om de SKVR uit het cultuurplan te halen en op soortgelijke wijze te financieren als de bibliotheek. Economisch zijn zowel verduurzaming van de haven als van het bouwen en het gebouwenbestand belangrijk.
De blokkades waren politiek?
Rosenmüller: 'Die waren in belangrijke mate politiek, in de zin dat de partijen zeiden 'de combinatie Leefbaar – VVD is mij te rechts in vergelijking met de verkiezingsuitslag. GroenLinks zei dat bijvoorbeeld. PvdA, weet u allemaal, heeft een uitspraak van een algemene ledenvergadering'. Tegelijk hebben Leefbaar en de VVD elkaar ook heel lang vastgehouden, legt Rosenmüller uit.
En toch wringt er iets, als 'midden' en evenwicht, en 'evenredige vertegenwoordiging' nou zo belangrijk zijn, en een oplossing van dat verziekte klimaat in Rotterdam zo belangrijk is, dan was een coalitie van de drie 'progressieven: PvdA , D66 en GroenLinks, dus zonder VVD, maar wel samen met Leefbaar veel meer voor de hand liggend geweest. Samen hebben die 26 zetels. VVD in de oppositie. Het 'raamwerk' was daar breed genoeg voor geweest.
Het ging anders. Negen van de dertien partijen in de Rotterdamse raad spraken zich uit voor deze coalitievariant. Voor de variant met Leefbaar en de VVD waren alleen behalve de betreffende partijen CDA en 50+ te vinden.
De politieke blokkades dus, plus hier en daar oud zeer. Duisenberg en Rosenmüller hopen dat het goed komt met Rotterdam. Dit is slecht voor de stad, het bestuur en voor het aanzien van de politiek. Ze roepen nadrukkelijk op tot brede samenwerking met andere partijen ook buiten de te vormen coalitie. De 'politieke cultuur' van Rotterdam zal moeten veranderen. Ze bedoelen: moet minder rancuneus zijn. De uitslag nu is dat er misschien wel 10 wethouders komen, VVD, D66, GL en PvdA ieder twee, CDA en CU ieder één. Het Rotterdamse 'muizengaatje' is gevonden. De informateurs spreken van mission accomplished. Hun politieke bloedgroepen, VVD en GroenLinks, zitten in het college. Ook dat is politiek.
Op deze foto van maart 2018 zien we Judith Bokhove en Vincent Karremans in debat. Op de bovenstaande foto''s zien we Paul Rosenmuller.
Foto's: Ronald Glasbergen.
.gif)
