De staat van de Nederlandse rechtsstaat

06 oktober 2020 door de redactie

Nederland 8e in Transparancy index. Alleen Scandinavische landen , Zwitserland en Singapore (!) hoger Afb TI

Wilders trok onlangs tijdens de Algemene Beschouwingen naar aanleiding van zijn 'Minder, minder-proces' de vergelijking met de behandeling van Akwasi dat onze rechstaat failliet was. Hij noemde Nederland ‘intens corrupt' en een ‘bananenrepubliek’.

Dat staat haaks op het eerste EU-brede verslag over de rechtsstaat dat afgelopen week gepubliceerd werd, waarin verschillende landen van Europa vergeleken kunnen worden. Nederland wordt daarin als een van de minst corrupte landen van Europa en de wereld beschouwd. Dat wordt min of meer bevestigd door de corruptieindex van Transparancy International waar Nederland in 2019 bij de top tien minst corrupte landen hoort van een kleine 200 landen. 

Rapport heeft ook kritiek 

Het rapport noemt de Nederlandse klokkenluidersregeling en lacunes in het integriteitskader voor personen die belast zijn met de hoogste uitvoerende taken en de wetshandhavingsinstanties als aandachtspunten. Het Nederlandse initiatief ‘persveilig’ wordt aangehaald als een goed voorbeeld dat journalisten helpt bij het rapporteren van en omgaan met bedreigingen. Vicevoorzitter Jourova en commissaris Breton waarschuwen in een opinieartikel op Villamedia ook voor de druk op de persvrijheid en pluriforme media vanwege het wegvallen van advertentie-inkomsten en de grote macht van digitale platformen. Uiteindelijk is een van de belangrijkste uitkomsten dat Nederland in het rapport een van de minst corrupte landen van Europa en de wereld wordt genoemd. Zijn gerechtelijke dwalingen dan uitgesloten? Nee dat zijn ze per definitie niet, maar een rechtsstaat doet wel zijn best om die uit te sluiten.   

Staat van het recht monitoren 

Het rapport  is een nieuw instrument  om de rechtsstaat in Europese landen te monitoren en daarover preventief de dialoog aan te gaan met overheden en stakeholders. Overigens beschikt de EU ook over andere instrumenten om eventuele overtredingen aan te pakken. Die lopen van zogeheten inbreukprocediures en waarschuwingen tot aan sanctie en financiële repurcussies. Die laatste twee zijn overigens middelen die door staten in de huidige constellatie met stemrondes over politiek belangrijker onderwerpen  gesaboteerd kunnen worden doordat, zoals Cyprus onlangs liet zien, een staat een (andere) zaak kan vetoën. 

Meeste staten doen het goed