WdW: De geschiedenis kijkt je altijd aan met spottende blik

16 juni 2020 door H. van der Horst
WdW: De geschiedenis kijkt je altijd aan met spottende blik
Onder aanvoering van Witte de With lijdt een Spaanse vloot een nederlaag in 1640. Schilderij van Jacob Gerritsz Loeff CC

Ze hadden dat kunstencentrum van dag een af ergens op de Zwartjanstraat onder moeten brengen. Dat had een hoop gesodemieter gescheeld en kosten met betrekking tot nieuw briefpapier alsmede aanpassing van de website. Maar ja, wie dacht aan de dingen die komen gingen, toen de Witte de Withstraat zo´n mooie locatie leek. En ze het bij gebrek aan beter maar Witte de With noemden.

Dit is een krankzinnige tijd. Stel je voor dat het bestuur van het kunstcentrum na een tijdje op de gedachte was gekomen dat hun centrum toe was aan een echte naam en dat het tijd werd die noodgreepbetiteling eens bij het oud vuil te zetten. En om een kunstenaar te zoeken om het instituut naar te vernoemen. Willem de Kooning was al bezet. Verscheidene kandidaten passeerden de revue: Willem Buytenwegh, Kees van Dongen, Dolf Henkes. Zelfs Gerrit Lakmaker werd in overweging genomen. Iemand had opgemerkt dat het tijd werd om zo´n centrum eens naar een vrouw te noemen, bijvoorbeeld Cesaria Evora. Of anders het Zwarte Paard. Of verder gezocht: Oxum of Osun. Dat is de godin van de kunst uit de candomblé, de Braziliaanse (en de Cubaanse) vorm van voodoo. Weer eens wat anders dan Pallas Athene.

Geen haan had er naar gekraaid. Er was niet met deuren geslagen. Uiteindelijk werd het kunstencentrum feestelijk herdoopt.

Dat is nu allemaal onmogelijk gemaakt. Witte de With is in een goed/fout discussie terecht gekomen van typisch Nederlandse aard en makelij ook al komt de inspiratie uit de Verenigde Staten. Men heeft de oude vlootvoogd gepolitiseerd. Gemeten naar de lat van de moderne tijd deugt hij niet. Daarom dient hij uit de geschiedenis te worden geschrapt.

Witte de With deugde ook niet. Hij stond in zijn eigen tijd bekend als een gelijkhebber en ruziezoeker die wat dat betreft zijn pendant in onze tijd misschien wel vond in Pim Fortuyn van wie ze ook zeiden: ¨Waar Pim is, is ruzie. Hij was een beest voor zijn bemanningen. Hij haatte in tegenstelling tot de meeste zeelieden in zijn tijd het Oranjehuis. De tijdgenoten zouden zich bepaald geëergerd hebben als zij hadden geweten dat er een een straat en een kunstencentrum naar hem waren genoemd.

Maar racisme? Maar slavenhandel? Daar valt Witte de With niet op te betrappen. Dat ene contract met de West Indische Compagnie duurde net drie maanden. Toen was hij al met slaande deuren vertrokken.

Wij moesten al constateren: dit is een krankzinnige tijd. Dus dat  doet er allemaal niet meer toe. De feiten zijn onbelangrijk. Wat geldt is de eenentwintigste-eeuwse symboolwaarde waarmee deze figuur is geladen. Het heeft niets met het verleden te maken. Het staat los van de historische vlootvoogd. Het gaat over buigen en barsten. Het gaat om het onderscheid tussen de kinderen der duisternis en de kinderen des lichts, Witte de With is getransformeerd tot Satan, Wie achteloos door de straat wandelt die zijn naam draagt, is geen haar beter dan een duivelaanbidder. Vandaar dat het kunstencentrum nu vast een groot bord op de muur heeft bevestigd dat het een tempel des heren betreft. Althans binnenkort. In het begin van het nieuwe jaar.

Gemeten naar de lat van de moderne tijd deugt hij niet. Daarom dient hij uit de geschiedenis te worden geschrapt.

Ik loop er langs en bedenk mij: dit is een strijd van luxepoppetjes. De echte discriminatie vind je op straat, in de bedrijven, bij de afdelingen personeelszaken. En voor corona aan de deur van danstempels en in winkels waar je om je huidskleur extra in de gaten wordt gehouden. Daar helpt lieve geen ban op Witte de With of Piet Hein aan. Dat leidt alleen maar de aandacht van de echte feiten af, terwijl bourgeoistypes hun tijd verdoen met onderlinge strijd om symbolen en welke mythe tot waarheid moet worden verheven.

Ik geef deze strijders op een briefje: pas op. De echte geschiedenis is altijd ambigu. Die gaat alle kanten op. Die ontmaskert iedereen. Welke verheven doel je ook beweert te omarmen. Thierry Baudet net zo goed als de bekladders van Piet Hein en de gevel van het centrum Witte de With. De geschiedenis kijkt je altijd aan met een spottende blik. Terecht. Je verdient niet beter.

Witte de With. Kopergravure door Abraham Blotelingh CC

Meer over:
Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.