Marie Antoinette Reuten 1948-2020

20 februari 2020 door Olphaert den Otter
Marie Antoinette Reuten 1948-2020
Marie Antoinette Reuten Foto Oscar van Gelderen (uitsnede)

Op 7 februari jl. overleed Marie Antoinette Reuten. Kunstenaar-schrijver Olphaert den Otter deelt zijn persoonlijke herinneringen aan haar.

Marie Antoinette kwam lesgeven op de Academie van Beeldende Kunsten Rotterdam (nu Willem de Kooning Academie). Ik schat in 1977. Zo leerden wij elkaar kennen. Ze gaf het vak kunstbeschouwing. Zij was nog geen 30 jaar. Het moet een hele uitdaging geweest zijn om op die leeftijd met gezag over kunst te spreken in klassen vol springende kikkers. Het lukte haar. Ik zal niet haar soepelste student zijn geweest. Ik herinner me flinke verbale caramboles, met ketsende meningen en heen en weer schietende taal tussen ons. Maar dat was een spel dat we beiden met plezier leken te spelen.
 

Joseph Beuys

Naast het lesgeven organiseerde Marie Antoinette het Studium Generale. Daarvoor nodigde ze prominente vertegenwoordigers van de brede kunstwereld uit. Ik herinner mij nog – na ruim 40 jaar - zonder moeite: Marina Abramovic, Carel Weeber, Ootje Oxenaar, Jaap Drupsteen, Willem Breuker, Ger van Elk. Wat een geweldige prestatie om deze mensen naar een Rotterdams klaslokaal te krijgen! Zij bleef zelf overigens op de achtergrond. Ik heb me pas later gerealiseerd dat zíj het was die dit allemaal regelde. Dat was geen serviele afwezigheid. Marie Antoinette had, ook toen al, een bijzondere stelligheid die maakte dat ze zaken met vaart kon regelen, zonder bijmenging van haar ego.
Hoogtepunt in dit verband was het verblijf van Joseph Beuys op de academie, een week lang in april 1981. Ik zie nog steeds de vanzelfsprekendheid waarmee Marie Antoinette met Beuys door de hal van de school liep, paperassen en schema’s onder de arm: alles onder controle. De laatste dag, vrijdag 24 april, bracht ze Beuys naar mij. Zij had mij voorgesteld haar theorielokaal in te richten met mijn werk, waarmee ik twee weken later zou afstuderen. Van 11 tot 12 had ik Joseph Beuys voor mij alleen. Het is uitsluitend haar verdienste geweest dat dit gebeurde. Ik was daar zelf nimmer opgekomen. Zij zag dat het goed voor me zou zijn en regelde het. Gewoon. Door deze weldaad, aan mij verricht, heeft zij mijn hele academieperiode in een blijvende gloed gezet. Het gesprek met Beuys was zeer bijzonder en ik ben haar altijd intens dankbaar geweest voor het vertrouwen dat ze me er mee schonk

Ze heeft lang lesgegeven aan de academie, dus er is veel meer over haar te vertellen dan wat ik me herinner van haar eerste paar jaar. Ik hoop dat hieronder (op facebook) meer herinneringen worden gedeeld.

 

Reuten Galerie

In 2004 nodigde ze me uit om deel te nemen aan de tentoonstelling ‘Memory Sticks!’ in haar Reuten Galerie, toen nog in de Fokke Simonszstraat. Daar leerde ik haar man, Loek van der Sande, kennen. Wat een verfijnde intellectuele sfeer heerste daar, met deze mensen. Je zou dit makkelijk verkeerd kunnen begrijpen: als elitair, bijvoorbeeld. Maar hier was kunst geen extra, geen lifestyle ding, maar noodzaak. Levensvoorwaarde. Weer werd er geflitst en gekaatst met taal, maar nu door door-de-wol-geverfden en gedrieën. Het was een ongekende weelde.
Vanaf dat jaar bleef ik met intervallen deelnemen aan groepstentoonstellingen. Die waren altijd opvallend evenwichtig samengesteld. Wat kon die vrouw hangen! De laatste keer dat mijn vrouw en ik in de galerie waren wees ze ons nog eens op de keuzes die ze had gemaakt bij het inrichten. Het uitgebalanceerde dat je bij binnenkomst meteen ervoer bleek het resultaat van een zorgvuldige enscenering. Het kon helemaal niet anders hangen dan zo, terwijl er toch met hetzelfde werk talloze mogelijkheden waren. Het was van een onnadrukkelijke voortreffelijkheid.
Naast hangen kon ze pleiten! Ze had een aangeboren vermogen tot de lofzang. Wie kan er zo prijzen? En het maakte daarbij niet uit of het om een werk in de eigen galerie ging of bij de buren, zoals Edo Dijksterhuis in zijn In Memoriam in Het Parool schreef. Kwaliteit gold, niet de plek waar het verscheen.
Na het overlijden van Loek week de droefheid nooit echt van haar zijde. Er waren meer fijne neveltjes om haar heen, waardoor je nooit helemaal wist wie ze was. De kant van de kunstadvocaat was altijd naar voren gekeerd. Klaar voor het gloedvol pleidooi.

Terugkijkend – wat bitter om dat zo plots te moeten doen – zie je een vanzelfsprekende autoriteit. Je hoopt nu dat je haar bij leven voldoende dankbaarheid hebt getoond. Ze zou je met licht gebogen hoofd aankijken en, lippen getuit, hebben gezegd: jawel, en ga nu maar weer aan je werk!

Marie Antoinette Reuten in het Oogziekenhuis Rotterdam bij het werk van Henriëtte van ’t Hoog Foto anoniem (rechthebbende kan aub even mailen naar contact@vandaagenmorgen.nl)  

 

 

Meer over:
Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.